|
|
Heimslj�s
veft�marit um �r�unarm�l
|
7. �rg. 248. tbl.
|
5. n�vember 2014
|
|
Oxfam samt�kin segja �j�fnu�i str�� � hendur:
Stj�rnlaus �j�fnu�ur � heiminum og vellau�ugir ver�a r�kari
Milljar�am�ringar eru tv�falt fleiri � dag en �eir voru fyrir fj�rm�lakreppuna, a� �v� er fram kemur � n�rri sk�rslu Oxfam samtakanna sem hefur hleypt af stokkunum herfer� gegn �j�fnu�i � heiminum. Samkv�mt ni�urst��um ranns�knar Oxfam hafa �eir vellau�ugu � heiminum or�i� efna�ri, �j�fnu�ur er kominn �r b�ndum og hlutskipti m�rg hundru� millj�na manna er a� b�a vi� vi�varandi f�t�kt. Eins og ��ur hefur komi� fram eiga 85 r�kustu einstaklingarnir jafnmikinn au� og h�lft mannkyni�!
�egar me�altekjur eru reikna�ar �t kemur � daginn a� �essir sj� milljar�ar sem b�a � j�r�inni hafa r�mlega 65 Bandar�kjadali � dag, e�a t�plega 8 ��sund kr�nur �slenskar. En fyrir flesta er sl�k me�altala merkingarlaus me� �llu �v� eins og flestir vita b�r r�mur milljar�ur manna vi� s�raf�t�kt og hefur a� jafna�i tekjur sem nema minna en 1,25 d�lum, �.e. minna en 153 kr�nur. ��r 3 millj�nir manna sem eru � efstu pr�sentunni � tekjuskalanum � Bandar�kjunum hafa hins vegar 850 ��sund dali � tekjur � �ri, e�a yfir 100 millj�nir.
|
Berjust gegn �j�fnu�i: j�fnum d�mi�/ Oxfam
|
"Sex �rum eftir a� fj�rm�lakreppan rei� yfir hafa �j��ir heims �tt vi� erfi�leika a� etja. Batamerki eru s�nileg og heimurinn er a� n� s�r � strik, en r�kasta f�lkinu hefur vegna� �kaflega vel," segir Oxfam. "�j�fnu�ur fer vaxandi v��s vegar um heiminn og nau�synlegt er a� gr�pa �egar til a�ger�a til a� afst�ra frekari vanda," segir � sk�rslunni sem er hluti af herfer� samtakanna: Even It Up.
Fram kemur � sk�rslunni a� fr� 2009 hafi ein millj�n kvenna l�tist af barnsf�rum e�a fylgikvillum me�g�ngu vegna skorts � grunn�j�nustu � heilsug�slu. Einnig er bent � a� 57 millj�nir grunnsk�labarna f�i enga formlega menntun. � sama t�ma �v�xtu�u �eir r�kustu pund sitt um 412 millj�nir sterlingspunda (80 milljar�a �slenskra kr�na) � degi hverjum � s��asta �ri. Oxfam vekur athygli � �v� a� � Afr�ku sunnan Sahara b�i n� sext�n milljar�am�ringar, � heimhluta �ar sem 358 millj�nir manna lepji dau�ann �r skel � s�raf�t�kt.
Me�al �eirra sem taka undir ni�urst��u sk�rslunnar eru Joseph Stiglitz N�belsver�launahafi � hagfr��i og Andrew Haldane yfirhagfr��ingur Englandsbanka.
F�t�kt og forr�ttindi
Mark Goldring framkv�mdastj�ri Oxfam segir a� �j�fnu�ur s� eitt helsta vandam�l sem ver�ldin gl�mi vi�. "� heimi �ar sem hundru� millj�na manna hafa hvorki a�gang a� hreinu drykkjarvatni n� t�k � a� brau�f��a fj�lskyldur s�nar hefur l�till forr�ttindah�pur yfir svo miklum fj�rmunum a� r��a a� nokkrar manns�vir �yrfti til a� koma �llum peningunum � l�g," segir hann og bendir � a� aflei�ingarnar birtist � miklu misr�tti sem s� ska�legt fyrir alla, �a� r�ni millj�nir manna t�kif�rum til betra l�fs, kyndi undir gl�pastarfsemi, spillingu og jafnvel str��. S��ast en ekki s�st torveldi �j�fnu�urinn bar�ttuna vi� a� sigrast � f�t�kt � heiminum.
Oxfam bendir � nokkrar lei�ir til �ess a� breg�ast vi� vaxandi misr�tti � heiminum. Samt�kin skora � r�kisstj�rnir �j��a a� takast � vi� skattsvik og fj�rfesta � grunn�j�nustu vi� �b�ana, svo og a� koma � jafnlaunastefnu til �ess a� b�ta hlut kvenna.
Fyrir nokkru kom fram hj� OECD a� �j�fnu�ur � heiminum hafi ekki m�lst meiri fr� �v� 1820 og bili� milli r�kra og f�t�kra s� einhver alvarlegasta �r�un � heiminum � s��ustu tveimur �ldum.
�v� er vi� a� b�ta a� n�ja Oxfam sk�rslan �ykir r�ma s�rdeilis vel vi� umdeilda mets�lub�k franska hagfr��ingsins Thomas Piketty, Capital in the Twenty-First Century, en vins�ldir �eirrar b�kar hafa komi� verulega � �vart � lj�si �ess a� h�fundurinn var l�tt �ekktur.
|
�slendingar hafa ekki fullgilt samninga um r�kisfangslausa:
Fl�ttamannastofnun Sameinu�u �j��anna vill tryggja �llum r�kisfang innan �ratugar
|
Allir eiga r�tt � r�kisfangi/ Fl�ttamannastofnun S�
|
Andvaka af hamingju var fyrirs�gn � Morgunbla�inu fyrr � �rinu �ar sem r�tt var vi� georg�ska konu sem eftir mikla bar�ttu f�kk lang�r�� dval�ar�leyfi h�r � landi � grund�velli mann��arsj�n�ar�mi�a. Lika Kor�in�teli var �� ein af t�u til t�lf millj�n einstaklingum � heiminum sem var � �eirri s�rkennilegu og erfi�u st��u a� vera r�kisfangslaus. Bar�tta hennar fyrir r�kisfangi haf�i sta�i� yfir � t�u �r en f�lk sem n�tur ekki �eirra mannr�ttinda a� hafa r�kisfang hefur af �msum �st��um veri� synja� um sl�kt af yfirv�ldum � �v� landi sem �a� sj�lft l�tur � sem sitt f��urland. Lika Korinteli sag�i s�gu s�na � Morgunbla�inu.
Fl�ttamannastofnun Sameinu�u �j��anna (UNHCR) h�f � g�r al�j��lega herfer� � ��gu �eirra sem eru �n r�kisfangs og kallar herfer�ina "I Belong" (�g tilheyri). Markmi�i� er a� �tr�ma innan �ratugar �eim �tbreidda vanda og tryggja �llum r�kisfang. Vegna skorts � sl�kri vi�urkenningu eru um t�u millj�nir einstaklinga � lagalegu t�mar�mi og samkv�mt uppl�singum UNHCR f��ist barn � t�u m�n�tna fresti � heiminum �n r�kisfangs. �st��an fyrir �v� a� raunh�ft er tali� a� n� fyrrnefndu markmi�i � t�u �rum er s� a� s�fellt fleiri �j��ir fullgilda tvo samninga Sameinu�u �j��anna um skort � r�kisfangi, annars vegar samning fr� 1954 um st��u r�kisfangslausra og samningi fr� 1961 um a�ger�ir til a� draga �r r�kisfangsleysi. �slensk stj�rnv�ld hafa ekki fullgilt samningana.
� �slenskri heimas��u Fl�ttamannastofnunar Sameinu�u �j��anna segir a� �j��erni t�kni hin lagalegu tengsl milli r�kis og einstaklings. Einstaklingur �n r�kisfangs s� ekki talinn vera �egn e�a r�kisborgari � neinu r�ki. "Margar �st��ur geta legi� a� baki r�kisfangsleysi. Til d�mis getur minnihlutah�pum veri� mismuna� � l�ggj�f r�kja, misbrestur getur veri� � �v� a� skr� alla �b�a sem r�kisborgara �egar r�ki ��last sj�lfst��i og �samr�mi getur veri� � l�ggj�fum milli r�kja," segir � vefnum. �ar segir ennfremur a� r�kisfangsleysi hafi hr��ileg �hrif � l�f f�lks. A� hafa r�kisfang s� grundv�llur fyrir ��ttt�ku einstaklinga � samf�laginu og s� forsenda �ess a� �eir f�i noti� fullra mannr�ttinda.
Ant�nio Guterres yfirma�ur Fl�ttamannastofnunar Sameinu�u �j��anna og Angelina Jolie g��ger�arsendiherra UNHCR, auk tuttugu annarra heimskunnra einstaklinga, birtu � g�r opi� br�f �ar sem segir a� �eim �yki t�mab�rt - sext�u �rum eftir fyrsta s�ttm�lann til verndar f�lki �n r�kisfangs - a� setja punkt aftan vi� �etta t�mabil �r�ttl�tis. � br�finu segir a� r�kisfangsleysi s� �mann��legt. �a� geti ��tt l�f �n menntunar, �n heilsug�slu og atvinnu, l�f �n �ess a� vera frj�ls fer�a sinna, �n vonar.
UNHCR launches 10-year global campaign to end statelessness/ UNHCR
Here are 5 facts about statelessness:/ Reuters
Out of the Shadows: The Treatment of Statelessness Under International Law, eftir Ruma Mandal/ ChathamHouse
|
Fundur r��herra �r�unarm�la � Nor�url�ndum:
Jafnr�tti kynjanna og vi�br�g� vi� eb�lufaraldrinum bar h�st
| Gunnar Bragi Sveinsson utanr�kisr��herra. |
R��herrar �r�unarm�la � Nor�url�ndunum fundu�u n�lega � Stokkh�lmi � tengslum vi� �ing Nor�urlandar��s. Gunnar Bragi Sveinsson utanr�kisr��herra st�r�i fundinum �ar sem h�st bar jafnr�tti kynjanna og vi�br�g� vi� eb�lufaraldrinum.
� fr�tt utanr�kisr��neytis segir:
"Vi� r�ddum �mis m�l sem eru ofarlega � baugi � m�laflokknum og norr�na samvinnu � tengslum vi� �au, svo sem vinnu vi� m�tun n�rra �r�unarmarkmi�a Sameinu�u �j��anna, fj�rm�gnun �r�unarsamvinnu og vi�skiptami�a�a �r�unarsamvinnu. Greindi �g fr� a� � �eim samningavi�r��um sem framundan eru um n� �r�unarmarkmi� muni �sland �fram leggja �herslu � landgr��slu, m�lefni hafsins, endurn�janlega orku og jafnr�tti kynjanna. Auk �ess greindi �g fr� �ings�lyktun um framfarir � l�kningu sj�kd�ma og ska�a � taugakerfinu," segir Gunnar Bragi. R��herrarnir l�g�u �herslu � mikilv�gi �ess a� � n�jum �r�unarmarkmi�um ver�i sk�rt kve�i� � um jafnr�tti kynjanna og valdeflingu kvenna og a� Nor�url�ndin h�ldu �fram a� vinna a� �essu � sameiningu. �� r�ddu �eir einnig vi�br�g� Nor�urlandanna vi� eb�lufaraldrinum og l�g�u �herslu � a� byggja �urfi upp heilsug�slu � f�t�kustu r�kjum heims, svo �au s�u � stakk b�in til a� takast � vi� ney� sem �essa. Faraldurinn sem n� hefur brotist �t veldur miklu �lagi � heilbrig�iskerfin � vi�komandi l�ndum, sem fyrir eru veikbygg� og hafa vart bolmagn til a� sinna grunn�j�nustu.
|
Gull�tflutningur b�tir ekki efnahag B�rk�na Fas�:
|
Samb�a - fyrsti hv�ti forseti � Afr�ku � tuttugu �r
|
�kv�r�un Guy Scott a� reka lei�toga stj�rnarflokksins �r emb�tti hefur skapa� �r�a me�al almennings/ AFP
|
Fj�lmargir �b�ar Samb�u hafa sta�i� � bi�r�� s��ustu daga til a� kve�ja forseta landsins, Micael Sata, hinstu kve�ju en l�k hans liggur � vi�hafnarb�rum � Mulungushi r��stefnuh�llinni � h�fu�borginni Lusaka. Hann l�st � London � s��ustu viku, 77 �ra a� aldri, en hann var � l�knisme�fer� � Bretlandi. �j��inni gefst vikulangur t�mi til a� kve�ja forsetann en hann ver�ur jar�settur �ri�judaginn 11. n�vember � s�rst�kum grafreit fyrir �j��h�f�ingja landsins.
Eftir skyndilegt fr�fall forsetans t�k varaforsetinn vi� v�ldum, Guy Scott, en hann er fyrsti hv�ti forsetinn � Afr�ku � tuttugu �r. Scott er af skosku bergi brotinn og s� sta�reynd lei�ir sj�lfkrafa til �ess a� hann getur ekki bo�i� sig fram til forseta � komandi kosningum, sem eiga a� fara fram innan �riggja m�na�a. �kv�r�un hans � m�nudag a� v�kja formanni stj�rnarflokksins �r emb�tti hefur hins vegar skapa� �lgu � landinu og almenningur hefur m�tm�lt � g�tum �ti s��asta s�larhringinn.
Sata er annar forsetinn � f�einum �rum sem deyr � emb�tti. Levy Mwanawasa forseti l�st �ri� 2008 eftir a� hafa fengi� heilabl��fall.
Zambians pay respects to late president Sata/ AFP
Another Zambian president dies in office. What happens now? WashingtonPost
Zambia's new president may be white, but that's not what makes him interesting/ WashingtonPost
Zambia: Scott's Decision Can Send Zambia in Flames, Warns Kambwili/ AllAfrica
Zambia president Michael Sata dies in London/ TheTelegraph
The Death of Zambia's 'King Cobra'/ TheAtlantic
A new white ruler in Zambia, eftir Elias Munshya/ NAIForum
|
Nor�menn umsvifamiklir � vopna�tflutningi:
Sala � herg�gnum har�lega gagnr�nd � sk�rslu
|
Lj�smynd:GettyImages
|
Vopna�tflutningur Nor�manna til r�kisstj�rna v��a um heim er har�lega gagnr�ndur � n�rri sk�rslu fr� samt�kunum Changemaker. �v� er haldi� fram a� sala Nor�manna � herg�gnum til r�kisstj�rna sem st�ra me� valdbo�i auki � k�gun f�lks � vi�komandi r�kjum og fari � svig vi� fyrir�tlanir St�r�ingsins um �tflutning � vopnum.
Sk�rslan ber yfirskriftina "Tillitslaus vopna�tflutningur" (Hensynsl�s v�peneksport) og gefur yfirs�n yfir �tflutning af herg�gnum til t�u landa � t�mabilinu 2002 til 2012, me�al annars landa �ar sem mannr�ttindi eru f�tum tro�in. Fram kemur � fr�tt norska sj�nvarpsins a� regluverk s� til sta�ar � Noregi til a� koma � veg fyrir �tflutning til stj�rnvalda sem brj�ti � mannr�ttindum �egna sinna en ekki s� fari� eftir reglunum.
Til valdbo�ssinna�ra stj�rnvalda hafi veri� seld vopn � umr�dddu t�mabili fyrir 1,5 milljar� norskra kr�na, m.a. til Barein, Egyptalands, L�b�u, Sameinu�u arab�sku furstad�manna, J�rdan�u, K�veit, K�na, �man, Katar og S�d�-Arab�u sem var st�rsti kaupandinn.
Alls seldu Nor�menn, samkv�mt uppl�singum fr� Hagstofu Noregs, vopn fyrir 2,1 milljar� norskra kr�na � s��asta �ri. � �eirri t�lu eru l�kast til hr��skotabyssurnar sem keyptar voru hinga� til lands fyrir Landhelgisg�slu og l�greglu.
N�nar
|
G��ir gestir fr� �ganda fr��a fermingarb�rn:
Hreint vatn bjargar mannsl�fum!
Undanfarinn m�nu� hafa tv� ungmenni fr� �ganda hitt tilvonandi fermingarb�rn � �slandi og sagt �eim fr� sj�lfum s�r og a�st��um heima fyrir. Irene er 19 �ra og Ronald er 25 �ra. �au b�a � verkefnasv��um Hj�lparstarfs kirkjunnar � Lyantonde og Sembabule. Irene hefur loki� framhaldssk�la og kennt � grunnsk�la. Ronald hefur loki� tveggja �ra h�sk�lan�mi � f�lagsr��gj�f og starfa� sem sj�lfbo�ali�i a� verkefnum Hj�lparstarfsins � ��gu aln�missj�kra og a�standenda �eirra.
"Irene og Ronald hafa m�tt � skrifstofuna hj� okkur � morgnana til a� undirb�a sig fyrir samtal vi� �slensk fermingarb�rn og �� hefur okkur gefist t�kif�ri til a� kynnast �eim a�eins. �au fara � t�lvuna og eru � Facebook alveg eins og krakkarnir okkar og �au eru flinkari � �ppin en mi�aldra skrifstofuf�lk � henni Reykjav�k. �au eru eldkl�r og alveg eins og �slenskir krakkar me� s�na drauma og �r�r um g��a framt��," segir � fr�tt � vef Hj�lparstarfsins.
�ar segir ennfremur:
"Heima � �ganda eru a�st��ur hins vegar t�luvert ��ruv�si en h�r. �r�r yngri br��ur b��a eftir a� Irene komi heim en h�n er h�fu� fj�lskyldunnar. Pabbi hennar l�st af v�ldum aln�mis �ri� 2001 og mamma hennar d� eftir langvarandi veikindi �ri� 2011. Irene s�r um a� elda, fara eftir vatni og eldivi�i �samt �v� a� �vo �votta og �r�fa heimili sitt og br��ra sinna. Ronald fer aftur heim til m�mmu sinnar sem missti mann sinn �r aln�mi �egar Ronald var l�till str�kur. Hann � �rj�r systur og br��ur. Mamma Ronalds er HIV-smitu� og vi� sl�ma heilsu. �a� hefur �v� komi� � hlut Ronalds og systkina hans a� sj� um heimili� � uppvaxtar�runum.
Irene og Ronald hafa l�st �v� hvernig vatnsskortur taf�i fyrir sk�lag�ngu �eirra. �au eru hins vegar heppin �ar sem �au b�a � starfssv��um Hj�lparstarfsins. Irene lauk grunnsk�lan�mi � sk�la samstarfsa�ila okkar og fj�lskylda Ronalds f�r �r moldarhreysi � m�rsteinsh�s me� vatnss�fnunartanki me� fj�rstu�ningi fr� �slenskum almenningi.
Tilvonandi fermingarb�rn ganga � h�s n�stu daga og afla fj�r til vatnsverkefna okkar � Afr�ku. Me� ��num stu�ningi getum vi� tryggt fleirum a�gang a� hreinu vatni."
|
|
|
Gagnagrunnur fyrir jar�hitaverkefni opna�ur � ARGeo r��stefnu
|
Einar Gunnarsson fv. r��uneytisstj�ri �varpar r��stefnuna � Tansan�u. Lj�sm. NDF
|
Lausnir � orku��rf Afr�ku var yfirheiti fimmtu r��stefnu ARGeo jar�hitasamstarfsins sem haldin var � Arusha � Tansan�u um s��ustu helgi � vegum r�kisstj�rnar Tansan�u � samvinnu vi� Umhverfisstofnun Sameinu�u �j��anna (UNEP).
�r�unarsamvinnustofnun �slands hefur teki� ��tt � ARGeo samstarfinu um �rabil og lei�ir grunnranns�knir og mannau�suppbyggingu � jar�hitan�tingu � umfangsmiklu verkefni � samstarfi vi� Norr�na �r�unarsj��inn (NDF) og Al�j��abankann.
R��stefnur ARGeo er haldnar � tveggja �ra fresti og �slenskir jar�hitas�rfr��ingar voru �berandi sem fyrr � fyrirlestrum � r��stefnunni � Tansan�u auk �ess sem Einar Gunnarsson fyrrverandi r��uneytissstj�ri utanr�kisr��uneytis �varpa�i ��tttakendur.
� r��stefnunni var formlega tekinn � notkun jar�hitagagnagrunnur fyrir Austur-Afr�ku sem unni� hefur veri� a� � s��ustu �rum � vegum UNEP me� stu�ningi �r�unarsamvinnustofnunar. � gagnagrunninn hefur veri� safna� � einn sta� uppl�singum um jar�hitasv��i, verkefni, sk�rslur og �au fyrirt�ki og stofnanir sem koma a� jar�hitam�lum � �essum heimshluta.
N�nar ver�ur sagt fr� r��stefnunni s��ar.
Powering Africa's Long Term Economic Growth through Robust Investments in Geothermal Energy Development/ UNEP
-
Geothermal: Solution to Africa's Energy Needs/ NDF
-
Tanzania to benefit from geothermal training in Kenya/ ThinkGeoEnergy
|
|
Sterkar stelpur - sterk samf�l�g
Ver�laun afhent � myndbandakeppni
|
Sigurvegrar � myndbandakeppninni. Ur�ur, Lilja og Ingunn til vinstri � efrri r��, �sgeir Beinteinn fyrir mi�ju og nemendur V�filssk�la � fremri r�� og til h�gri.
|
� g�r voru afhent ver�laun � myndbandakeppni sem efnt var til me�al ungs f�lks � tengslum vi� �taki� Sterkar stelpur - sterk samf�l�g. Ver�launaafhendingin f�r fram � h�sn��i Sameinu�u �j��anna �ar sem Berglind Sigmarsd�ttir framkv�mdastj�ri F�lags Sameinu�u �j��anna � �slandi tilkynnti um �rj� efstu s�tin.
�rj�r st�lkur hrepptu fyrsta s�ti�, ��r Ur�ur Helga, Lilja Hrund og Ingunn Anna. � ��ru s�ti var� myndband sem �g�st Beinteinn �rnason ger�i og � �ri�ja s�ti� kom � hlut nemenda V�filssk�la, 75 talsins, en �eir unnu saman a� ger� myndbands um sterkar stelpur.
Myndbandakeppnin var haldin � samvinnu vi� Mbl.is og �ar voru fj�lm�rg myndbandanna s�nd me�an � �taksvikunni st��. H�r fyrir ne�an m� sj� ver�launamyndb�ndin �rj�.
Heimslj�s �skar ver�launah�funum innnlega til hamingju.
|
1. s�ti - Ur�ur, Lilja og Ingunn
|
|
2. s�ti - �g�st Beinteinn �rnason
|
|
3. s�ti - Nemendur V�filssk�l
|
|
|
UNICEF sty�ur varnarlaus b�rn � Mi�-Afr�kul��veldinu
UNICEF kappkostar a� hra�a sendingu me� l�fsnau�synlegum birg�um til ��sunda barna sem ney�st hafa til a� fl�ja heimili s�n � Mi�-Afr�kul��veldinu. Samkv�mt fr�tt � vefs��u UNICEF � �slandi hafa brotist �t n� �t�k � nor�ur- og vestur-h�ru�um landsins, samhli�a vaxandi ofbeldi � h�fu�borginni Bangui, sem gera �standi� enn alvarlegra.
"Okkar starf sn�st um a� vernda b�rn, s�rstaklega �au sem erfi�ast er a� n� til. Vi� neitum a� l�ta hr��a okkur og h�ta � me�an vi� sinnum starfi okkar," segir Judith L�veill�e, fulltr�i UNICEF � Mi�-Afr�kul��veldinu. H�n b�tir vi� a� g�ta ver�i �ess a� b�rnin gleymist ekki. "Vi� ver�um a� gera allt sem � okkar valdi stendur til a� koma a�sto� til barnanna � Mi�-Afr�kul��veldinu. �au �urfa l�fsnau�synlega � hj�lp a� halda og mega ekki gleymast � allri ringulrei�inni."
N�nar
|
|
A Data Revolution to Match the Ambition of 'Leaving no one Behind', eftir Emma Samman/ ODI - HAR DU STYR P� DIN VIDEN OM AFRIKA?/ VerdensBedsteNyheter - People are demanding action on inequality: We are joining them, eftir Winnie Byanyima/ Oxfamblogg - THE DISPLACED- A Documentary About Nigerians Turned Into Refugees Inside Their Country By Boko Haram Relevant data for education post-2015 need not be 'big data'/ EFA
| Fragile states and global health | Photo Essay: The Price of Cement/ One - Time to Act for Women and Girls Raped in Conflict, eftir Serra Sippel/ HuffingtonPost
| Ethiopia: Water is Life | Ridley og Rosling - tilbrig�i vi� batnandi heim, eftir Sigur� M� J�nsson/ Mbl.is - Reducing the Gender Gap in Education, eftir Quentin Wodon/ Al�j��abankablogg - Visualizing maternal morbidity, eftir Amy VanderZanden/ Humanosphere - Good for health, good for business, eftir Claire Hitchcock/ Devex - Achieving universal sanitation: Sharing the experience of the SDI affiliate in Blantyre, Malawi, eftir Diana Mitlin/ IIED - Money and happiness/ TheEconomist - South Africa: We need a person who will arrest Jacob Zuma - Julius Malema/ TheAfricaReport - An unparalleled opportunity to improve the health of the most vulnerable. Will we take it?, eftir Mesefin Teklu Tesima/ Devex - 'Names and democracy in southern Africa' eftir Christopher Changwe Nshimbi/ NAIForum - Because I am a girl...I have the right to stay in school/ PlanUSA - Africa's urban population growth: trends and projections, eftir Leila Rafei/ Al�j��abankablogg - Popular Uprising led to Political Turnover in Burkina Faso - Struggles over Legitimacy and Legality, eftir Sten Hagberg/ MatsUtas - Early and unintended pregnancy - what role for education?/ UNESCO - Food security and the right to food/ FAO - Why are people poor and vulnerable?/ UNISDR - What If We Publish Children's Books African Kids Could Relate To?, eftir Chimaechi Allan/ AfricaIsACountry - Doing Development Differently: mission impossible?, eftir Arnaldo Pellini/ Demand4Evidence - Burial rites: how some Kenyans opt for cremation/ DW - The Mission - A last defense against genocide, eftir JON LEE ANDERSON/ NewYorker
|
|
|
Um 25 millj�nir vi� hungurm�rk � Sahel sv��inu
�v� sem n�st 25 millj�nir �b�a � Sahel sv��inu � Afr�ku eru vi� hungurm�rk, a� mati Samh�fingarskrifstofu mann��arm�la hj� Sameinu�u �j��unum (OCHA). F��u�ryggi hefur fari� hr��versnandi � �essum heimshluta � undanf�rnum misserum vegna �taka og �st��ugleika � Mi�-Afr�kul��veldinu, � nor�anver�u Mal� og � nor�austurhluta N�ger�u. N�ringarhlutfall � matv�lum fer l�ka versnandi og � �essu �ri hafa um �a� bil fimm millj�nir manna b�st � h�p �eirra sem b�a vi� f��u��ryggi. �ar me� telur OCHA a� fj�ldinn s� kominn upp � 24,7 millj�nir, en �a� eru helmingi fleiri en voru vi� hungurm�rk � �rinu 2013.
A� mati OCHA eru 6,5 millj�nir manna � beinni l�fsh�ttu vegna ��ruggs l�fsvi�urv�ris og �n�grar f��u. Samkv�mt uppl�singum fr� Robert Piper sem er samh�fingarfulltr�i mann��arm�la fyrir h�nd Sameinu�u �j��anna � Sahel sv��inu hefur or�i� �takanleg aukning � ��ryggi � sv��inu s��astli�i� �r sem veldur �v� a� f�lki fj�lgar sem �arf a� f��a, veita h�saskj�l og a�gang a� l�knis�j�nustu.
N�nar
Sahel: Food And Nutrition Crisis/ EC
|
|
Fr�ttir og fr�ttask�ringar
|
|
Ekkert HEIMSLJ�S � n�stu viku
Af �vi�r��anlegum �st��um fellur ni�ur �tg�fa Heimslj�ss � n�stu viku. |
|
|
Stu�ningur vi� m��ur � Mangochi
- Stef�n J�n Hafstein fyrrverandi umd�misstj�ri � heims�kn � Malav�
�a� f�ddust �tta b�rn � litlu f��ingardeildinni � Chilonga �orpinu � fyrrin�tt, � litlu heilsug�slust��inni sem �sland endurger�i fyrir f�lki� � sveitinni. Lj�s"fa�irinn" sem �arna vinnur var stoltur og benti � f��ingarr�min tv� og minnti � lofor� �ess efnis a� �egar ein kona yr�i a� f��a � g�lfinu myndi �r�unarsamvinnustofnun �slands �tvega auka f��ingarr�m � deildina. "N� er s� dagur kominn," sag�i hann vi� fyrrverandi umd�misstj�ra sem haf�i vissulega l�ti� �au or� falla.
|
N�ja f��ingardeildin � sm��um. � st�rri myndinni stolt m��ir me� n�f�dda tv�bura � f��ingardeildinni � Chilonga. Lj�smyndir: SJH
|
Til fyrirmyndar
Stoltar m��ur fylltu hvert r�m � ganginum og ein var me� tv� b�rn � fanginu. Allar brostu, �n�g�ar me� b�rnin og gla�ar � brag�i. �egar �essi heilsg�slust�� var endurger� var reikna� me� a� �ar yr�u �rj�r f��ingar � s�larhring a� me�altali.
"Vi� erum l�ngu sprungin" s�g�u starfsmenn, �lagi� er miki� og f�lk notar �j�nustuna. �berandi er a� n�, fj�rum �rum eftir a� �SS� f�l st��ina endanlega � hendur heimamanna, er umgengni og hir�usemi til fyrirmyndar, allt sem n�tt og vel vi� haldi�. 200 manns koma daglega � �essa heilsug�slust�� og � m��rask�linu �ar sem konur b��a langt a� komnar eftir a� taka l�ttas�ttina var glatt � hjalla, ��r a� elda graut og bara stutt r�lt yfir � f��ingarganginn �egar st�ra stundin kemur.
N� f��ingardeild � sm��um
Sk�mmu ��ur h�f�um vi� fari� � vettvang � h�ra�ssj�krah�si�. �ar er �r�ng � �ingi, f��ingardeildin st�ppu� af konum og b�rnum enda sp�talinn bygg�ur fyrir 200 ��sunda manna h�ra� sem n� telur eina millj�n �b�a. Skammt undan r�s n� f��ingardeild sem �sland sty�ur, �ar ver�ur a�sta�a g�� og konur og b�rn f� bestu a�hlynningu, �l�kt �v� sem n� er. St�rt mannvirki, enda ��rf � umb�tum � h�r�a�i �ar sem hver kona eignast a� me�altali fimm b�rn. �v��a � heimi er m��radau�i meiri en � Malav�, h�r eru framfarir s�nilegar �ar sem fari� er um � h�ra�inu sem �slendingar sty�ja � �r�unarsamvinnu.
|
|
Af geitakapprei�um og venjulegu l�fi � Malav�
-S�ley �sgeirsd�ttir starfsnemi skrifar fr� Lilongve
| Ferf�tlingur sem kemur vi� s�gu � pistli S�leyjar. |
� umd�misskrifstofum �r�unarsamvinnustofnunar �slands � Malav�, M�samb�k og �ganda starfa �r�r starfsnemar sem l�kt og undanfarin �r hafa fallist � bei�ni Heimslj�ss um pistlaskrif �ann t�ma sem �eir dvelja � samstarfsl�ndum �slendinga.
�a� eru misjafnar af�reyingarnar h�rna � Lilongwe. � borginni b�r st�rt hlutfall af erlendum starfsm�nnum sem vinna fyrir hinar �msu �r�unarstofnanir og a�rir sem eru � ��rum vi�skiptum. �a� m� segja a� flest okkar b�i � sm� s�puk�lu � hverfum sem myndu flokkast sem 'expat' hverfi en ma�ur er enga stund a� labba ni�ur eftir veginum � �tt a� hef�bundnari hverfum � borginni �ar sem meiri hluti Malava b�a. �essi undarlega blanda veldur �v� a� �a� er alltaf n�g a� gera svo lengi sem ma�ur veit hvar ma�ur �tti a� leita eftir �v�.
Geitakapprei�ar
N�veri� voru haldnar �rlegar geitakapprei�ar h�rna � h�fu�borginni. ��r f�ru fram � krikkett kl�bbnum � Lilongwe og dr�gu a� allskonar f�lk. Flestir voru �� betur b�nir en �g, konurnar �kl�ddar fallegum kj�lum og me� hatta � anda breskra kapprei�a og karlarnir � jakkaf�tum, jafnvel sumir me� staf. Vi� st��um s��an �arna � mi�ri �v�gunni �kl�dd gallabuxum og bol. Stungum ekkert � st�f. Vi� t�k s��an skemmtilegt kv�ld �ar sem ma�ur gat ve�ja� � �kve�na geit � hverju hlaupi, alls voru 8 hlaup. � �v� fyrsta t�k �g blinda �giskun og ve�ja�i �n �ess a� k�kja � geiturnar. Setti 1500 kwatcha sem reiknast sem r�mar 350 �slenskar kr�nur � geit n�mer sex sem h�t �v� fallega nafni 'Mary had a little goat'. H�n Mary leit ekkert s�rstaklega vel �t ��ur en a� hlaupi� f�r af sta� �ar sem h�n sn�ri � �fuga �tt og virtist ekki hafa � s�r neitt keppnisskap. Hinsvegar �egar hlaupinu var hleypt af stokkum t�k h�n sig til og sigra�i naumlega. 1500kw breyttust �v� snarlega � 4200kw og �huginn � kapprei�unum j�kst til muna. Skemmtilegt og skr�ti� kv�ld � Lilongwe.
Vi� entumst hinsvegar ekki lengi en � bo�smi�anum st�� a� helsti silakeppurinn yr�i � lok kv�lds grilla�ur � teini. Frekar gr�tbrosleg endalok fyrir �� tilteknu geit en geitakj�t er sn�tt � miklu magni um alla Malav�. Menn �ttu samt sem ��ur a� fara varlega �ar sem n�veri� komst upp a� �d�ra geitakarr�i� � r�tust��unni innih�lt villihundakj�t en ekki geit en �a� er n� svo sem efni � a�ra s�gu.
�ar sem geitakapprei�arnar eru n� ekki � hverju kv�ldi m� alltaf finna s�r anna� til dundurs, allt fr� lj��akv�ldum, salsadanskennslu, kar��k� kv�ldum og allskonar t�nleikum. Um helgar er s��an tilvali� a� fer�ast ni�ur a� Malav�vatni og d�fa t�num � sandinn. Vi� Cape Maclear hitti �g hann Hurry sem hefur unni� vi� allskonar st�rf � str�ndinni s��an hann var l�til str�kur. Hann kom askva�andi �egar hann s� 'Iceida' merkinguna � b�lnum m�num og f�r strax a� spyrja mig um fyrrverandi starfsmenn Iceida � Monkey Bay og hva� �eir v�ru a� gera �essa dagana. �g var� a� j�ta mig sigra�a �v� a� ekki gat �g veitt honum miki� af uppl�singum. Hann ba� mig hinsvegar a� skila kve�ju til sem flestra og h�r kemur h�n, ''Can you please tell all of my Iceida friends that they are welcome back any time and I will be waiting here at the beach''.
|
|
|
|
UM HEIMSLJ�S
Heimslj�s - veft�marit um �r�unarm�l er gefi� �t af �r�unarsamvinnustofnun �slands. Ritinu er �tla� a� gl��a umr��u um �r�unarm�l og gefa �hugas�mum kost � a� fylgjast me� �v� sem h�st ber hverju sinni. Efni veft�maritsins �arf ekki endilega a� endurspegla stefnu �SS�. Skr�i� ykkur � �skrift � heimas��unni, www.iceida.is og l�ti� vinsamlegast a�ra me� �huga � �r�unarm�lum vita af tilvist veft�maritsins. Allar �bendingar um efni eru vel �egnar. �eir sem vilja senda okkur �bendingu um efni e�a afskr� sig af netfangalista eru vinsamlegast be�nir um a� senda sl�k erindi � netfangi� [email protected]. Ritstj�ri er Gunnar Salvarsson, [email protected] . Vi� bi�jumst velvir�ingar � �v� a� geta ekki nota� �slenskar g�salapp�r � vi�t�lum en bandar�skt sni�m�t Veft�maritsins leyfir ekki notkun �eirra. Bestu kve�jur, �tg�fu- og kynningardeild �SS�
| ISSN 1670-8105 |
|
|