|
|
Heimslj�s
veft�marit um �r�unarm�l
|
7. �rg. 239. tbl.
|
3. september 2014
|
|
T�plega eitt ��sund skr��ir � H�rpu:
F�rri komast a� en vilja � fyrirlestur Hans Rosling!
Einn fr�gasti fyrirlesari heims ver�ur me� erindi � H�rpu eftir t�lf daga. H�r er myndband me� nokkrum helstu sprettum hans � TED!
|
T�frama�ur t�lfr��innar, s�nski l�knirinn Hans Rosling, kemur til landsins um mi�jan m�nu�inn og heldur opinn fyrirlestur � Silfurbergi � H�rpu m�nudaginn 15. september. �r�tt fyrir n�nast enga almenna umfj�llun � fj�lmi�lum um komu �essa heimsfr�ga og eftirs�tta fyrirlesara til landsins er �egar lj�st a� f�rri komast a� en vilja � fyrirlestur hans. Opna� var fyrir skr�ningu � vef Emb�ttis landl�knis �slands 18. �g�st og t�plega eitt ��sund manns h�f�u skr�� sig � gestalista � g�r en Silfurberg tekur a� h�marki um 900 gesti � s�ti.
Fyrirlesturinn nefnist: Heimss�n bygg� � sta�reyndum (Fact-based World View). Samkoman � Silfurbergi hefst kl. 16:15 me� �varpi Geirs Gunnlaugssonar landl�knis og t�u m�n�tum s��ar st�gur Hans Rosling � svi�i�. Eftir erindi hans ver�ur gefinn kostur � spurningum og umr��um. Fundarstj�ri ver�ur Sigr��ur D�na Kristmundsd�ttir pr�fessor � mannfr��i vi� H�sk�la �slands og fyrrverandi sendiherra �slands � Su�ur-Afr�ku.
Hans Rosling er pr�fessor � al�j��aheilbrig�isv�sindum vi� Karolinska institutet � Stokkh�lmi. � s��ustu �rum hefur hann vaki� heimsathygli fyrir heillandi framsetningu � t�lfr��ilegum g�gnum me� gagnvirkri og �hrifamikilli sj�nr�nni graf�k sem byggir � hans eigin forriti, Gapminder. Hann er g�furlega eftirs�ttur fyrirlesari og hefur margoft flutt erindi � TED (Technology, Entertainment & Design), gert heimildamyndir, m.a. fyrir BBC (The Joy Of Stats og Don�t Panic - The Truth About Population) og haldi� fyrirlestra me� Bill Gates um heilbrig�ism�l og �r�unina � heiminum. Hans Rosling kemur hinga� til lands � vegum f�lagsins Afr�ka 20:20 � samstarfi vi� �r�unarsamvinnustofnun �slands og Emb�tti landl�knis.
� grein � Kjarnanum � s��ustu viku var fjalla� um Hans Rosling undir fyrirs�gninni: F�r t�lur til a� dansa og syngja - Einn besti fyrirlesari heims heldur erindi � H�rpu hinn 15. september. �� �ttir a� taka daginn fr� ef �� getur.
� greininni segir Salvar ��r Sigur�arson me�al annars: "Besta lei�in til a� f� f�lk til a� h�tta a� hlusta er a� tala um t�lfr��i. Skiljanlega, enda er fr��sluefni um t�lfr��i n�r alltaf sett fram � �b�rilega lei�inlegan h�tt. Sj�i� bara hva� �a� er erfitt a� lesa �essi inngangsor� um hugtaki� mi�gildi � Wikipedia �n �ess a� sofna: "Mi�gildi er ein a�fer� til a� finna �t mi�s�kni � ���i."
�etta er ekki t�lfr��i a� kenna. H�n er bara eins og h�n er; hvorki skemmtileg n� lei�inleg � sj�lfu s�r heldur fyrst og fremst gagnlegt t�ki sem vi� getum nota� til a� skilja heiminn betur. �a� skiptir nefnilega m�li hvernig ma�ur setur hlutina fram; hvort markmi�i� er a� f�la alla nema h�r�ustu n�rdana � burtu, e�a a� gl��a �huga hj� �llum sem sj� og heyra.
Dr. Hans Rosling, s�nskur l�knir og pr�fessor � al�j��aheilbrig�isv�sindum, skilur �etta vandam�l vel, en hann er einn af f�um sem kunna a� kl��a t�lur � �hugaver�an og skemmtilegan b�ning. Hann notar myndr�n g�gn, hreyfimyndir, leikmuni og smitandi �huga � vi�fangsefninu til �ess a� segja s�gur af heilsufari �j��a, l�fsl�kum, mannfj�lda og misskiptingu au�s. Fyrir viki� hefur hann veri� kalla�ur Jedi-meistari t�lfr��innar og hafa millj�nir horft � uppt�kur af fyrirlestrum hans � TED-r��stefnum um allan heim. N�lega h�lt hann erindi �samt Bill Gates sem segist hafa ��last n�ja s�n � heiminn eftir a� hann sat fyrirlestur Rosling um heilbrig�isverkefni � �r�unarl�ndum.
�v� er vi� a� b�ta a� Sigur�ur M�r J�nsson uppl�singafulltr�i r�kisstj�rnarinnar hefur � tveimur pistlum � s��ustu vikum fjalla� um Hans Rosling og f�t�kt � heiminum. Fyrri pistlinn nefnist: Hans Rosling og umr��a um f�t�kt og s� s��ari bar yfirskriftina: F�t�kt ver�ur f�lagsleg sta�reynd � �slandi.
Skr�ning � vef Emb�ttis landl�knis
|
Lagt til � sk�rslu a� �r�unarsamvinnustofnun ver�i l�g� ni�ur og starfsemin f�r� inn � utanr�kisr��uneyti�:
�t�mab�rar till�gur og �l�klegt a� breytingar b�ti �rangur
�r�unarsamvinnustofnun �slands telur a� hugmyndir a� meirih�ttar breytingum � skipulagi og framkv�md al�j��legrar �r�unarsamvinnu �slands s�u �t�mab�rar. � athugasemdum �SS� vi� lokask�rslu ��ris Gu�mundssonar fyrir utanr�kisr��herra kemur fram a� �a� skipulag sem sam�ykkt var me� l�gunum fr� 2008 hafi ekki veri� innleitt a� fullu og �v� ekki fengi� t�kif�ri til a� s�na �g�ti sitt.
"�SS� hefur � undanf�rnum �rum lagt mikla �herslu � a� auka v�gi �rangurs og getu stofnunar og starfsmanna til a� starfa a� �rangursmi�a�ri �r�unarsamvinnu. Skipulagi stofnunarinnar var breytt til a� auka �hersluna � �rangur. ...�v� leggur stofnunin �herslu � a� h�fu�m�likvar�i � allar till�gur um skipulag, verklag og innihald � �r�unarsamvinnu ver�i s� hvort l�klegt s� a� breytingar b�ti �rangur."
�rangursstj�rnun - j�, takk!
Sk�rslan var afhent Gunnari Braga Sveinssyni utanr�kisr��herra um mi�jan j�l� og samkv�mt fr�tt r��uneytisins er me�al tillagna � henni a� skipulag �r�unarsamvinnu ver�i � einum sta�, � utanr�kisr��uneytinu, a� �sland skerpi �herslur og f�kki samstarfsl�ndum � �v� skyni a� auka skilvirkni og �hrifam�tt framlaga sinna. �� er lagt til a� stofnu� ver�i �ingmannanefnd um �r�unarsamvinnu, samstarfsr�� um al�j��lega �r�unarsamvinnu ver�i styrkt og eftirlit me� verkefnum eflt me� �v� a� taka upp �rangursstj�rnun � �llum ��ttum �r�unarsamvinnu �slands.
Undir �etta s��asta tekur �r�unarsamvinnustofnun heilshugar og segir � athugasemdum s�num a� � lj�si �ess hve framl�g �slands til �r�unarsamvinnu eru l�g mi�a� vi� t.d Nor�url�nd telji stofnunin a� leggja beri s�rstaka �herslu � g��i �r�unarsamvinnu. "�SS� leggur gjarnan g��i eigin starfsemi fram til gagnr�ninnar sko�unar, en v�ntir �ess um lei� a� hi� sama gildi �� um a�ra ��tttakendur og a� allir a�ilar s�u sko�a�ir me� samb�rilegu st�kkunargleri."
R��herra hvetur til umr��u
"�g hvet �hugaf�lk um �r�unarsamvinnu og �� sem starfa � �essu svi�i til a� kynna s�r vandlega sk�rslu ��ris og skiptast � sko�unum um till�gur hans," sag�i Gunnar Bragi Sveinsson utanr�kisr��herra � fr�tt r��uneytisins � sumar. "Sj�lfur �tla �g a� kynna m�r efni hennar frekar � komandi vikum og � kj�lfari� taka �kv�r�un um n�stu skref."
Heimslj�s - sem er vettvangur umr��u um �r�unarm�l - tekur undir me� r��herra og hvetur lesendur til a� skiptast � sko�unum um sk�rsluna. Or�i� er laust!
Athugasemdir �r�unarsamvinnustofnunar �slands
Sk�rsla ��ris Gu�mundssonar l�g� fram
|
Ums�knarfrestur til 15. september:
Kalla� eftir ums�knum fr� frj�lsum f�lagasamt�kum
| St�lka � SOS barna�orpi � Gulu � Nor�ur-�ganda en sk�linn hennar var m.a. reistur fyrir styrk fr� �slenskum stj�rnv�ldum. Lj�sm. gunnisal |
Utanr�kisr��uneyti� tekur � m�ti ums�knum um styrki til f�lagasamtaka tvisvar � �ri samkv�mt verklagsreglum um samstarf utanr�kisr��uneytisins og �r�unarsamvinnustofnunar �slands vi� frj�ls f�lagasamt�k sem starfa a� �r�unarsamvinnu, mann��arst�rfum og ney�ara�sto� � al�j��avettvangi fr� 2012. � verklagsreglunum er kve�i� � um skilyr�i fyrir styrkveitingum og vi�mi� vi� mat ums�kna.
S�kja m� um styrk til verkefna sem unnin eru � eigin nafni, verkefna sem vinnast � samstarfi vi� samt�k � m�tt�kulandinu og til verkefna � vegum al�j��legra samtaka.
Um er a� r��a s��ari �thlutun �ri� 2014. Einungis er teki� vi� ums�knum sem skila� er inn � �ar til ger�um ey�ubl��um.
Ums�knarey�ubla� og verklagsreglurnar �samt lei�beinandi g�gnum er a� finna � vef utanr�kisr��uneytisins.
Ums�knir skulu sendar � netfangi�: felagasamtok.styrkir [hja] utn.stjr.is fyrir 15. september nk.
N�nari uppl�singar veitir Svanhv�t A�alsteinsd�ttir � s�ma 545 7435, netfang: svanhvit [hja] mfa.is.
|
FACIM haldin � fimmtugasta sinn:
Samnorr�n ��tttaka � v�rus�ningu � M�samb�k
|
Norr�nir fulltr�ar - ��rd�s Sigur�ard�ttir umd�misstj�ri �SS� � mi�i� - r��a vi�Armando Emilio Guebuza forseta M�samb�k � s�ningunni.
|
S��ustu vikuna � �g�st f�r fram � Maputo al�j��leg v�rus�ning sem kallast FACIM (Maputo International Trade Fair) en h�n var a� �essu sinni haldin � 50. sinn. Engin �slensk fyrirt�ki eru � M�samb�k en �kve�i� var a� �sland t�ki engu a� s��ur ��tt �samt hinum fj�rum sendir��um Nor�urlanda�j��anna sem voru me� sameiginlegan b�s �ar sem l�ndin voru kynnt og verkefni �eirra � M�samb�k.
Einnig voru n�u norr�n fyrirt�ki me� b�sa. Sameiginleg ��tttaka Nor�urlanda�j��anna haf�i �ann �tgangspunkt a� varpa lj�si � hugmyndina um sj�lfb�r fyrirt�ki. Er �� �tt vi� fyrirt�ki sem er umhuga� um frambo� � h�g��av�rum, �j�lfun fyrir starfsf�lk, �ruggt og heilbrigt vinnuumhverfi, vir�ingu fyrir umhverfi og �byrg� allra � vir�iske�junni, �ar me� tali� a� tryggja a� starfsemi birgja e�a d�tturf�laga uppfylli f�lagslegar kr�fur og vistfr��ilega �byrg�.
�etta er ekki � fyrsta skipti sem Nor�urlanda�j��ir e�a fyrirt�ki � �eirra vegum taka ��tt � FACIM s�ningu en �etta er � fyrsta skipti sem �au taka ��tt sem ein heild og fengu � �eim grundvelli vi�urkenningu � flokknum "��ttt�kul�nd � fyrsta skipti" en mati� var byggt � h�nnun, b�klingum og starfsemi � s�ningunni. Ver�launin eru einnig vi�urkenning � vi�leitni og samvinnu milli norr�nu sendir��anna og stofnana �eirra vi� undirb�ning og ��ttt�ku � FACIM 2014. �tal�a, Port�gal og ��skaland unnu einnig til ver�ulauna fyrir b�sana s�na en alls t�ku um tuttugu l�nd ��tt � �r.
Me�al �eirra sem komu � s�ninguna voru forseti landsins, Armando Emilio Guebuza, i�na�ar- og vi�skiptar��herrann, Armando Inroga, �samt fulltr�um innlendra og erlendra fyrirt�kja og almenningi. -KMP, Map�t�
|
�ttast a� tuttugu ��sund einstaklingar s�kist af eb�lu:
Aukinn kynjamunur eftir �v� sem faraldurinn dregst � langinn
|
Eb�lu veiran
|
Eb�lufaraldurinn � Vestur-Afr�ku hefur ekki fari� framhj� nokkrum manni. R�mlega fimmt�n hundru� einstaklingar hafa �egar l�tist og reikna� er me� a� s�ktir geti or�i� tuttugu ��sund ��ur en unnt ver�ur a� komast fyrir faraldurinn.
Al�j��aheilbrig�ism�lastofnunin kynnti � s��ustu viku n�ja vi�brag�s��tlun stofnunarinnar gegn eb�lufaraldrinum en �a� eru �msar athyglisver�ar hli�ar � �essum sj�kd�mi. Gu�r�n Sif Fri�riksd�ttir fjalla�i � d�gunum um kynja�a hli� eb�lunnar � grein � knuz.is - og Heimslj�s birtir h�r brot af umfj�llun hennar me� g��f�slegu leyfi h�fundar:
"Um �essar mundir geisar versti eb�lufaraldur s�gunnar � Vestur-Afr�ku, og hafa fj�gur l�nd; G�nea, Sierra Leone, L�ber�a og N�ger�a, l�st yfir ney�ar�standi. � fj�lmi�laumfj�llun um faraldurinn hefur l�ti� veri� fjalla� um hva�a �hrif hann hefur � l�f �b�a �essara landa og l�ti� sem ekkert hefur veri� minnst � kynjavinkil eb�lunnar.
�egar fyrri eb�lufaraldrar eru sko�a�ir (en n�verandi faraldur er s� tuttugasti og fimmti � s�gunni) koma nokkrir kynjavinklar � lj�s. �ar sem veiran berst me� d�rum eru �a� oftast karlar sem veikjast fyrst, �ar sem �a� er venjulega � �eirra verkahring a� vei�a til matar. Eftir �v� sem l��ur � og veiran fer a� smitast manna (og kvenna) � milli eykst hins vegar hlutfall kvenna me�al smita�ra, enda eru �a� oftast konur sem hj�kra hinum veiku og eru �v� � mestri smith�ttu. A�rir �h�ttuh�par eru heilbrig�isstarfsf�lk en �ar sem hj�krunarfr��ingar eru n�r einungis konur eykst einnig hlutfall kvenna sem s�kist af veirunni �egar ekki tekst a� vernda heilbrig�isstarfsf�lk. Einnig kemur �a� fyrir a� sj�krah�s s�u vettvangur smitunar en �ar eru sj�klingar og �unga�ar konur sem koma inn til f��ingar e�a � m��raeftirlit � h�ttu. Vita� er fyrir v�st a� �unga�ar konur hafi smitast me� �essum h�tti � S�dan 1976 og � L��veldinu Kong� 1995 (WHO, 2007).
Meginh�tta � smitun er hinsvegar � heimah�sum �ar sem konur sj� um hina sj�ku. D�mi eru um �a� fr� Kong� 2003 a� um�nnunarskyldur kvenna voru ekki einungis vegna hef�bundinna kynhlutverka heldur vegna �ekkingar � smith�ttunni sem um�nnuninni fylgir. �egar h�pur karlmanna var spur�ur hvernig �eir for�u�ust eb�lusmit s�g�ust �eir sj� til �ess a� konurnar s�ju um a� hj�kra hinum sj�ku (WHO, 2007).
�egar veikindi vegna veirunnar eru yfirsta�in finna margir fyrrverandi sj�klingar fyrir ford�mum � sinn gar�, a�allega vegna hr��slu vi� a� f�lk geti enn smitast af veirunni, og aflei�ingarnar eru �tilokun fr� samf�laginu. Konur ver�a a� sta�aldri frekar fyrir sl�kri �tilokun og einungis ��r ver�a fyrir algj�rri �tsk�fun eins og a� vera reknar til baka � uppvaxtar�orp s�n, sem ger�ist til d�mis � �ganda 2000-2001 (WHO, 2007).
�v� lengur sem eb�lufaraldur stendur yfir �v� meiri ver�ur kynjamunurinn. T�lur eru � reiki um n�verandi faraldur en t�lur fr� L�ber�u benda �� til �ess a� � milli 55 og 75 pr�sent �eirra sem hafa veikst �ar � landi s�u konur.
Fr�ttask�ring: Africa: How Africa is Losing the Ebola Battle, eftir Amadou Mahtar Ba/ AllAfrica
Ebola Threatens Food Security/ VOA
UN: Ebola Could Eventually Infect 20,000 People/ HuffingtonPost
Desperate WHO Calls Ebola Drug Summit As Crisis Worsens/ TIME
|
L�til saga um von
ABC birti eftirfarandi fr�s�gn � F�sb�kars��u sinni � g�r.
| Rose fyrir utan hemili m��ur sinnar. Lj�sm. gunnisal |
Rose er �ri�ja � r�� fimm systkina. H�n bj� hj� einst��ri m��ur � b�ruj�rnskofa � f�t�krahverfi � Nairobi borg � Ken�a. Fj�lskyldan var mj�g f��tk, m��irin �l�s, �j��ist af ge�sj�kd�mi og haf�i engar fastar tekjur. H�n var algj�rlega �f�r um a� sj� b�rnunum fyrir br�nustu nau�synjum og menntun �eirra var ekki � forgangslistanum. Rose og systur hennar byrju�u snemma a� fara �t og betla til a� eiga fyrir leigu og br�nustu nau�synjum. �egar Rose var u.�.b. 7 �ra og eldri systir hennar Mary 9 �ra, g�tu ��r ekki h�ndla� veikindi m��ur sinnar lengur og �kv��u a� betra v�ri fyrir ��r yfirgefa heimili� og b�a � g�tunni.
| Purity, lilta systir Rose. Lj�sm. gunnisal | Dag einn voru systurnar a� betla � bens�nst�� og �� stoppa�i hv�tur b�ll til a� taka bens�n. Vi� st�ri� sat hv�t kona. ��r f�ru til hennar og b��u um pening. �essi kona var ��runn Helgad�ttir, forst��ukona ABC � Ken�a. ��runn gaf sig � tal vi� ��r og �tta�i sig br�tt � �v� a� �essar st�lkur v�ru � mikilli ��rf fyrir �ruggt heimili og menntun. H�n spur�i ��r hvort �eim langa�i a� fara � sk�la. Rose og Mar� hr�pu�u einum r�mi "J�". ��runn keypti svo handa �eim mat og ger�i ��tlun um a� taka ��r inn � n�ja ABC barnaheimili�. F�lagsr��gjafar ABC fylgdu m�linu eftir, heims�ttu m��ur st�lknanna og s�u hversu veik h�n var. ��r f�ru me� hana � sj�krastofnun fyrir ge�sj�ka �ar sem h�n dvaldi n�stu sex m�nu�i �ar til henna f�r a� l��a betur. Dag einn �ri� 2010 �egar Rose og Mary f�ru me� ��runni a� heims�kja m��ur s�na � f�t�rkrahverfi�, uppg�tvu�u ��r a� m��ir �eirra haf�i f�tt st�lkubarn einugis viku fyrr. S�kum f�t�ktar og veikinda haf�i h�n yfirgefi� n�f�tt barni� og skili� �a� eftir �ti � rigningu. Til allrar hamingju var barninu bjarga� af fr�nku og var �kve�i� a� ABC myndi sty�ja fr�nkuna til a� annast barni�. Barnungri systir Rose, Purity var hins vegar tekin inn � ABC heimili� til eldri systra sinna.
�r�tt fyrir a� �essi fj�lskylda hafi upplifa� mikla �j�ningu f� st�lkurnar n� �� �st og umhyggju sem gerir �eim kleift a� sigrast � �eim kringumst��um sem ��r f�ddust inn�. ��r b�a n� allar �rj�r � heimilinu og ganga � ABC sk�la og eru fr�b�rir n�msmenn.
�A� ER ALLTAF VON! � dag er Rose 12 �ra g�mul og me�al bestu nemenda � 6. bekk. H�n er mj�g skipul�g�, kurteis, hreinskilin og hugr�kk. H�n skarar fram �r � �llu sem h�n gerir. H�n er h�fileikar�k s�ngkona, semur lj�� og er fr�b�r knattspyrnukona. � �g�st t�k h�n ��tt � landskeppni Ken�skra barnak�ra me� ABC sk�lak�rnum �ar sem k�rinn hennar var� � 3ja s�ti. Seinna � �essu �ri er henni bo�i� �samt k�rnum til a� syngja fyrir forseta Ken�a og r�dd hennar mun heyrast me�al ��sunda landsmanna. ABC barnahj�lp er mj�g stolt af Rose og hvetur hana til a� halda �fram a� nota s�na fr�b�ru r�dd til a� segja s�gu s�na um VON.
|
|
|
|
S�ley, Klara og Karl komin til starfa sem starfsnemar �SS� � samstarfsl�ndunum
�r�r h�sk�lanemar voru r��nir � starfsnemast��ur � samstarfsl�ndum �slendinga � tv�hli�a �r�unarsamvinnu � sumar. Um fimmt�u ums�knir b�rust um st��urnar en um er a� r��a fj�gurra m�na�a starfst�ma � umd�misskrifstofum �r�unarsamvinnustofnunar �slands, fr� 15. �g�st til 15. desember. �au eru �ll komin til starfa og hafa heiti� Heimslj�si a� skrifa reglulega pistla � bla�i�. Fyrsti pistillinn birtist � dag.
Til Malav� var r��in S�ley �sgeirsd�ttir
sem er a� lj�ka MSc gr��u � �r�unarstj�rnun (Development Management) fr� London School of Economics and Policical Science (LSE). H�n hefur s��ustu misserin unni� a� r��gjafaverkefni � vegum sk�lans um mannr�ttindafr��slu og �ekkingarskipti milli Afr�ku og Su�ur-Amer�ku. S�ley hefur ennfremur loki� BA pr�fi � f�lagsfr��i fr� H�sk�la �slands �ar sem h�n lag�i �herslu � ranns�knara�fer�ir � f�lagsv�sindum og kynjafr��i.
Til M�samb�k var r��in Klara Mist P�lsd�ttir
sem hefur loki� dipl�magr��u � �r�unarfr��i en einnig dipl�mu � hnattr�num tengslum, f�lksflutningum og fj�lmenningarfr��i, b��ar gr��urnar fr� H�sk�la �slands, en h�n hefur auk �ess BA gr��u � �j��fr��i. Klara Mist hefur sinnt hj�lparstarfi � Ken�a og Indlandi, h�n bj� � Brasil�u � eitt �r og talar port�g�lsku reiprennandi.
Til �ganda var r��inn Karl Fannar S�varsson
sem er � meistaran�mi � �r�unarfr��i og undirb�r lokaverkefni um �hrif fiskvei�a �slendinga og annarra fyrir utan stendur M�ritan�u � samf�lag �b�anna. Hann er auk �ess me� BA gr��u � mannfr��i fr� H�sk�la �slands. Karl Fannar var � s��astli�nu �ri � sj�lfbo�ali�astarfi � �ganda og kenndi fl�ttam�nnum � vegum Candle Light Foundation � Kampala.
|
|
Kr�urnar styrkja Candle Light Foundation
| Nokkrar a� st�lkunum � sk�la Candle Light Foundation. Lj�sm. gunnisal |
� n�stunni munu forma�ur og gjaldkeri Kr�anna, Halld�ra Traustad�ttir og S�lborg A. P�tursd�ttir halda � heims�kn til �ganda.
Kr�urnar hafa �kve�i� a� styrkja samt�k �ar � landi sem nefnast Candle Light Foundation (CLF) sem voru stofnu� af �slenskri konu, Erlu Halld�rsd�ttur, �ri� 2001. Nokkru s��ar e�a �ri� 2004 stofna�i Erla s��an samt�kin Aln�misb�rn � �slandi sem hafa �a� hlutverk a� sty�ja vi� og stunda fj�r�flun fyrir CLF � �ganda. F�lagi� Aln�misb�rn er hesti styrktara�ili CLF � �slandi.
Markmi� Erlu Halld�rsd�ttur me� stofnun CLF var a� sty�ja vi� menntun b�gstaddra st�lkna � �ganda. CLF er sk�li �ar sem st�lkur geta leita� s�r �j�lfunar � �msum handverksgreinum l�kt og kertager�, saumaskap og t�lvunoktun. Utanr�kisr��uneyti� � �slandi styrkti n�veri� Aln�misb�rn um 10 millj�nir kr�na en samt�kin hyggjast byggja sk�lah�s � Kampala fyrir starfsemi CLF. Hinga� til hefur starfsemin fari� fram � leiguh�sn��i en �ar sem leigan er s�vaxandi og tekur s�fellt meiri skerf af �v� styrktarf� sem Aln�misb�rn og fleiri samt�k og stofnanir styrkja CLF me�, var r��ist � �etta verekfni. Skilyr�i fylgir hinsvegar styrk utanr�kisr��uneytisins: a� Aln�misb�rn leggi til 30% m�tframlag til verkefnisins. Stendur n� s� fj�r�flun yfir en til �ess a� uppfylla skilyr�i utanr�kisr��uneytisins ver�a Aln�misb�rn a� rei�a fram yfir 4 millj�nir kr�na og eins og er vantar u.�.b. 3 millj�nir.
�ar sem markmi� Kr�anna er a� sty�ja vi� konur � Afr�ku, s�rstaklega a� b�ttri menntun �eirra, hefur stj�rn Kr�anna �kve�i� a� sty�ja vi� �etta ver�uga verkefni. Gjafakort Kr�anna, sem Jes�s Loayza hanna�i, ver�a �fram til s�lu ([email protected]) og �eir sem vilja leggja Kr�unum li� vi� s�fnun fyrir Aln�misb�rn/CLF er bankauppl�singarnar eftirfarandi: 0161-05-70222, kt. 610909-0860.
|
|
- -
-
-
-
-
-
-
| Increasing the impact of EU development policy - an Agenda for Change |
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
|
|
|
�r�unarsk�rsla Sameinu�u �j��anna 2014
� sumar kom �t sk�rslan Human Development Report 2014 - Sustaining Human Progress: Reducing Vulnerabilities and Building Resilience. Samkv�mt sk�rslunni hefur �r�un l�fskjara � heiminum � heildina s�� veri� j�kv�� en allar kynsl��ir standa samt sem ��ur frammi fyrir �gnum og �skorunum sem hafa �hrif velfer� �eirra. H�r er b��i �tt vi� n�tt�ruhamfarir sem og �gnir af mannav�ldum, a� �v� er fram kemur � vef F�lags Sameinu�u �j��anna � �slandi.
"Allir einstaklingar og samf�l�g eru vi�kv�m fyrir �f�llum en eru misjafnlega vel � stakk b�in til a� takast � vi� �au. � sk�rslunni er fari� yfir af hverju svo er og sko�a� er � �v� samhengi varnarleysi (e. vulnerability) og vi�n�ms�r�tt (e. resilience)," segir � fr�ttinni.
Frekari uppl�singar um sk�rsluna m� finna h�r..
|
Fr�ttir og fr�ttask�ringar
|
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
|
|
L�gin gegn samkynhneig�um �gild
R�k�isaks�s�kn�ari � �ganda �fr�ja�i n�lega til h�sta�r�tt�ar �eim d�mi stj�rn�laga�d�m�st�ls lands�ins a� �gilda beri um�deild l�g um hert�ar refs�ing�ar gegn sam�kyn�hneig�um sem sam�ykkt voru � �ing�inu sk�mmu fyrir j�l � fyrra og sta�fest af Museveni for�seta lands�ins snemma �rs. Sam�kv�mt �eim �ttu sam�kyn�hneig�ir yfir h�f�i s�r allt a� l�fst��arfang�elsi fyr�ir �t�reku� brot og alvarleg. Ennfremur var all�ur �r��ur fyr�ir sam�kyn�hneig� banna�ur og � fyrsta sinn var fjalla� um lesb�ur. Almennir borgarar voru jafnframt skylda�ir til a� segja til samkynhneig�ra.
� byrj�un s��asta m�na�ar� komst stj�rn�laga�d�m�st�ll lands�ins a� �eirri ni�ur�st��u a� l�g�in gengu gegn stj�rn�ar�skr� lands�ins. Frum�varpi� hafi ekki fengi� r�tta me�fer� � �ing�inu �egar �a� var sam�ykkt. A�eins �r�f�ir �ing�menn hafi veri� vi�stadd�ir kosn�ing�una.
Uganda anti-gay law declared 'null and void' by constitutional court/ TheGuardian
�GANDA: L�G GEGN SAMKYNHNEIG� D�MD �GILD/ AmnestyInternational
F�r h�tanir fr� heimalandinu/ Mbl.is
|
|
Heita Afr�ku�j��um myndarlegri a�sto�
Barack Obama Bandar�kjaforseti heitir �v� a� bandar�sk stj�rnv�ld og fyrirt�ki verji 33 millj�r�um dala � efnahagsa�sto� og fj�rfestingar � Afr�ku. Hann segir �a� l�ka mikilv�gt a� �j��arlei�togar �lfunnar taki til � eigin gar�i. R�V greinir fr�.
Forsetinn h�t �essari a�sto� �egar hann �varpa�i lei�toga um 50 Afr�kur�kja � r��stefnu sem haldin var � s��asta m�nu�i � Washington. Obama sag�i a� bandar�sk stj�rnv�ld v�ru sta�r��in � a� �ta undir velgengni Afr�ku - ekki einungis til a� f� a�gang a� n�tt�ruau�lindum heldur v�ri lj�st a� st�rsti au�ur �lfunnar v�ri f�lgin � f�lkinu sem �ar b�r.
N�nar
|
|
UNICEF: St�rsta dreifing ney�argagna � einum m�nu�i
�egar vika lif�i af �g�stm�nu�i haf�i Barnahj�lp Sameinu�u �j��anna, UNICEF. sent 1.000 tonn af l�fsnau�synlegum vistum til barna � �eim sv��um � heiminum �ar sem hva� mest ney� r�kir. �etta er st�rsta dreifing ney�argagna � einum m�nu�i � s�gu UNICEF, sag�i � fr�tt � vef samtakanna.
"Dreifing UNICEF � hj�lparg�gnum er svar vi� ney�arkalli � m�rgum l�ndum � sama t�ma," segir Shanelle Hall, birg�a- og dreifingarstj�ri UNICEF.
"�a� sem er mikilv�gast n�na er a� sj� til �ess a� mann��ar- og hj�lparsamt�k geti haldi� starfi s�nu �fram, a� birg�irnar komist � �fangasta�, svo �au n�i til barna sem �urfa nau�synlega � �eim a� halda."
Vegna �takanna � �rak og Eb�la-faraldursins � Vestur-Afr�ku trygg�i UNICEF eins m�rg leiguflug og m�gulegt var. � 27 d�gum hefur birg�adeild samtakanna � Kaupmannarh�fn sent fr� s�r 33 ney�arfarma � �au sv��i �ar sem b�rn b�a vi� mesta ney�, sag�i � fr�ttinni.
|
|
Sameinu�u �j��irnar og Metro saman gegn loftslagsv� - Gr�na borgin m�n
Metro fr�bl��in og Sameinu�u �j��irnar hafa teki� h�ndum saman � bar�ttunni gegn loftslagsbreytingum, segir � fr�tt � vef Uppl�singaskrifstofu Sameinu�u �j��anna fyrir Vestur-Evr�pu.
�ar segir a� t�undu Lj�smyndasamkeppni Metro International ver�i hleypt af stokkunum � h�fu�st��vum Sameinu�u �j��anna � New York � tilefni af lei�togafundi samtakanna um loftslagsm�l 23. september n�stkomandi.
"Bl�� Metro International eru lesin � hverjum degi af 18 millj�num manna � 24 l�ndum, en auk �eirra munu uppl�singaskrifstofur Sameinu�u �j��anna um allan heim kynna keppnina sem nefnist Lj�smynda�skorun Metro (Metro Photo Challenge). Samstarf Sameinu�u �j��anna og Metro er einstakt t�kif�ri fyrir borgarb�a um allan heim til a� svara �skorun um a�ger�ir � �essu mikilv�ga alheimsvandam�li og nota lj�smyndah�fileika s�na � ��gu j�kv��ra breytinga � heimsv�su," segir � fr�ttinni.
Fram kemur a� keppnin er �llum opin hvar � heiminum sem �eir b�a. �ema� sem tekur til loftslagsbreytinga er "Gr�na borgin m�n". �tarlegri uppl�singar um �emu, keppnisflokka og ver�laun, ver�a gefnar �egar keppnin hefst formlega 23. september.
|
|
|
|
|
- S�ley �sgeirsd�ttir starfsnemi �SS� � Lilongve skrifar.
|
Mannl�f vi� Malav�vatn. Lj�sm. S�ley �sgeirsd�ttir
|
� umd�misskrifstofum �r�unarsamvinnustofnunar �slands � Malav�, M�samb�k og �ganda starfa �r�r starfsnemar sem l�kt og undanfarin �r hafa fallist � bei�ni Heimslj�ss um pistaskrif �ann t�ma sem �eir dvelja � samstarfsl�ndum �slendinga.
Fyrir einstakling sem hefur aldrei komi� til Afr�ku kemur Malav� svo sannarlega � �vart. Ma�ur reynir a� m�ta s�r einhverskonar hugmyndir var�andi f�lki�, umhverfi� og taktinn. � m�nu tilfelli hafa fyrirfram �kve�nu hugmyndirnar ekki haldi� enda vissi �g svo sem ekki vi� hverju v�ri a� b�ast. Lilongwe minnir frekar � b� heldur en borg og flokkast ekki sem hin t�p�ska h�fu�borg me� s�num l�greistu h�sum og moldarvegum. Malavarnir taka vel � m�ti svona ''Muzungu'' eins og m�r me� vinalegum ''Hello, how are you?'' �llum finnst �eim �a� l�ka st�rmerkilegt a� �g hafi aldrei komi� til Afr�ku og glotta bara yfir ruglinu � m�r.
H�r � Malav� er ICEIDA me� verkefni � Mangochi h�ra�i sem er � um 250 km fjarl�g� fr� Lilongwe. A� fara ni�ur til Mangochi er upplifun �taf fyrir sig og var �g svo heppin a� f� a� fylgja me� � eina vettvangsfer�. � Lilongwe er myndin af Malav� �rl�ti� skekkt, s�rstaklega �ar sem meirihluti �b�a b�r � sveitunum. � lei�inni til Mangochi bl�stu vi� litlir moldarkofar, h�lf bygg� m�rsteinsh�s, h�s me� str���kum, h�s me� engu �aki og jafnvel nokkur h�s sem bjuggu svo vel a� hafa b�ruj�rns�ak. Allsta�ar var f�lk; � hj�lum, f�tgangandi konur me� vatnsf�tu � h�f�inu og barn � bakinu, b�rn sem veifu�u � �ttina a� b�lnum og unglingar me� systkini s�n � eftirdragi.
Malav�vatn er mikilv�g uppspretta atvinnut�kif�ra og n�ringar. �r�tt fyrir a� vatni� hafi yfir 1000 tegundir af fiskum er fiskurinn ''Chambo'' einn s� vins�lasti og var hann sn�ddur � n�nast �ll m�l � me�an � fer�inni st��. �egar ma�ur spyr af hverju �eir vei�a ekki a�rar tegundir voru sv�rin yfirleitt: "Af hverju �ttum vi� a� gera �a�?, �etta hefur alltaf veri� svona'' og fleira � �eim d�r. T�minn vir�ist ekki vera eitthva� sem Malavar hafa �hyggjur af, �a� er frekar n�i� og hvernig morgundagurinn ver�i. �� svo a� Chambo-inn ver�i �tdau�ur eftir nokkur �r �� vir�ist �a� ekki skipta m�li � dag og � me�an hann vei�ist.
Forr�ttindi
ICEIDA fj�rmagnar byggingu vatnsbrunna � �orpum � Mangochi. �essir brunnar veita mikilv�gan a�gang a� hreinu vatni fyrir �b�ana. Ma�ur � �a� til a� gleyma hversu mikil forr�ttindi �a� eru a� geta bara skr�fa� fr� krananum heima og fengi� s�r hreint vatn. Sta�an er ekki jafn au�veld fyrir meirihluta Malava en sem betur fer hefur a�gengi a� hreinu vatni st�raukist � gegnum �rin. Vi� einn svona vatnsbrunn f�kk �g t�kif�ri til a� hitta konur og b�rn sem voru a� s�kja vatn. �a� spur�ist flj�tt �t a� �a� v�ru einhverjir �tlendingar a� sniglast vi� brunninn og flj�tt fylltist sv��i� af b�rnum og konum, vitaskuld engum k�rlum, enda sj� �eir yfirleitt ekki um �a� a� s�kja vatn. �a� var miki� hlegi� og eflaust gert gr�n af okkur sem �arna st��um. B�rnin voru �k�f � a� tala vi� okkur, a� v�su �ll nema eitt, sem haf�i �rugglega aldrei s�� svona geimverur ��ur og f�r a� h�gr�ta af hr��slu. � kj�lfari� var fleiri b�rnum ota� a� okkur til a� athuga hvort a� �au f�ru l�ka a� gr�ta, sem betur fer slepptu �au �v�. Einn unglingurinn hr�sa�i m�r (ef hr�s m� kalla) fyrir a� vera me� feitan rass. � kj�lfari� trylltust allir af hl�tri og �g st�� �arna h�lf vandr��aleg yfir aukak�l�unum.
�a� gefur manni n�ja s�n � sitt eigi� l�f a� f� t�kif�ri til a� upplifa og sj� me� eigin augum hvernig meirihluti �b�a jar�ar lifa s�nu l�fi �n �ess a� hafa vatn, salerni, rafmagn og �ann muna� sem vi� � Vesturl�ndum b�um vi�. Ma�ur � �a� til a� gleyma s�r yfir litlum l�xusvandam�lum eins og sl�mu netsambandi og hva� ma�ur � a� hafa � kv�ldmatinn. �a� er gott a� f� raunveruleikan beint � �� og Malav� heldur �fram a� heilla mig me� s�num h�gagangi og endalausum �skorunum. �a� er �� lj�st a� landi� hefur n�� t�luver�um framf�rum � undanf�rnum �rum og spennandi a� fylgjast me� hva� framt��in geymir.
|
|
|
|
|
UM HEIMSLJ�S
Heimslj�s - veft�marit um �r�unarm�l er gefi� �t af �r�unarsamvinnustofnun �slands. Ritinu er �tla� a� gl��a umr��u um �r�unarm�l og gefa �hugas�mum kost � a� fylgjast me� �v� sem h�st ber hverju sinni. Efni veft�maritsins �arf ekki endilega a� endurspegla stefnu �SS�. Skr�i� ykkur � �skrift � heimas��unni, www.iceida.is og l�ti� vinsamlegast a�ra me� �huga � �r�unarm�lum vita af tilvist veft�maritsins. Allar �bendingar um efni eru vel �egnar. �eir sem vilja senda okkur �bendingu um efni e�a afskr� sig af netfangalista eru vinsamlegast be�nir um a� senda sl�k erindi � netfangi� [email protected]. Ritstj�ri er Gunnar Salvarsson, [email protected] . Vi� bi�jumst velvir�ingar � �v� a� geta ekki nota� �slenskar g�salapp�r � vi�t�lum en bandar�skt sni�m�t Veft�maritsins leyfir ekki notkun �eirra. Bestu kve�jur, �tg�fu- og kynningardeild �SS�
| ISSN 1670-8105 |
|
|