gunnisal
Heimslj�s
veft�marit um �r�unarm�l
7. �rg. 250. tbl.
3. desember 2014

N�tt verkefni �r�unarsamvinnustofnunar �slands � M�samb�k:

Samstarf vi� UNICEF um umb�tur 

� vatns- og salernism�lum � einu f�t�kasta fylki landsins

Samstarf vi� UNICEF � M�samb�k
Samstarf vi� UNICEF � M�samb�k

�r�unarsamvinnustofnun �slands hefur teki� upp samstarf vi� Barnahj�lp Sameinu�u �j��anna (UNICEF) � M�samb�k um �riggja �ra v��t�kt verkefni � einu f�t�kasta fylki landsins, Zambez�u. Verkefni� l�tur a� umb�tum var�andi vatns- og salernisa�st��u auk fr��slu um hreinl�tisvenjur. � verkefnist�manum er �tlunin a� koma upp vi�unandi salernisa�st��u fyrir 300 ��sund �b�a � h�ra�inu, b�ta a�gengi 48 ��sunda a� hreinu vatni og sj� til �ess a� 40 sk�lar me� 14 ��sund nemendur f�i hreint vatn og salernisa�st��u � sk�lum.

 

Verkefni� h�fst snemma � �essu �ri en samstarfi� vi� �r�unarsamvinnustofnun er n�hafi� og �slendingar eru langst�rstir �eirra sem styrkja UNICEF � verkefninu. Heildarfj�rmagn til verkefnisins nemur 8,1 millj�n Bandar�kjadala en hlutur �r�unarsamvinnustofnunar nemur 3,5 millj�num dala, e�a r�flega 40% heildarfj�rins. Verkefninu � a� lj�ka � �rslok 2017.

Zambez�ufylki � M�samb�k er �l�ka st�rt og �slands, 103 ��sund ferk�l�metrar a� flatarm�li. �ar b�a 4,7 millj�nir manna, flestir til sveita e�a 3,7 millj�nir. A�eins 6% �b�a hafa a�gang a� vi�unandi salernisa�st��u.

 

Umb�tur � �remur svi�um

�hreint drykkjarvatn, �fulln�gjandi salernisa�sta�a og sl�mar hreinl�tisvenjur eru helstu �st��ur ni�urgangspesta sem draga t�plega tv�r millj�nir barna yngri en fimm �ra til dau�a � �ri hverju. ��tt markver�ur �rangur hafi n��st � s��ustu �rum � vatns- og hreinl�tism�lum - sem s�st ef til vill best � �v� a� ��saldarmarkmi�in � �essu svi�i n��ust �ri� 2012 - eru b�rn � m�rgum �r�unarr�kjum enn � alvarlegri h�ttu a� veikjast, �au taka ekki �t e�lilegan l�kamlegan �roska e�a jafnvel deyja, vegna �ess a� �au f� alvarlegar ni�urgangspestir nokkrum sinnum � �ri. Eina lei�in til a� draga �r �essum alvarlegu sj�kd�mum er a� koma upp vatnsb�lum me� hreinu vatni, koma upp vi�unandi salernisa�st��u og kenna f�lki hreinl�tisvenjur, ekki s�st a� �vo s�r um hendur.

 

N�tt verkefni Barnahj�lpar Sameinu�u �j��anna, UNICEF, og �r�unarsamvinnu-stofnunar �slands, �samt fleirum, � Zambez�ufylki � M�samb�k hefur �a� meginmarkmi� a� tryggja umb�tur � �essum �remur svi�um � sk�lum og sveita�orpum � h�ra�inu: sj� til �ess a� hreint drykkjarvatn s� a�gengilegt, koma upp salernisa�st��u me� k�mrum og tryggja hand�vott, og fr��a b�rn og fullor�na um hreinl�tisvenjur. ��tt ni�urgangspestir barna s�u alvarlegasta aflei�ing skorts � hreinu vatni og salernisa�st��u koma a�rir l�fsh�ttulegir vatnsberandi sj�kd�mar einnig vi� s�gu. Nefna m� �miss konar ormas�kingar og k�leru, auk �ess sem b�rnum og fullor�num me� HIV smit og �ar af lei�andi me� veikt �n�miskerfi, er mikil h�tta b�in �egar hreint vatn og �okkaleg salernisa�sta�a er ekki fyrir hendi.

 

M��ur og b�rn � einu �orpanna sem koma til me� a� nj�ta stu�nings � verkefninu. Lj�sm. gunnisal
Mannr�ttindi, l�fsg��i, menntun og heilsa

 

Skortur � �essari a�st��u hefur l�ka alvarlegar aflei�ingar � grunnmenntun barna � f�t�kum fylkjum eins og Zambez�u � M�samb�k. St�lkur sem �urfa a� ganga langa lei� dag hvern eftir vatni sitja f�rri stundir � sk�labekk en jafnaldrar �eirra og st�lkur � kyn�roskaaldri veigra s�r vi� a� fara � sk�lann �egar ��r eru � bl��ingum vegna �fulln�gjandi salernisa�st��u, skorts � n��i og vegna �ess a� hreint vatn er ekki til sta�ar. �a� segir sig l�ka sj�lft a� b�rn me� ni�urgangspestir e�a a�ra vatnsborna sj�kd�ma koma ekki � sk�lann. �ess vegna b�ta verkefni sem sn�a a� umb�tum var�andi vatn og salernisa�st��u, �samt fr��slu um hreinl�tism�l, l�fsg��i barna, heilsu og menntun. Sl�kar umb�tur � grunn��rfum hafa aukinheldur margfeldis�hrif �t � samf�l�gin � n�grenninu.

 

Fulltr�ar UNICEF leggja �herslu � a� �a� s� r�ttur allra heimsins barna a� nj�ta g��rar heilsu. A� mati �eirra skiptir hreint vatn, salernisa�sta�a og hreinl�ti sk�pum vi� a� for�ast sj�kd�ma, s�kingar og �� sker�ingu � l�fsg��um sem sl�ku fylgir. Me� �v� a� tryggja b�rnum drykkjarh�ft vatn og vi�unandi salernisa�st��u s� lag�ur grunnur a� betra l�fi fyrir �au og fj�lskyldur �eirra.

 

�v� er vi� a� b�ta a� Al�j��aheilbrig�ism�lastofnunin ��tlar a� 748 millj�nir jar�arb�a hafi ekki a�gang a� hreinu vatni og 2,5 milljar�ar manna hafi ekki a�gang a� salerni. N�ja verkefni� � M�samb�k er li�ur � �v� a� l�kka �essar t�lur.

 

� me�fylgjandi myndbandi sem teki� er � vettvangi � Zambez�u er r�tt vi� ��rd�si Sigur�ard�ttur umd�missstj�ra �SS� � M�samb�k og Lilju D�ru Kolbeinsd�ttur verkefnastj�ra � M�samb�k. Fleiri kvikmyndabrot fr� Zambez�u ver�a birt � n�stunni.

 
Klara Mist P�lsd�ttir starfsnemi skrifar � ��rum sta� � Heimslj�si dagsins um vettvangsfer� til Zambez�ufylkis � d�gunum.

 

R�s �j�lfunar- og �ekkingarmi�st�� � svi�i jar�hita � Ken�a?
geo

�r�unarsamvinnustofnun �slands hefur augl�st eftir r��gj�fum til a� sko�a m�guleika � stofnun  sv��isbundinnar �j�lfunar- og �ekkingarmi�st��var � svi�i jar�hita � Ken�a. Mikil �r�un hefur �tt s�r sta� � jar�hitaranns�knum og virkjunum � Ken�a � s��astli�num �rum �samt �v� sem fleiri l�nd � Afr�ku eru me� st�r jar�hitaverkefni � p�punum, svo sem E���p�a og Dj�b�t�. 

 

"Umr��ur um stofnun �j�lfunar- og �ekkingarmi�st��var � svi�i jar�hita � Afr�ku hafa veri� til umr��u um nokkurt skei� og �a� hefur veri� aukin �hersla � sv��asamstarf � �j�lfun s�rfr��inga � �lfunni � s��ustu �rum," segir Dav�� Bjarnason verkefnastj�ri sv��isbundinna verkefna hj� �SS� og b�tir vi� a� Jar�hitask�li H�sk�la Sameinu�u �j��anna hafi � s��ustu �rum haldi� styttri n�mskei� � Naivaisha � Ken�a �ar sem fj�lda s�rfr��inga fr� �l�kum l�ndum komi saman � �riggja vikna n�mskei�i.

 

"Me� sl�kri mi�st�� er hugmyndin a� byggja upp frekari getu til a� mi�la jar�hita�ekkingu � Austur Afr�ku, � samstarfi al�j��legra og innlendra s�rfr��inga og al�j��legra stofnana. S� vinna sem n� er veri� a� setja af sta� innan verkefnis �SS� og NDF (Norr�ni �r�unarsj��urinn) er fyrsta skrefi� � �� �tt gera sl�ka mi�st�� a� veruleika. �a� eru fj�lmargir a�ilar sem koma a� jar�hitam�lum � Afr�ku, og til �ess a� sl�k mi�st�� megi ver�a a� veruleika �arf a� kanna grundv�ll fyrir samstarfi og sj�narhorni �l�kra a�ila, og leggja fram m�gulegar �tf�rslur � grunni �ess," segir Dav��.

 

A� s�gn Dav��s er vonast til a� ni�urst��ur �essarar �ttektar liggi fyrir me� vorinu, og ver�i ni�urst��ur j�kv��ar megi r��ast � frekari vinnu vi� stofnun �j�lfunar- og �ekkingarmi�st��var � n�sta �ri. 

 

N�nar 

Umr��a um �r�unarsamvinnu � Al�ingi:

"Sn��um okkur stakk eftir vexti og st�rh�kkum framl�gin"

S�laruppr�s � Msaka �orpinu vi� Malav�vatn. Lj�sm. gunnisal

 

"Sn��um okkur stakk eftir vexti og st�rh�kkum framl�gin," sag�i Helgi Hrafn Gunnarsson �ingma�ur P�rata � s�rstakri umr��u um �r�unarsamvinnu sem fram f�r � Al�ingi s��astli�inn f�studag en m�lshefjandi var Katr�n Jakobsd�ttir forma�ur VG. 

 

Gunnar Bragi Sveinsson utanr�kisr��herra var fyrir sv�rum og sag�i a� � n�gildandi �r�unarsamvinnu��tlun hef�i a� hans mati veri� fari� of bratt � aukningu framlaga til �r�unarm�la. Hann sag�i a� unni� v�ri a� n�rri �r�unarsamvinnu��tlun �ar sem framl�gin myndu h�kka minna en gert v�ri r�� fyrir � �eirri ��tlun sem n� er � gildi. � henni er gert r�� fyrir a� framl�g h�kki upp � 0,35% � �rinu 2015 en samkv�mt fj�rlagafrumvarpinu sem liggur fyrir er gert r�� fyrir �breyttu framlagi milli �ra til �r�unarsamvinnu, e�a 0,21% af �j��artekjum.

 

Katr�n Jakobsd�ttir gagnr�ndi a� ekki v�ri sta�i� vi� fyrirheit � �r�unarsamvinnu��tlun. H�n sag�i a� n� vanti tvo og h�lfan milljar� kr�na til a� fylgja ��tlun �ingsins og n�u milljar�a upp � markmi� Sameinu�u �j��anna um 0,7% framl�g af �j��artekjum r�kra �j��a til �r�unarsamvinnu. H�n benti � l�nd sem byggju vi� svipu� l�fskj�r og vi� og hef�u uppfyllt markmi�i�, m.a. Sv��j��, Noreg, L�xemborg og Bretland.

 

Utanr�kisr��herra vi�urkenndi a� vissulega �yrfti a� gera betur og sj�lfur vildi hann sj� h�rri pr�sentut�lu. Hann �treka�i a� �fram yr�i unni� a� �v� a� n� markmi�i Sameinu�u �j��anna.

 

�ssur Skarph��insson, forveri Gunnars Braga � emb�tti utanr�kisr��herra, sag�i �a� skyldu �slands sem s� � me�al au�ugustu �j��a heims a� l�ta meira af hendi rakna. "�ess vegna er �a� �yngra en t�rum taki a� �a� skuli hafa veri� fyrsta �kv�r�un n�verandi r�kisstj�rnar a� sv�kja f�t�kustu �j��ir heims um �a� sem Al�ingi haf�i lofa�. �a� var miskunnarlaus og �a� var har�neskjuleg �kv�r�un og �a� var �h�fuverk af h�lfu �essarar r�kisstj�rnar," sag�i �ssur.

 

N� �r�unarmarkmi� a� m�tast:

�n hagvaxtar n�st ekki �rangur, segja hagfr��ingar � opnu br�fi

The Case for Growth with Tim Besley and Paul Collier
The Case for Growth with Tim Besley and Paul Collier
 

Nokkrir af �ekktustu hagfr��ingum heims hafa vara� Ban Ki-moon a�alframkv�mdastj�ra Sameinu�u �j��anna vi� �v� a� n� �r�unarmarkmi� muni ekki ver�a �rangursr�k �n �herslu � aukinn hagv�xt. Hagfr��ingarnir, �ar � me�al Paul Collier hagfr��ipr�fessor vi� Oxfordh�sk�la og Tim Besley fr� LSE (London School of Economics) birtu � d�gunum opi� br�f til Ban Ki-moon �ar sem segir me�al annars a� "ekki ver�i unnt a� n� n�jum �r�unarmarkmi�um �n �ess a� �au setji einstaklinginn � �ndvegi sem aflvaka eigin tekna til �ess a� lyfta s�r og s�num upp �r f�t�kt."


Samningavi�r��ur um loka�tg�fu markmi�anna hefjast senn en n� �r�unarmarkmi� - (Sustainable Development Goals - SDG) leysa af h�lmi ��saldarmarkmi�in sem sett voru aldam�ta�ri� og renna skei� sitt � enda � lok n�sta �rs.


 � br�fi hagfr��inganna kemur fram a� n�verandi till�gur um n� �r�unarmarkmi� feli � s�r margv�sleg g�fug og metna�arfull markmi� um me�al annars f��u�ryggi, heilsu, menntun og orku. �eir benda � a� sl�mt �stand � �essum svi�um s� a� mestu leyti aflei�ingar f�t�ktar vegna skorts � hagvexti. Hagfr��ingar vara vi� �v� a� ��saldarmarkmi�in eins og �au eru kynnt geri almenning a� �virkum vi�takendum gjafafj�r til r�kisstj�rna. A� mati hagfr��inganna er ekkert galdraverk � bak vi� hagv�xt, hann �urfi skilvirkt r�kisvald, afkastamikil fyrirt�ki, lifandi borgir og a�gengi a� orku. Til �ess a� a�sto�a samf�l�g vi� a� n� hagvexti �urfi �ess vegna a� sty�ja �au vi� a� skapa eigin lausnir.


 

World's top economists warn UN Sustainable Development Goals will not succeed without emphasis on economic growth/ LSE
Open Working Group proposal for Sustainable Development Goals/ SustainableDevelopment.un

SDGs: why 17 goals and 169 targets might not be such a bad thing, eftir Andrew Norton/ TheGuardian

Sustainable Development Economics, eftir Jeffrey D. Sachs/ Project-Syndicate

Citizen voice in post-2015 goals: is anyone listening?, eftir Dhananjayan Sriskandarajah/ TheGuardian

Sustainable Development Goals/ SustainableDevelopment.UN

The UN Sustainable Development Goals Will Not Succeed Without an Emphasis on Economic Growth, eftir Tim Besley/ HuffingtonPost

Open letter to the United Nations/ IGC

The new development agenda: six priorities from Amina J Mohammed/ TheGuardian

Record-breaking survey: World should prioritise education and health/ Euractiv

Data for the sustainable development goals (SDG's): Monitoring Post-2015 progress and implementation - Panel discussion/ UN WebTV

Indicators and a monitoring framework for Sustainable Development Goals: Launching a data revolution for the SDGs/ UNSDSN

Post 2015: Sustainable development goals and the right to education/ EFA

EU outlines priorities for post-2015 talks/ Devex

16 daga �tak gegn kynbundnu ofbeldi

Skinalda - sendum lj�s �t um heiminn
Skinalda - sendum lj�s �t um heiminn

N� stendur sem h�st sext�n daga �tak gegn kynfer�islegu ofbeldi � vegum Landsnefndar UN Women. F�lagi� hefur jafnframt �tt �r v�r herfer� til a� skapa konum og b�rnum �ruggt l�f �n �tta vi� ofbeldi. Hluti af �takinu felst � al�j��legu verkefni um �ruggar borgir (Save Cities Initiative) me� ��ttt�ku �tj�n borga � heiminum. �eirra � me�al er Reykjav�k.

 

Kastlj�s � g�rkv�ldi.

Fram hefur komi� a� �tta af hverjum t�u �slenskum konum upplifa sig ��ruggar � mi�borg Reykjav�kur a� n�turlagi. "Ofbeldi gegn konum og st�lkum er heimsfaraldur. �h�tt er a� segja a� �a� r�ki ney�ar�stand � st�rborgum v��svegar um heiminn �ar sem konur og st�lkur eiga erfitt me� a� fer�ast til og fr� vinnu e�a s�kja sk�la vegna �tta vi� ofbeldi og �reitni � almenningsr�mum. Meira a� segja � �ruggustu borgum heims eins og Reykjav�k ver�a konur fyrir ofbeldi af �msu tagi," segir Inga D�ra P�tursd�ttir, framkv�mdast�ra UN Women � fr�tt � heimas��u samtakanna.

 

�ar koma l�ka fram eftirfarandi sta�reyndir um kynbundi� ofbeldi � borgum:
  • 99,3 pr�sent kvenna og st�lkna � ��ttb�lissv��um � Egyptalandi hafa upplifa� kynfer�islega �reitni og um helmingur �eirra ver�ur fyrir �reitni daglega. 
  • 95 pr�sent kvenna � N�ju Del� � Indlandi finnst ��r ekki �ruggar � g�tum �ti. 73 pr�sent �essara kvenna upplifa ekki einu sinni �ryggi � s�nu n�nasta umhverfi.
  • �r�r af hverjum fj�rum karlm�nnum � s�mu ranns�kn telja a� konur eigi sj�lfar s�k � ofbeldinu �ar sem ��r bj��i upp � �a� me� tilteknum kl��na�i.
  • Tveir af hverjum fimm karlm�nnum � N�ju Del� telja a� konur sem eru � ferli eftir myrkur beri sj�lfar �byrg� � �v� a� vera �reittar.
  • 43 pr�sent kvenna � London h�f�u upplifa� kynfer�islega �reitni � g�tum �ti � s��astli�nu �ri.  
  • 42 pr�sent kvenna � K�gal� �ttast a� s�kja sk�la � dagsbirtu og 55 pr�sent eftir myrkur. �tti vi� �reitni hefur �hrif � daglegt l�f kvenna og sker�ir l�fsg��i �eirra verulega.
  • Konu er nau�ga� � 90 sek�ndna fresti � Su�ur Afr�ku.
  • Um 70 pr�sent �slenskra kvenna upplifa sig ��ruggar � mi�borg Reykjav�kur a� n�turlagi.

Einn af vi�bur�um �taksins f�r fram � Klambrat�ni � s��ustu viku en �ar var um a� r��a gj�rning Ragnhei�ar H�rpu Leifsd�ttur - Sk�nanda - sem h�n vann s�rstaklega fyrir UN Women � tilefni �taksins og samstarfsins vi� Reykjav�kurborg um a� auka �ryggi kvenna � borginni.

 

�rugg borg - herfer� UN Women � �slandi 

Dr�nar myndu�u gj�rning UN Women gegn kynfer�isofbeldi/ UNWomen 

Vefs��an �rugg borg 

�rugg borg: Herfer� til a� binda endi � kynfer�isofbeldi � almenningssamg�ngum � Egyptalandi/ UNWomen 

Lj�salda gegn kynbundnu ofbeldi/ UNWomen 

End Violence against Women/ UNWomen 

St�lkur ��ruggastar � sk�lal��um � Ka�r�/ RUV 

Play Your Part to End Violence against Women, eftir Nicole Kidman/ UNWomen 

African Women Speak Back - Using Radio to tackle Violence/ AWDF 

DR Congo: "My aunt kicked me out when I told her I was pregnant"

Meet The Men Who Are Saying 'No' To Violence Against Women/ WomenDeliver 

"�� ert lj�t, lyktar illa og �tt skili� a� deyja!"/ UNRIC 

Global Launch: Violence Against Women and Girls Resource Guide/ Al�j��abankinn 

H�n var bara l�ti� barn!, eftir Brynd�si Bjarnad�ttur/ Fr�ttabla�i� 

Violence against girls and women: Adolescent girls speak out/ BecauseIAmAGirl 

Can media keep violence against women in focus for at least #16Days?/ WomenUnderSiege 

Sext�n ums�knir - n�u styrkir:

T�pum 88 millj�num �thluta� � styrki til frj�lsra f�lagasamtaka

Nemendur � heimavist ABC sk�lans sj� fram � betri a�b�na� me� fj�rveitingunni. Lj�sm. gunnisal

Rau�i krossinn � �slandi f�kk h�sta styrk frj�lsra f�lagasamtaka vegna �r�unarsamvinnu-, ney�ar- og mann��arverkefna � haust�thlutun utanr�kisr��uneytis. Styrkurinn, 25 millj�nir, er veittur til verkefna vegna eb�lufaraldursins � S�erra Leone. Annar h�sti styrkurinn, r�mar 16 millj�nir, rennur til Hj�lparstarfs kirkjunnar vegna f�rnarlamba aln�mis � �ganda, annar �fangi � �v� verkefni. ABC Barnahj�lp f�r 15 millj�nir � annan �fanga verkefnis � N�r�b� � Ken�a fyrir uppbyggingu � sk�la og heimavist fyrir g�tub�rn. Alls var �thluta� sj� styrkjum a� �essu sinni og heildarfj�rh�� styrkjanna nam t�pum 88 millj�num kr�na.

 

Verkefnin s�ta faglegu mati � samr�mi vi� verklagsreglur um samstarf utanr�kisr��uneytisins og �r�unarsamvinnustofnunar �slands vi� frj�ls f�lagasamt�k sem starfa a� �r�unarsamvinnu, mann��arverkefnum og ney�ara�sto� � al�j��avettvangi og me� tilliti til al�j��legra sam�ykkta � �r�unarsamvinnu sem �sland hefur undirgengist. 

 

Sext�n ums�knir b�rust alls a� upph�� 247.137.686 kr. fr� n�u f�lagasamt�kum, en �ar af voru 42.542.846 kr. til ney�ara�sto�ar og 204.594.840 kr. til �r�unarsamvinnu. 

 

N�nar

 

Ranns�kn � r��st�fun �r�unarfj�r fr� K�na � Afr�ku:

K�nversku peningarnir streyma inn

� f��ingarhrepp forsetans

 

AidData: Tracking Chinese development aid
AidData: Tracking Chinese development aid

St�rum hluta af �r�unarf� fr� K�na til Afr�ku�j��a er r��stafa� � heimah�ra�i �j��arlei�toganna fremur en �ar sem ney�in er mest, segir � sk�rslu AidData, ranns�knarmi�st��var sem r�nir � t�lfr��ileg g�gn um �r�unara�sto�. � sk�rslunni segir a� �risvar sinnum l�klegra s� a� �j��arlei�togar Afr�kur�kja r��stafi �r�unarf� � h�ru�um �ar sem �eir f�ddust og eiga �ttartengsl. �v� s� �st��a til a� efast um �rangur af k�nversku �r�unarf� �t fr� mann��arsj�narmi�um.

 

K�nverjar l�tu af hendi 80 milljar�a Bandar�kjadala til �r�unara�sto�ar � Afr�ku � �runum 2000 til 2012. R�mlega helmingur alls fj�rmagns sem k�nversk stj�rnv�ld verja til �r�unara�sto�ar erlendis er r��stafa� til Afr�ku�j��a �ar sem 51 �j��, e�a n�nast allar �j��ir �lfunnar, n�tur stu�nings fr� K�na.  "Um lei� og h�ra� ver�ur f��ingarh�ra� afr�sks forseta f�r �a� 270% meira fj�rmagn � �r�unara�sto� fr� K�na en �a� fengi ef forsetinn v�ri ekki f�ddur � h�ra�inu," segir Roland Hodler, hagfr��ipr�fessor og me�h�fundur sk�rslunnar: Aid on Demand: African Leaders and The Geography of China�s Foreign Assistance.

 

Gana, Austur-Kong� og E���p�a voru st�rstu vi�takendur �r�unarfj�r fr� K�na � �v� t�mabili sem sk�rslan n�r til.

 

N�nar 

Millj�nir barna hnepptar � �r�ld�m

Barna�r�lkun er enn mj�g �tbreidd. Lj�sm. UNRIC

Tali� er a� 21 millj�n manna � heiminum � dag hafi veri� hneppt � �r�ld�m. � fr�tt UNRIC, Uppl�singaskrifstofu S� fyrir Vestur-Evr�pu kemur fram a� 4,5 millj�nir eru �vinga�ar � kynl�fsvinnu og a� 26% �r�la n�t�mans s�u yngri en 18 �ra.

 

� fr�ttinni segir: "�eir sem �vinga�ir eru til vinnu eru oft �eir sem standa h�llustum f�ti � samf�laginu. Sem d�mi m� nefna farandverkamenn sem festast � skuldafeni; i�n- e�a landb�na�arverkamenn sem haldi� er nau�ugum og f� greitt l�ti� sem ekkert fyrir vinnu s�na, konur og st�lkur sem eru neyddar � v�ndi og b�rn sem l�tin eru vinna fr� unga aldri.

 

�vingunar- og barnavinna er oft a� finna � s�mu sl��um og � s�mu greinum (landb�na�ur, byggingarvinna, heimilisst�rf, verksmi�ju). �st��urnar fyrir �v� a� sl�k �rl�g b��a f�lks eru f�t�kt og mismunun.

 

Al�j��avinnum�lastofnunin (ILO) telur a� 85 millj�nir barna vinni n� vi� h�ttulegar a�st��ur og a� 22 ��sund b�rn l�tist �rlega vi� st�rf s�n."

 

N�nar 

 

Rafr�nar kosningar � Namib�u - �rslit eftir b�kinni
Namibia elections got off to a stuttering start

Stj�rnv�ld � Namib�u innleiddu rafr�nt kosningakerfi fyrir forseta- og �ingkosningarnar sem fram f�ru s��astli�inn f�studag. Helmingur kosningab�rra �b�a haf�i skr�� sig fyrir kj�rdag en settar h�f�u veri� upp rafr�nar kosningav�lar � fj�gur ��sund kj�rst��um. Atkv��i voru greidd me� �v� a� smella � hnapp og velja flokk. Sext�n flokkar voru � frambo�i til �ings en n�u flokkar �ttu fulltr�a � forsetakosningunum.

 

L�til spenna var � kosningunum �v� SWAPO hefur yfirbur�ast��u � stj�rnm�lum � landinu. Hins vegar var skipt um kall � br�nni �v�  forsetinn Hifikepuneye Pohama hefur �egar veri� h�markst�ma � emb�tti, tv� kj�rt�mabil, og eftirma�ur hans �r flokknum er n�verandi fors�tisr��herra Hage Geingob. Hann hlaut yfirgn�fandi meirihluta atkv��a � forsetakj�rinu, 87%.

 

 Stj�rnarandsta�an haf�i � a�draganda kosninganna dregi� � efa hei�arleika kosninganna me� rafr�nu v�lunum fr� Indlandi en h�stir�ttur landsins v�sa�i m�linu fr�.

 

SWAPO heads for victory in Namibian elections/ DW 

Namibia votes in Africa's first electronic poll/ BBCE-voting, gender equality in focus in Namibian elections/ DW 

Namibia Prime Minister Hage Geingob Is New President/ DW 

  

Gamb�a sl�tur vi�r��um vi� Evr�pusambandi�

 

R�kisstj�rn Gamb�u hefur afl�st vi�r��um vi� fulltr�a Evr�pusam-bandsins og sakar ESB um a� freista �ess a� setja �au skilyr�i fyrir �r�unara�sto� a� samkynhneig� ver�i vi�urkennd � landinu. Evr�pusambandi� er st�rsti veitandi �r�unara�sto�ar � Gamb�u og hefur � s��ustu sex �rum vari� sem nemur 75 millj�num evra - 11 millj�r�um �slenskra kr�na - til landsins. �form voru uppi af h�lfu ESB a� tv�falda stu�ninginn og verja 23 millj�r�um �slenskra kr�na til �r�unara�sto�ar � Gamb�u � n�stu sj� �rum. � m�ti �ttu stj�rnv�ld � Gamb�u a� b�ta �stand mannr�ttindam�la, efla l��r��i og g��a stj�rnarh�tti.

 

� �essi skilyr�i fellst r�kisstj�rn Gamb�u ekki og sleit tv�hli�a vi�r��um vi� Evr�pusambandi�. "Fr� og me� deginum � dag t�kum vi� ekki ��tt � neinum vi�r��um um m�lefni� vi� Evr�pusambandi� e�a nokkra a�ra �tlendinga ef �v� er a� skipta. F�lagsleg- og efnahagsleg �r�un � okkar landi veltur � einu og �llu � velvild alm�ttugs Allah."

 

N�nar 

 

Vel s�ttur fundur um eb�lu

 

Fundurinn um eb�lu-faraldurinn sem F�lag Sameinu�u �j��anna h�lt � d�gunum t�kst �kaflega vel og var vel s�ttur. � myndinni m� sj� fyrirlesara og fundarstj�ra, tali� fr� vinstri Engilbert Gu�mundsson fr� �SS�, �r�st Frey Gylfason, formann F�lags S�, Gunnhildi �rnad�ttur, al�j��al��heilsufr��ing, Bergstein J�nsson, framkv�mdastj�ra UNICEF og ��ri Gu�mundsson fr� Rau�a krossi �slands. 

Anthony Banbury on Ebola Response - UN News Centre interview (11 November 2014)
Anthony Banbury on Ebola Response - UN News Centre interview (11 November 2014)

Fr�tt RUV

 

�hugavert

Giddy Optimism on 2015, eftir Charles Kenny/ CGDev
-
Every dollar spent on childhood nutrition can save up to $166, eftir Bjorn Lomborg/ TheGuardian
-
The State of the World's Children 2015: Reimagine the future - Innovation for every child/ UNICEF
-
Ebola - a disease of poverty, eftir Magdy Martines-Solim�n/ UNDP
-
Helping the poor or cooking the books: How concessional is concessional aid?, eftir Richard Manning/ Devex
-
Zambia folk songstress Namvula Rennie wows critics/ BBC
-
WORKING TOGETHER FOR AN AIDS-FREE FUTURE FOR GIRLS/ GirlEffect
-
52 break-up lines for aid workers/ WhyDev
-
Giving That Lasts a Lifetime, eftir Bill and Melinda Gates/ GivingTuesday.org
-
The data revolution is coming and it will unlock the corridors of power, eftir Clair Melamed/ TheGuardian
-
The Death of International Development, eftir Jason Hickel/ AlJazeera
Child Brides in Tanzania
Child Brides in Tanzania
When You Educate a Girl, Everything Changes/ Camfed
-
Why mental health hasn't gone mainstream, eftir Jessica MacKenzie/ Devex
-

J�labla� Hj�lparstarfs kirkjunnar 2014 - Margt sm�tt
-
Stop Trying to Save the World - Big ideas are destroying international development, eftir Michael Hobbes/ NewRepublic
-
Ebola Response Tracker/ One
-
OPINION: All Family Planning Should Be Voluntary, Safe and Fully Informed, eftir Dr. Babatunde Osotimehin/ IPS
-
3 policy lessons from Africa's colonial railway, eftir Edward Kerby ofl./ TheIGC
-
The global slavery index is based on flawed data - why does no one say so?, eftir Anna Gallagher/ TheGuardian
-
African agriculture on a journey of transformation, eftir Nathan Russell/ CIATNews
-
The unresolved problem of measuring development, eftir Joshua Howgego/ SciDev
-
New art from Africa - in pictures/ TheGuardian
-
10 Facts About Hunger In Swaziland/ WFP
-
Why is Oxfam working with food banks in the UK?/ Oxfam
-
How Would You #TakeOn Corruption and Promote Good Governance?, eftir Ravi Kumar/ Al�j��abankablogg
-
Three Reasons Procurement is Essential for Development, eftir Philip Krause/ Al�j��abankablogg
-
� s�nd og reynd, eftir Katr�nu Jakobsd�ttur/ VG
-
OPINION: All Family Planning Should Be Voluntary, Safe and Fully Informed, eftir Dr. Babatunde Osotimehin/ IPS
-
Early marriage figures underline global bias against women, claims study, eftir Liz Ford/ TheGuardian
Fabiola's story | UNICEF
Fabiola's story | UNICEF
Sj�lfbo�at�ristar - meiri ska�i en gagn?, eftir Konr�� Gu�j�nsson/ Kjarninn
-
You Can't Manage What You Don't Measure, eftir Harry A. Patrinos/ Al�j��abankablogg
-
Case Study: From early marriage to safe spaces in Zambia/ DfID
-
Community health care: can public and private providers work together?/ TheGuardian
-
Africa's Latest False Choice, eftir MAHAMOUD ALI YOUSSOUF/ Project-Syndicate
-
Inequality Grows The Incomes Of The Rich But Not The Incomes Of The Poor, eftir Tim Worstall/ TheForbes
-
Stunting - what's the big deal?/ UNICEF
-
ECONOMIC DEVELOPMENT AND EFFECTIVENESS OF FOREIGN AID: A HISTORICAL PERSPECTIVE, eftir Sebastian Edward/ EurAsiaReview
-
South Sudan: snapshots of a divided country, eftir James Copnall/ AfricanArguments

Fr��igreinar og sk�rslur
 
-
-
-
-
-
-
Doing development differently: what does it look like?
Doing development differently: what does it look like?

Fr�ttir og fr�ttask�ringar

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
This week in international development news
This week in international development news
100 days of slaughter - the genocide in Rwanda/ DW
-
-
-
-
-

�rett�n �j��ir b�gja fr� hungurvofunni

 

Matv�la- og landb�na�arstofnun Sameinu�u �j��anna, FAO, hefur veitt �rett�n �j��um s�rstaka vi�urkenningu fyrir �rangur � bar�ttunni gegn hungri. Vi�urkenningin felur me�al annars � s�r a� vi�komandi �j��ir hafi n�� skilgreindum ��saldarmarkmi�um Sameinu�u �j��anna fyrir t�mam�rkin � lok n�sta �rs. �j��irnar �rett�n sem um r��ir eru Brasil�a, Kamer�n, E���p�a, Gamb�a, �ran, Kiribati, Malas�a, M�ritan�a, Maurit�us, Mex�k�, Filippseyjar og �r�gv�.

� fr�tt fr� FAO kemur fram a� mikill �rangur hafi n��st � bar�ttunni gegn hungri � s��ustu t�u �rum en margt s� �gert eins og sj�i megi � �v� a� 805 millj�nir manna b�i vi� kr�n�ska vann�ringu.

 

Edda-�ndvegissetur augl�sir eftir rannsakanda � verkefni um kyn og loftslagsm�l

 

Ranns�knasetri� EDDA vi� H�sk�la �slands augl�sir eftir rannsakanda (verkefnisstj�ra vi� ranns�knir) til a� taka ��tt � verkefni um kyn og lofts�lags�m�l me� s�rstakri �herslu � stefnu og hlutverk �slands � m�lefnum �r�unar�samvinnu og upp�byggingu eftir �t�k. Verkefni� er �verfr��ilegt og sk�rskotar til ��tta eins og sj�lfb�rni, vi�n�ms��r�ttar (e.resilience), samf�lagsuppbyggingar og au�linda�stj�rnunar (e. resource management).  Ranns�knaverkefni� er hluti af ranns�knasvi�i 3, �ema 5: "Transnational Discourses on Development, Conflict and Security.

N�nar

Eb�lan: �standi� verst � S�erra Leone

 

Eb�lufaraldurinn heldur �fram a� geisa � S�erra Leone og skr�� tilfelli � h�fu�borginni Freetown eru komin yfir tv� ��sund, �ar af voru sta�fest tv� hundru� n� tilfelli um s��ustu helgi. Af �eim �remur l�ndum sem hafa or�i� verst �ti � eb�lufaraldrinum hafa samkv�mt n�justu uppl�singum um sext�n ��sund manns n� �egar s�kst af veirunni. Um sj� ��sund hafa l�tist.

 

Al�j��aheilbrig�isstofnunin setti s�r �a� markmi� a� n� t�kum � eb�lufaraldrinum fyrir 1. desember me� �v� a� einangra 70% tilfella. �etta markmi� n��ist eing�ngu � G�neu.  � L�ber�u hefur a�eins tekist a� einangra 23% tilfella og a�eins hefur tekist a� manna 26% af greftrunarh�pum. � S�erra Leone t�kst a� einangra um 40% tilfella.

 

Deeper analysis of the Ebola outbreak, eftir Jenny Lei Ravelo/ Devex 

Are we losing the fight against Ebola?/ CNN 

Ebola cases surge in Sierra Leone/ CNN 

Ebola: Three volunteers' diaries from countries 'under siege'/ BBC 

Sweden steps up Ebola financial aid/ TheLocal 

Samdr�ttur vegna eb�lunnar/ RUV 

 

 

Hva� me� okkar minnstu br��ur og systur?

 

gunnisal
Lj�sm. gunnisal

- eftir Engilbert Gu�mundsson framkv�mdastj�ra �r�unarsamvinnustofnunar �slands


 

N�veri� s�g�u fj�rm�lar��herra og forma�ur fj�rlaganefndar okkur a� r�kissj��ur hef�i �r meira f� a� spila � n�sta �ri en tali� var �egar fj�rlagager� st�� sem h�st � sumar og haust. N�nar tilteki� �� reyndust �arna vera um n�u milljar�ar kr�na til r��st�funar. 


�egar hefur veri� uppl�st a� fyrir viki� ver�i settir meiri peningar � heilbrig�ism�lin, einkum Landsp�talann, og menntam�lin. Yfir �v� gle�jumst vi� sj�lfsagt �ll. En �� a� �etta s� gle�ilegt og �essu f� s� au�vita� vel vari� til �essara mikilv�gu verkefna megum vi� ekki vera svo upptekin af vi�fangsefnum okkar og vandam�lum a� vi� sj�um ekki s�ra eymd og br�nar �arfir annarra. Og vi� megum alls ekki gleyma �v� a� �r�tt fyrir allt erum vi� �slendingar heilbrig�ari og betur menntu� en langflestar �j��ir heims.

"�a� sem ��r geri� m�num minnstu br��rum �a� hafi� ��r og m�r gj�rt," sag�i Jes�s og �tti �� a� sj�lfs�g�u ekki s��ur vi� �a� sem vi� l�tum �gert til a� sty�ja �� sem verst standa og minnst eiga. V�ri ekki hollt fyrir okkur og ekki s��ur b�rnin okkar, n�na �egar vi� undirb�um j�lah�t��ina a� minnast �essara or�a og s�na � verki a� vi� skiljum bo�skap �eirra me� �v� a� l�ta �� sem �urfa a� �ola svo miklu meiri skort en vi� nj�ta svol�tils hluta af �essum n�u millj�r�um okkar? 


F�t�kustu l�ndin
��rfin er mest � f�t�kustu l�ndunum, �ar � me�al l�ndum sem nj�ta �slenskrar a�sto�ar � formi �r�unarsamvinnu af �msu tagi. �a� �arf a� berjast gegn eb�lufaraldri og fleiri sj�kd�mum. �a� �arf a� tryggja konum a�st��u til a� f��a b�rn �n �ess a� leggja l�f sitt og �eirra � st�rh�ttu. �a� �arf a� koma b�rnum � legg og � sk�la, og �a� �arf a� tryggja �llum vatn og mat �annig a� engin st�lka e�a drengur leggist til svefns me� t�man maga � hverju kv�ldi og n�i aldrei fullum l�kamlegum og andlegum �roska vegna vi�varandi n�ringarskorts. A�sto�inni er h�gt a� koma � framf�ri � gegnum al�j��astofnanir � bor� vi� Barnahj�lp Sameinu�u �j��anna (UNICEF), f�lagasamt�k � bor� vi� Hj�lparstarf kirkjunnar, Rau�a krossinn, ABC Barnahj�lp, SOS Barna�orpin, Barnaheill og fleiri, og � gegnum tv�hli�a samvinnu sem �r�unarsamvinnustofnun �slands sinnir. Allir �essir a�ilar �urfa s�rlega � f� a� halda til a� sty�ja �� sem minnst mega s�n og skortir allt og f�t�ktin fer verst me�.

Langminnsta a�sto�in
� stj�rnars�ttm�la r�kisstj�rnarinnar segir: "L�g� ver�ur �hersla � �r�unarsamvinnu og �fluga ��ttt�ku � fj�l�j��legu samstarfi um sj�lfb�ra n�tingu n�tt�ruau�linda". Al�ingi hefur auk �ess sam�ykkt �lyktun um �r�unarsamvinnu �ar sem gert er r�� fyrir mikilli aukningu framlaga � n�stu �rum. �v� mi�ur hafa efndirnar l�ti� � s�r standa og framl�gin l�kka�, �� a� vita� s� a� vi� �slendingar l�tum minnst af hendi rakna til �r�unarsamvinnu � hvern �b�a (og sem hlutfall af �j��artekjum) af �llum �j��um � Vestur- og Nor�ur-Evr�pu. Og �a� er �v� mi�ur ekki bara minnst, heldur langminnst!

Vill n� ekki gott f�lk � r�kisstj�rn og � Al�ingi rifja upp g��ar fyrir�tlanir s�nar og �huga hvort ekki er h�gt a� kl�pa svo sem eina t�und af peningunum sem fundust um daginn og l�ta �� nj�ta �ess sem b�a vi� s�rustu f�t�ktina og hafa minnst a� bor�a og geta mj�g oft ekki einu sinni l�ti� sig dreyma um l�gmarksmenntun e�a grundvallarheilsug�slu.

 

Samnorr�n fri�arr��stefna

 

- eftir G�sla P�lsson umd�misstj�ra �SS� � �ganda og Karl Fannar S�varsson starfsnema

Forsvarsmenn norr�nu sendir��anna �samt Ruhakana Rugunda forsetisr��herra �ganda  og Kristine Skare Orgeret sem st�r�i umr��um. Fors�tisr��herra �ganda opna�i r��stefnuna. Lj�smyndir. KFS

 

�ri� 1814 sam�ykktu Nor�menn s�na fyrstu stj�rnarskr�. Nap�le�n-str��in h�f�u a� st�rum hluta endurskipulagt r�kjafyrirkomulag � Evr�pu. Danir, sem voru bandamenn Frakka, misstu Noreg til Sv��j��ar, en fimm �rum ��ur h�f�u Sv�ar misst landsv��i sem n� er Finnland til R�ssa. Eftir a� Noregur komst undan yfirr��um Dana, neitu�u �eir a� gangast undir Sv�a og l�stu yfir sj�lfst��i. Sv�ar brug�ust hart vi� og r��ust inn � Noreg �ar sem uppreisnin var flj�tt barin ni�ur. Engu a� s��ur n��u Nor�menn a� semja stj�rnarskr� � �eim stutta t�ma sem �t�k st��u yfir. Hlutskipti �slands var a� vera � r�kjasambandi vi� Danm�rku en engu a� s��ur h�f�u breytingar � yfirr��um yfir Noregi �tt undir sj�lfst��isvitund �slendinga sem �ttu eftir a� f� fullveldi r�mum hundra� �rum s��ar og loks sj�lfst��i �ri� 1944.

 

�a� sem er hva� merkilegast vi� �essa atbur�i er a� �essi �t�k m�rku�u ��ttaskil � norr�nni s�gu sem s��ustu �t�k milli norr�nna r�kja. � 200 �r hafa Nor�urlanda�j��irnar virt hvor a�ra og � �essum t�ma hefur samstarf �r�ast � �tt sem er n�r einst�k � al�j��a v�su. Fr� stj�rnm�lum, til vi�skipta auk lista og ��r�tta svo f�tt eitt s� nefnt.

 

Til a� fagna �essum merka �fanga skipul�g�u norr�nu sendir��in � Kampala, og sendir�� Finnlands � Nairobi, r��stefnu sem bar titilinn "How Enemies Can Become Friends". Megin inntak r��stefnunnar var a� sko�a hva� leiddi til �essa fri�ar og hvernig r�ki Austur Afr�ku geti hugsanlega l�rt af Nor�url�ndunum. Fengnir voru fj�rir pr�fessorar fr� Nor�url�ndunum og tveir fr� �ganda til a� flytja erindi, en fors�tisr��herra �ganda, Ruhakana Rugunda, opna�i r��stefnuna. Titill r��stefnunnar er fenginn a� l�ni fr� samnefndri b�k eftir Charles A. Kupchan. � b�k sinni fjallar Kupchan um �a� ferli hvernig �vinir ver�a vinir og a� lokum samstarfsa�ilar. Fyrst �arf a� brj�ta � bak aftur bl��s�thellingar, svo a� n� s�ttum, sem lei�ir a� lokum til samstarfs sem er b��um a�ilum til hagsb�ta. Kupchan notar Nor�url�ndin sem d�mi um sl�ka �r�un.

Fyrirlesarar � r��stefnunni, t.f.v.: Uffe Ostergaard, Bo Strath og Helge Ronning.

 

Af hverju Nor�url�ndin? J�, � b�k Kupchan, sem og � �eim fyrirlestrum sem fluttir voru � r��stefnunni, kom greinilega fram a� reynsla Nor�urlandanna af fri�samlegri lausn millir�kjadeilna hafi veri� vendipunktur samnorr�ns samstarfs, �ar sem sterk l��r��ishef�, mannr�ttindi og jafnr�tti kynjanna eru hornsteinar hins stj�rnm�lalega landslags. Grunnurinn er �v� a� hafa trausta innvi�i, �ar sem r�ttarr�ki� og sk�r stefnum�tun eru hornsteinar. St��ugleiki innanlands er �v� grunnur samstarfs � al�j��avettvangi.

 

� r��stefnunni var Austur Afr�ka s� heimshluti sem leitast var vi� a� sko�a hvort dregi� g�ti l�rd�m af norr�nni samvinnu. �a� m� segja a� � framhaldi af st��ugu stj�rnkerfi � Nor�url�ndunum, sem kn��i fram auki� samstarf � milli r�kjanna, �� s� �v� �fugt fari� � Austur Afr�ku. Austur Afr�ka er gr��arlega st�r og margbrotinn heimshluti, s�rstaklega hva� var�ar f�lki� sem �ar b�r, menningu �ess og s�gu. �essi hluti Afr�ku hefur lengi veri� �jaka�ur af �t�kum, b��i innanlands sem og r�kja � milli. Fr� �v� a� �ganda t�kst a� hrekja Joseph Kony og  LRA �r landi hefur fri�ur r�kt � landinu. � sama t�ma hafa t.d. innanlandsdeilur � Ken�a or�i� til �ess a� fjara� hefur undan landinu sem �tv�r��um lei�toga � Austur Afr�ku en � sama t�ma hefur �ganda styrkt stj�rnm�lalega st��u s�na. Gl�ggt m� sj� d�mi um sl�kt � fri�arg�sluverkefni Afr�kusambandsins � S�mal�u. �ar hefur �ganda teki� af skari� og leitt bar�ttuna gegn Al-Shabab.

 

Vandi r�kja � Austur Afr�ku er m.a. skortur � l��r��islegu stj�rnkerfi sem tryggir innanlandsfri�. Vi� �urfum ekki a� horfa lengra aftur en yfir seinustu 20 �r til a� finna �fri�, borgarastyrjaldir e�a �j��armor� � r�kjum eins og R�anda, B�r�nd�, �ganda, S�dan, Ken�a, Su�ur S�dan, S�mal�u og Kong�. Spilling, �ttb�lkaerjur og pers�nuv��ing stofnana fl�kir svo hi� stj�rnm�lalega umhverfi enn frekar.

 

Me� �eim h�tti sem Afr�kusambandi� hefur sett fri�arg�slu � S�mal�u � forgang er veri� a� taka mikilv�g skref � �ttina a� auknu samstarfi �j��a � Austur Afr�ku. �annig eru �kve�nar l�nur dregnar og stefna tekin � �tt til fri�samlegri framt��ar. Ef vi� tr�um �v� a� h�gt s� a� l�ra hver af ��rum, hv� �ttu r�ki Austur Afr�ku ekki a� geta l�rt af Nor�urlanda�j��unum um �a� hvernig fri�samlegar lausnir lei�a til aukins trausts, sem lei�ir til l��r��islegra umb�ta og a� lokum til aukinna l�fsg��a borgaranna.

 

S��ustu dagarnir � M�samb�k - starfsn�mi� � enda

 

-Klara Mist P�lsd�ttir starfsnemi skrifar fr� Map�t�

Ung st�lka b�in a� s�kja vatn � brunninn. Lj�smynd fr� Zambez�u: gunnisal.


 
� umd�misskrifstofum �r�unarsamvinnustofnunar �slands � Malav�, M�samb�k og �ganda starfa �r�r starfsnemar sem l�kt og undanfarin �r hafa fallist � bei�ni Heimslj�ss um pistlaskrif �ann t�ma sem �eir dvelja � samstarfsl�ndum �slendinga

 

J�ja, ekki nema t�par 2 vikur eftir h�r � M�samb�k, eins og �g er spennt a� koma heim � klakann � j�lagle�ina �� kve� �g M�samb�k me� trega. �g er b�in a� eiga ��islega fj�ra m�nu�i h�r og langar ekki a� �etta taki enda, hvorki vinnan n� �vint�rin sem fylgja n�ju landi. �g hef l�rt margt � �essum stutta t�ma og �hugi minn � �r�unarm�lum og � �r�unarsamvinnustofnun hefur bara aukist og er �g gr��arlega �akkl�t fyrir a� hafa fengi� �etta t�kif�ri.

 

� �essum s��asta pistli m�num �tla �g a�eins a� segja ykkur fr� fer�inni sem �g f�r me� ICEIDA og UNICEF til Zamb�ziu fylkis h�r � M�samb�k sem var gr��arlega �hugaver� og skemmtileg. Fluginu okkar seinka�i b��i � upphafi fer�ar sem og � lei�inni heim en �a� haf�i �� ekki mikil �hrif � okkar vinnu og n��um vi� a� gera n�nast allt sem var � ��tluninni.

 

�r�r sk�lar og fj�gur �orp

Vi� heims�ttum �rj� sk�la og fj�gur sveitasamf�l�g � �remur h�ru�um Zamb�ziu fylkis. �essir sta�ir voru allir komnir eitthva� �lei�is me� a� �tb�a vatns- og salernisa�st��u en misjafnt �standi� � hverjum sta�. �annig heims�ttum vi� sk�la sem haf�i engan vatnsbrunn og n�b�i� var a� koma upp mj�g l�legri salernisa�st��u � tveimur st��um �samt �v� a� sk�lastofurnar voru ekki me� �ann b�na� sem �arf fyrir kennslu. A� sama skapi s�um vi� l�ka sk�la sem var me� frekar g��a salernisa�st��u og a�gengi a� hreinu vatni �� svo a� a�eins vanta�i upp � a�b�na� � sk�lastofunum. Einnig var misjafnt hversu vel �orpin voru �tb�in � salernism�lum - allt fr� �v� a� vera eing�ngu str�-kl�sett og upp � steypt kl�sett. Allir � �orpunum fundu gr��arlegan mun � �v� a� hafa a�gang a� hreinu vatni, b��i minnku�u sj�kd�mar, ni�urgangur og b�rnin voru einnig farin a� sofa betur. � afskekktum �orpum �ar sem ekki er rafmagn og hin almennu ��gindi sem fylgja �v� a� b�a � borg er f�lk l�ka langt fr� uppl�singum og fr�ttum. �ess vegna veit f�lk ekki hvernig �msir sj�kd�mar smitast ekki frekar en �a� veit um r�ttindi s�n og m�guleika til margra hluta.

 

�tvarp Quelimane

� Quelimane f�rum vi� svo a� heims�kja eina �h��a �tvarpsst�� �ar sem flestir vinna � sj�lfbo�avinnu og eru me� ��tti fyrir f�lki� og b�rnin � n�grenninu. �arna er miki� af ungu f�lki sem er a� st�ga s�n fyrstu skref � fr�ttamennskunni en �a� er ekki au�velt a� vera �h�� �tvarpsst�� og hafa �au lent � hremmingum af �v� �au gagnr�na fylkisstj�rnv�ld �samt r�kisstj�rninni e�a spyrja ���gilegra spurninga eins og t.d. hvar eru hlutirnir sem okkur var lofa�, hven�r og hvernig � a� gera hitt og �etta. ICEIDA hefur a�eins unni� me� regnhl�farsamt�kunum FORCOM sem sj� um a� reyna a� vernda sem flestar �h��ar �tvarpsst��var og hj�lpa til ef starfsf�lk lendir � vandr��um �egar �a� er a� n�ta m�lfrelsi sitt. �ti � afskekktum �orpum �ar sem ekkert rafmagn er hefur f�lk ekki a�gang a� sj�nvarpi. �ar eiga �� margir �tv�rp sem ganga fyrir batter�um til a� fylgjast me� fr�ttum og reyna �essar �tvarpsst��var a� vera me� ��tti sem veita uppl�singar um p�lit�k, menningu, menntun, r�ttindi, forvarnir og �ess h�ttar - �annig berast uppl�singar �fram um sveitirnar mann fram af manni.

 

Verkefni ICEIDA me� UNICEF

�a� eru margv�sleg �r�unarsamvinnuverkefni � gangi � heiminum, allskonar st�rar hugmyndir og margar lei�ir - sumar virka og a�rar ekki. M�samb�k skorar h�tt � svi�um eins og hagvexti en hagv�xtur segir ekkert um �standi� � landinu � raun og veru - helmingur landsmanna lifir � f�t�kt, menntakerfi� er mj�g l�legt, gr��arleg flokksspilling er � landinu, umhverfism�l vir�ast skipta litlu m�li og t�rismi og samg�ngur ekki heldur. H�r er bili� � milli �eirra r�ku og f�t�ku bara a� aukast svo �a� gefur augalei� a� hagv�xtur getur ekki veri� eini m�likvar�inn � hvernig gengur a� vinna � bar�ttunni gegn f�t�kt!

 

Verkefni ICEIDA me� UNICEF er mj�g mikilv�gt �egar hugsa� er til �ess a� � Zamb�ziu fylki b�a 25% allra barna � M�samb�k og �a� ver�ur a� huga a� �eim. �a� er ekki bo�legt a� �essi b�rn s�u vann�r� og f�i ekki menntun og t�kif�ri. Framt�� allra landa byggir � b�rnum hvers lands og �a� ver�ur a� byggja g��an grunn, �a� er ekki h�gt a� b�ast vi� �v� a� b�rn sem b�a vi� vann�ringu og l�lega hreinl�tisa�st��u sem og l�legt menntakerfi muni vaxa og dafna og ver�a einstaklingar sem l�ti eitthva� af s�r lei�a og komi landinu upp �r f�t�kt. �g tel a� ef land � a� dafna og koma � veg fyrir almenna f�t�kt �� ver�ur a� hl�a a� yngstu kynsl��inni - a�gengi a� vatni, mat og hreinl�tisa�st��um og veita st�lkum og drengjum jafnan r�tt � g��ri menntun og uppl�singum - �r�unarsamvinnuverkefni �ttu alltaf a� huga a� �essum ��ttum. 

 

 

facebook
UM HEIMSLJ�S 

Heimslj�s - veft�marit um �r�unarm�l er gefi� �t af �r�unarsamvinnustofnun �slands. Ritinu er �tla� a� gl��a umr��u um �r�unarm�l og gefa �hugas�mum kost � a� fylgjast me� �v� sem h�st ber hverju sinni. Efni veft�maritsins �arf ekki endilega a� endurspegla stefnu �SS�.

 

Skr�i� ykkur � �skrift � heimas��unni, www.iceida.is og l�ti� vinsamlegast a�ra me� �huga � �r�unarm�lum vita af tilvist veft�maritsins. Allar �bendingar um efni eru vel �egnar.

 

�eir sem vilja senda okkur �bendingu um efni e�a afskr� sig af netfangalista eru vinsamlegast be�nir um a� senda sl�k erindi � netfangi� [email protected]. Ritstj�ri er Gunnar Salvarsson, [email protected]

.

Vi� bi�jumst velvir�ingar � �v� a� geta ekki nota� �slenskar g�salapp�r � vi�t�lum en bandar�skt sni�m�t Veft�maritsins leyfir ekki notkun �eirra.

 

Bestu kve�jur, �tg�fu- og kynningardeild �SS�

 

ISSN 1670-8105