Als men een stuk begint met de wat dramatische woorden als 'We schrijven' dan weet je doorgaans dat er een terugblik zit aan te komen. Zo ook nu. 'We schrijven januari 2007'. Ik zat middenin mijn promotietraject, en probeerde alles wat los en vast zat qua informatie op ons vakgebied te lezen. Daarbij had ik vaak het gevoel 'dit wil ik delen met mijn vakgenoten'. En ineens had ik mijn 'eureka-momentje'. Als ik het nu eens samenvat in een nieuwsbrief. Digitaal natuurlijk. Alleen dat kost tijd. En tijd kost....juist. Geld. Gelukkig was, en is nog steeds, Johnson & Johnson Vision Care bereid om dit project te ondersteunen - iets waar ik ze heel erg dankbaar voor ben. Op deze manier kan ik dit blijven doen, waarbij ik continu probeer een objectief en onafhankelijk overzicht te geven. Yvette Huiskes is in die afgelopen jaren mijn steun en toeverlaat geweest, omdat ze mijn teksten altijd met een kritisch oog heeft bekeken; tekstueel, maar als optometrist houdt ze ook inhoudelijk de boel in de gaten. CNNederland heeft ruim 1800 'abonnees' en wordt elke maand trouw door zo'n 700 vakgenoten geopend - een heerlijk hoge openingsrate. Ik vind het een van de leukste dingen die ik misschien wel ooit heb gedaan. Ik krijg er altijd veel energie van - in plaats van dat het energie kost. Het voelt als een alternatieve manier van lesgeven - alsof we elkaar elke maand even zien. Ik hoop dat we elkaar nog vaak mogen 'zien' via deze weg in de komende jaren. En een zeer hartelijk 'dankjewel' aan jullie, de trouwe lezers.

Nog nauwelijks bekomen van de jaaroverzichten - van De Wereld Draait Door tot aan Youp - nu een terugblik op vijf jaar Contactlens Nieuws Nederland. Op het eerste gezicht lijkt er weinig veranderd in die vijf jaar. Om nou te zeggen dat ikzelf geen haar-tje veranderd ben is weer wat anders trouwens. Maar bij nader inzien is er misschien toch een verschuiving te zien. Hoe je het ook wendt of keert (of krult): compliance is een onlosmakelijk, en zeer belangrijk onderdeel van onze praktijk geworden. Waren we al steeds meer 'fysiologisch manager' van de cornea geworden - meer dan alleen de technische aanpasser van daarvoor - in de laatste vijf jaar is de nadruk wellicht wat meer op het managen van de lensdrager zélf (compliance dus) komen te liggen. Neem de allereerste CNNederland ter illustratie (niet meer dan dat - elke editie van CNN is een momentopname): veel aandacht voor fysiologie en aanpastechniek in die eerste editie. Nu zou je bijna elke nieuwsbrief wel kunnen vullen met 'compliance'. Dat gaan we niet doen. Maar deze keer staat dat wel centraal in deze editie - toeval of niet.     

Dat het met de vervangingsfrequentie van lenzen door onze lensdragers niet altijd even nauw wordt genomen, weten we. Maar een onderzoek in de VS door Hickson-Curran, Chalmers & Riley gepubliceerd in Contact Lens & Anterior Eye geeft aan dat lensdragers het wel heel bont kunnen maken. Slechts 45% van de mensen met een 2-wekelijks vervangingsschema vervangt zijn/haar lenzen ook echt elke 2 weken. Binnen 3 weken doet 68% dat ('minor stretching' genoemd) en 89% vervangt de lenzen binnen 4 weken. Een kleine groep (4%) doet aan 'extreme stretching' (meer dan 8 weken dezelfde lens dragen). Bij maandlensdragers ziet het er als volgt uit: 37% vervangt de lenzen binnen de voorgeschreven 4 weken, 57% binnen 5 weken en 23% doet er meer dan 8 weken mee. De onderzoekers geven aan dat het ontzettend belangrijk is uit te blijven leggen waarom voor de vervangingsfrequentie is gekozen. En minstens zo belangrijk of nog belangrijker wellicht is het simpelweg herinneren van de lensdrages aan de vervangingsfrequentie. Zie ook het artikel 'Communicating the Importance of Lens Care' van Bruce Anderson in Contact Lens Spectrum van December.  

Onderzoekers in Waterloo (Canada) keken niet alleen naar het percentage non-compliance (evenals in het vorige onderzoek werd gevonden dat dit zonder meer hoog ligt), maar ook naar de relatie met oogproblemen. In 23% van de gevallen werden potentiële contactlens-gerelateerde complicaties gerapporteerd in deze studie, en dit percentage bleek statistisch significant hoger te zijn bij lensdragers die niet compliant waren wat betreft de voorgeschreven vervangingstermijn dan bij lensdragers die wel compliant waren wat betreft de vervangingstermijn (26% versus 18%). Ook was de gerapporteerde complicatiekans statistisch significant hoger bij mensen die alles-in-een vloeistoffen gebruiken maar niet de 'rub & rinse' stap toepasten (handmatig reinigen en de lens afspoelen) ten opzichte van mensen die dat wel elke avond deden (29% versus 17%). 

 Contact Lens & Anterior Eye, October 2011 

En in het verlengde van het voorgaande: dankzij een gezamenlijk initiatief van de American Optometric Association (AOA) en de American Academy of Optometry (AAO) is een website over de veiligheid van het contactlensdragen tot stand gekomen. Het is gebaseerd op vragen van lensdragers aan contactlenswebsites, en de antwoorden zijn op basis van evidence-based onderzoek geformuleerd. Vragen zoals 'is het gevaarlijk om langer te doen met mijn lenzen dan voorgeschreven', 'kan ik met mijn lenzen in slapen' en 'wat is de beste lens' worden zorgvuldig beantwoord en zoveel mogelijk wetenschappelijk onderbouwd. Mooie nieuwe site voor uw cliënten, maar ook voor onszelf om te checken wat algemeen aangenomen adviezen zijn. 

www.contactlenssafety.org

Studenten aan de opleiding optometrie van de Hogeschool Utrecht (HU) schrijven voor hun afstuderen een artikel. In CNNederland staat er steeds één van deze afstudeerartikelen centraal. Voor dit themanummer ook een compliance onderwerp: "Contactlenzen Compliance en Complicaties: een matige of slechte contactlens compliance kan complicaties tot gevolg hebben" - een duidelijke titel van het literatuuronderzoek door Kim Driessen en Claudia Pauli. Hieronder volgen een aantal van hun stellingen. De contactlenshouder bevat meer micro-organismen dan de contactlens zelf of de contactlensvloeistof in de fles. Het aantal micro-organismen wordt door het schoonwrijven en afspoelen van contactlenzen significant verminderd. Uit onderzoek blijkt 58% van de contactlensdragers de contactlenzen niet schoon te wrijven of af te spoelen na uitnemen. De belangrijkste oorzaak van contactlenzen te laat vervangen is in 53% van de gevallen: vergeten wanneer periodiek te wisselen. En 33% van de contactlensdragers wast de handen niet voordat ze in aanraking komen met de contactlenzen, waardoor de kans op een infiltraat in 58% van de gevallen toeneemt. Conclusie: Ondanks veranderingen in contactlensmateriaal en vloeistoffen zijn complicaties door een matige of slechte compliance nog steeds een belangrijk aspect in de contactlenspraktijk. Het niet opvolgen van de instructies over compliance kan leiden tot complicaties in de vorm van infiltraten in verschillende gradaties van mild tot ernstig.

HBO Kennisbank - optometrie