gunnisal
Heimslj�s
veft�marit um �r�unarm�l
7. �rg. 239. tbl.
3. september 2014

T�plega eitt ��sund skr��ir � H�rpu:

F�rri komast a� en vilja � fyrirlestur Hans Rosling!

Einn fr�gasti fyrirlesari heims ver�ur me� erindi � H�rpu eftir t�lf daga. H�r er myndband me� nokkrum helstu sprettum hans � TED!
Einn fr�gasti fyrirlesari heims ver�ur me� erindi � H�rpu eftir t�lf daga. H�r er myndband me� nokkrum helstu sprettum hans � TED!

T�frama�ur t�lfr��innar, s�nski l�knirinn Hans Rosling, kemur til landsins um mi�jan m�nu�inn og heldur opinn fyrirlestur � Silfurbergi � H�rpu m�nudaginn 15. september. �r�tt fyrir n�nast enga almenna umfj�llun � fj�lmi�lum um komu �essa heimsfr�ga og eftirs�tta fyrirlesara til landsins er �egar lj�st a� f�rri komast a� en vilja � fyrirlestur hans. Opna� var fyrir skr�ningu � vef Emb�ttis landl�knis �slands 18. �g�st og t�plega eitt ��sund manns h�f�u skr�� sig � gestalista � g�r en Silfurberg tekur a� h�marki um 900 gesti � s�ti.

 

Fyrirlesturinn nefnist: Heimss�n bygg� � sta�reyndum (Fact-based World View). Samkoman � Silfurbergi hefst kl. 16:15 me� �varpi Geirs Gunnlaugssonar landl�knis og t�u m�n�tum s��ar st�gur Hans Rosling � svi�i�. Eftir erindi hans ver�ur gefinn kostur � spurningum og umr��um. Fundarstj�ri ver�ur Sigr��ur D�na Kristmundsd�ttir pr�fessor � mannfr��i vi� H�sk�la �slands og fyrrverandi sendiherra �slands � Su�ur-Afr�ku.

 

Hans Rosling er pr�fessor � al�j��aheilbrig�isv�sindum vi� Karolinska institutet � Stokkh�lmi. � s��ustu �rum hefur hann vaki� heimsathygli fyrir heillandi framsetningu � t�lfr��ilegum g�gnum me� gagnvirkri og �hrifamikilli sj�nr�nni graf�k sem byggir � hans eigin forriti, Gapminder. Hann er g�furlega eftirs�ttur fyrirlesari og hefur margoft flutt erindi � TED (Technology, Entertainment & Design), gert heimildamyndir, m.a. fyrir BBC (The Joy Of Stats og Don�t Panic - The Truth About Population) og haldi� fyrirlestra me� Bill Gates um heilbrig�ism�l og �r�unina � heiminum. Hans Rosling kemur hinga� til lands � vegum f�lagsins Afr�ka 20:20 � samstarfi vi� �r�unarsamvinnustofnun �slands og Emb�tti landl�knis.

 

� grein � Kjarnanum � s��ustu viku var fjalla� um Hans Rosling undir fyrirs�gninni: F�r t�lur til a� dansa og syngja - Einn besti fyrirlesari heims heldur erindi � H�rpu hinn 15. september. �� �ttir a� taka daginn fr� ef �� getur. 

 

� greininni segir Salvar ��r Sigur�arson me�al annars: "Besta lei�in til a� f� f�lk til a� h�tta a� hlusta er a� tala um t�lfr��i. Skiljanlega, enda er fr��sluefni um t�lfr��i n�r alltaf sett fram � �b�rilega lei�inlegan h�tt. Sj�i� bara hva� �a� er erfitt a� lesa �essi inngangsor� um hugtaki� mi�gildi � Wikipedia �n �ess a� sofna: "Mi�gildi er ein a�fer� til a� finna �t mi�s�kni � ���i."

 

�etta er ekki t�lfr��i a� kenna. H�n er bara eins og h�n er; hvorki skemmtileg n� lei�inleg � sj�lfu s�r heldur fyrst og fremst gagnlegt t�ki sem vi� getum nota� til a� skilja heiminn betur. �a� skiptir nefnilega m�li hvernig ma�ur setur hlutina fram; hvort markmi�i� er a� f�la alla nema h�r�ustu n�rdana � burtu, e�a a� gl��a �huga hj� �llum sem sj� og heyra.

 

Dr. Hans Rosling, s�nskur l�knir og pr�fessor � al�j��aheilbrig�isv�sindum, skilur �etta vandam�l vel, en hann er einn af f�um sem kunna a� kl��a t�lur � �hugaver�an og skemmtilegan b�ning. Hann notar myndr�n g�gn, hreyfimyndir, leikmuni og smitandi �huga � vi�fangsefninu til �ess a� segja s�gur af heilsufari �j��a, l�fsl�kum, mannfj�lda og misskiptingu au�s. Fyrir viki� hefur hann veri� kalla�ur Jedi-meistari t�lfr��innar og hafa millj�nir horft � uppt�kur af fyrirlestrum hans � TED-r��stefnum um allan heim. N�lega h�lt hann erindi �samt Bill Gates sem segist hafa ��last n�ja s�n � heiminn eftir a� hann sat fyrirlestur Rosling um heilbrig�isverkefni � �r�unarl�ndum.


 

�v� er vi� a� b�ta a� Sigur�ur M�r J�nsson uppl�singafulltr�i r�kisstj�rnarinnar hefur � tveimur pistlum � s��ustu vikum fjalla� um Hans Rosling og f�t�kt � heiminum. Fyrri pistlinn nefnist: Hans Rosling og umr��a um f�t�kt og s� s��ari bar yfirskriftina: F�t�kt ver�ur f�lagsleg sta�reynd � �slandi.

 

Skr�ning � vef Emb�ttis landl�knis

 

Lagt til � sk�rslu a� �r�unarsamvinnustofnun ver�i l�g� ni�ur og starfsemin f�r� inn � utanr�kisr��uneyti�:

�t�mab�rar till�gur og �l�klegt a� breytingar b�ti �rangur

�r�unarsamvinnustofnun �slands telur a� hugmyndir a� meirih�ttar breytingum � skipulagi og framkv�md al�j��legrar �r�unarsamvinnu �slands s�u �t�mab�rar. � athugasemdum �SS� vi� lokask�rslu ��ris Gu�mundssonar fyrir utanr�kisr��herra kemur fram a� �a� skipulag sem sam�ykkt var me� l�gunum fr� 2008 hafi ekki veri� innleitt a� fullu og �v� ekki fengi� t�kif�ri til a� s�na �g�ti sitt. 

 

"�SS� hefur � undanf�rnum �rum lagt mikla �herslu � a� auka v�gi �rangurs og getu stofnunar og starfsmanna til a� starfa a� �rangursmi�a�ri �r�unarsamvinnu. Skipulagi stofnunarinnar var breytt til a� auka �hersluna � �rangur. ...�v� leggur stofnunin �herslu � a� h�fu�m�likvar�i � allar till�gur um skipulag, verklag og innihald � �r�unarsamvinnu ver�i s� hvort l�klegt s� a� breytingar b�ti �rangur."

 

�rangursstj�rnun - j�, takk!

Sk�rslan var afhent Gunnari Braga Sveinssyni utanr�kisr��herra um mi�jan j�l� og samkv�mt fr�tt r��uneytisins er me�al tillagna � henni a� skipulag �r�unarsamvinnu ver�i � einum sta�, � utanr�kisr��uneytinu, a� �sland skerpi �herslur og f�kki samstarfsl�ndum � �v� skyni a� auka skilvirkni og �hrifam�tt framlaga sinna. �� er lagt til a� stofnu� ver�i �ingmannanefnd um �r�unarsamvinnu, samstarfsr�� um al�j��lega �r�unarsamvinnu ver�i styrkt og eftirlit me� verkefnum eflt me� �v� a� taka upp �rangursstj�rnun � �llum ��ttum �r�unarsamvinnu �slands. 

 

Undir �etta s��asta tekur �r�unarsamvinnustofnun heilshugar og segir � athugasemdum s�num a� � lj�si �ess hve framl�g �slands til �r�unarsamvinnu eru l�g mi�a� vi� t.d Nor�url�nd telji stofnunin a� leggja beri s�rstaka �herslu � g��i �r�unarsamvinnu. "�SS� leggur gjarnan g��i eigin starfsemi fram til gagnr�ninnar sko�unar, en v�ntir �ess um lei� a� hi� sama gildi �� um a�ra ��tttakendur og a� allir a�ilar s�u sko�a�ir me� samb�rilegu st�kkunargleri."

 

R��herra hvetur til umr��u

"�g hvet �hugaf�lk um �r�unarsamvinnu og �� sem starfa � �essu svi�i til a� kynna s�r vandlega sk�rslu ��ris og skiptast � sko�unum um till�gur hans," sag�i Gunnar Bragi Sveinsson utanr�kisr��herra � fr�tt r��uneytisins � sumar. "Sj�lfur �tla �g a� kynna m�r efni hennar frekar � komandi vikum og � kj�lfari� taka �kv�r�un um n�stu skref." 

 

Heimslj�s - sem er vettvangur umr��u um �r�unarm�l - tekur undir me� r��herra og hvetur lesendur til a� skiptast � sko�unum um sk�rsluna. Or�i� er laust!

 

Athugasemdir �r�unarsamvinnustofnunar �slands 

Sk�rsla ��ris Gu�mundssonar l�g� fram 

 

Ums�knarfrestur til 15. september:

Kalla� eftir ums�knum fr� frj�lsum f�lagasamt�kum

St�lka � SOS barna�orpi � Gulu � Nor�ur-�ganda en sk�linn hennar var m.a. reistur fyrir styrk fr� �slenskum stj�rnv�ldum. Lj�sm. gunnisal

Utanr�kisr��uneyti� tekur � m�ti ums�knum um styrki til f�lagasamtaka tvisvar � �ri samkv�mt  verklagsreglum um samstarf utanr�kisr��uneytisins og �r�unarsamvinnustofnunar �slands vi� frj�ls f�lagasamt�k sem starfa a� �r�unarsamvinnu, mann��arst�rfum og ney�ara�sto� � al�j��avettvangi fr� 2012.  � verklagsreglunum er kve�i� � um skilyr�i fyrir styrkveitingum og vi�mi� vi� mat ums�kna. 

 

S�kja m� um styrk til verkefna sem unnin eru � eigin nafni, verkefna sem vinnast � samstarfi vi� samt�k � m�tt�kulandinu og til verkefna � vegum al�j��legra samtaka. 

Um er a� r��a s��ari �thlutun �ri� 2014. Einungis er teki� vi� ums�knum sem skila� er inn � �ar til ger�um ey�ubl��um.


 

Ums�knarey�ubla� og verklagsreglurnar �samt lei�beinandi g�gnum er a� finna � vef utanr�kisr��uneytisins.

 

Ums�knir skulu sendar � netfangi�: felagasamtok.styrkir [hja] utn.stjr.is fyrir  15. september nk.

 

N�nari uppl�singar veitir Svanhv�t A�alsteinsd�ttir � s�ma 545 7435, netfang: svanhvit [hja] mfa.is.

FACIM haldin � fimmtugasta sinn:

Samnorr�n ��tttaka � v�rus�ningu � M�samb�k

Norr�nir fulltr�ar - ��rd�s Sigur�ard�ttir umd�misstj�ri �SS� � mi�i� - r��a vi�Armando Emilio Guebuza forseta M�samb�k � s�ningunni.

S��ustu vikuna � �g�st f�r fram � Maputo al�j��leg v�rus�ning sem kallast FACIM (Maputo International Trade Fair) en h�n var a� �essu sinni haldin � 50. sinn. Engin �slensk fyrirt�ki eru � M�samb�k en �kve�i� var a� �sland t�ki engu a� s��ur ��tt �samt hinum fj�rum sendir��um Nor�urlanda�j��anna sem voru me� sameiginlegan b�s �ar sem l�ndin voru kynnt og verkefni �eirra � M�samb�k.

 

Einnig voru n�u norr�n fyrirt�ki me� b�sa. Sameiginleg ��tttaka Nor�urlanda�j��anna haf�i �ann �tgangspunkt a� varpa lj�si � hugmyndina um sj�lfb�r fyrirt�ki. Er �� �tt vi� fyrirt�ki sem er umhuga� um frambo� � h�g��av�rum, �j�lfun fyrir starfsf�lk, �ruggt og heilbrigt vinnuumhverfi, vir�ingu fyrir umhverfi og �byrg� allra � vir�iske�junni, �ar me� tali� a� tryggja a� starfsemi birgja e�a d�tturf�laga uppfylli f�lagslegar kr�fur og vistfr��ilega �byrg�.

 

�etta er ekki � fyrsta skipti sem Nor�urlanda�j��ir e�a fyrirt�ki � �eirra vegum taka ��tt � FACIM s�ningu en �etta er � fyrsta skipti sem �au taka ��tt sem ein heild og fengu � �eim grundvelli vi�urkenningu � flokknum "��ttt�kul�nd � fyrsta skipti" en mati� var byggt � h�nnun, b�klingum og starfsemi � s�ningunni. Ver�launin eru einnig vi�urkenning � vi�leitni og samvinnu milli norr�nu sendir��anna og stofnana �eirra vi� undirb�ning og ��ttt�ku � FACIM 2014. �tal�a, Port�gal og ��skaland unnu einnig til ver�ulauna fyrir b�sana s�na en alls t�ku um tuttugu l�nd ��tt � �r. 

 

Me�al �eirra sem komu � s�ninguna voru forseti landsins, Armando Emilio Guebuza, i�na�ar- og vi�skiptar��herrann, Armando Inroga, �samt fulltr�um innlendra og erlendra fyrirt�kja og almenningi. -KMP, Map�t�

 

�ttast a� tuttugu ��sund einstaklingar s�kist af eb�lu:
Aukinn kynjamunur eftir �v� sem faraldurinn dregst � langinn
Eb�lu veiran
Eb�lu veiran

Eb�lufaraldurinn � Vestur-Afr�ku hefur ekki fari� framhj� nokkrum manni. R�mlega fimmt�n hundru� einstaklingar hafa �egar l�tist og reikna� er me� a� s�ktir geti or�i� tuttugu ��sund ��ur en unnt ver�ur a� komast fyrir faraldurinn. 

 

Al�j��aheilbrig�ism�lastofnunin kynnti � s��ustu viku n�ja vi�brag�s��tlun stofnunarinnar gegn eb�lufaraldrinum en �a� eru �msar athyglisver�ar hli�ar � �essum sj�kd�mi. Gu�r�n Sif Fri�riksd�ttir fjalla�i � d�gunum um kynja�a hli� eb�lunnar � grein � knuz.is - og Heimslj�s birtir h�r brot af umfj�llun hennar me� g��f�slegu leyfi h�fundar:

 

"Um �essar mundir geisar versti eb�lufaraldur s�gunnar � Vestur-Afr�ku, og hafa fj�gur l�nd; G�nea, Sierra Leone, L�ber�a og N�ger�a, l�st yfir ney�ar�standi. � fj�lmi�laumfj�llun um faraldurinn hefur l�ti� veri� fjalla� um hva�a �hrif hann hefur � l�f �b�a �essara landa og l�ti� sem ekkert hefur veri� minnst � kynjavinkil eb�lunnar.

�egar fyrri eb�lufaraldrar eru sko�a�ir (en n�verandi faraldur er s� tuttugasti og fimmti � s�gunni) koma nokkrir kynjavinklar � lj�s. �ar sem veiran berst me� d�rum eru �a� oftast karlar sem veikjast fyrst, �ar sem �a� er venjulega � �eirra verkahring a� vei�a til matar. Eftir �v� sem l��ur � og veiran fer a� smitast manna (og kvenna) � milli eykst hins vegar hlutfall kvenna me�al smita�ra, enda eru �a� oftast konur sem hj�kra hinum veiku og eru �v� � mestri smith�ttu. A�rir �h�ttuh�par eru heilbrig�isstarfsf�lk en �ar sem hj�krunarfr��ingar eru n�r einungis konur eykst einnig hlutfall kvenna sem s�kist af veirunni �egar ekki tekst a� vernda heilbrig�isstarfsf�lk.  Einnig kemur �a� fyrir a� sj�krah�s s�u vettvangur smitunar en �ar eru sj�klingar og �unga�ar konur sem koma inn til f��ingar e�a � m��raeftirlit � h�ttu. Vita� er fyrir v�st a� �unga�ar konur hafi smitast me� �essum h�tti � S�dan 1976 og � L��veldinu Kong� 1995 (WHO, 2007).

 

Meginh�tta � smitun er hinsvegar � heimah�sum �ar sem konur sj� um hina sj�ku. D�mi eru um �a� fr� Kong� 2003 a� um�nnunarskyldur kvenna voru ekki einungis vegna hef�bundinna kynhlutverka heldur vegna �ekkingar � smith�ttunni sem um�nnuninni fylgir. �egar h�pur karlmanna var spur�ur hvernig �eir for�u�ust eb�lusmit s�g�ust �eir sj� til �ess a� konurnar s�ju um a� hj�kra hinum sj�ku (WHO, 2007).

 

�egar veikindi vegna veirunnar eru yfirsta�in finna margir fyrrverandi sj�klingar fyrir ford�mum � sinn gar�, a�allega vegna hr��slu vi� a� f�lk geti enn smitast af veirunni, og aflei�ingarnar eru �tilokun fr� samf�laginu. Konur ver�a a� sta�aldri frekar fyrir sl�kri �tilokun og einungis ��r ver�a fyrir algj�rri �tsk�fun eins og a� vera reknar til baka � uppvaxtar�orp s�n, sem ger�ist til d�mis � �ganda 2000-2001 (WHO, 2007).

 

�v� lengur sem eb�lufaraldur stendur yfir �v� meiri ver�ur kynjamunurinn. T�lur eru � reiki um n�verandi faraldur en t�lur fr� L�ber�u benda �� til �ess a� � milli 55 og 75 pr�sent �eirra sem hafa veikst �ar � landi s�u konur.

 

Fr�ttask�ring: Africa: How Africa is Losing the Ebola Battle, eftir Amadou Mahtar Ba/ AllAfrica 

Ebola Threatens Food Security/ VOA 

UN: Ebola Could Eventually Infect 20,000 People/ HuffingtonPost 

Desperate WHO Calls Ebola Drug Summit As Crisis Worsens/ TIME 

L�til saga um von

ABC birti eftirfarandi fr�s�gn � F�sb�kars��u sinni � g�r.
Rose fyrir utan hemili m��ur sinnar. Lj�sm. gunnisal

Rose er �ri�ja � r�� fimm systkina. H�n bj� hj� einst��ri m��ur � b�ruj�rnskofa � f�t�krahverfi � Nairobi borg � Ken�a. Fj�lskyldan var mj�g f��tk, m��irin �l�s, �j��ist af ge�sj�kd�mi og haf�i engar fastar tekjur. H�n var algj�rlega �f�r um a� sj� b�rnunum fyrir br�nustu nau�synjum og menntun �eirra var ekki � forgangslistanum. Rose og systur hennar byrju�u snemma a� fara �t og betla til a� eiga fyrir leigu og br�nustu nau�synjum. �egar Rose var u.�.b. 7 �ra og eldri systir hennar Mary 9 �ra, g�tu ��r ekki h�ndla� veikindi m��ur sinnar lengur og �kv��u a� betra v�ri fyrir ��r yfirgefa heimili� og b�a � g�tunni. 

Purity, lilta systir Rose. Lj�sm. gunnisal
Dag einn voru systurnar a� betla � bens�nst�� og �� stoppa�i hv�tur b�ll til a� taka bens�n. Vi� st�ri� sat hv�t kona. ��r f�ru til hennar og b��u um pening. �essi kona var ��runn Helgad�ttir, forst��ukona ABC � Ken�a. ��runn gaf sig � tal vi� ��r og �tta�i sig br�tt � �v� a� �essar st�lkur v�ru � mikilli ��rf fyrir �ruggt heimili og menntun. H�n spur�i ��r hvort �eim langa�i a� fara � sk�la. Rose og Mar� hr�pu�u einum r�mi "J�". ��runn keypti svo handa �eim mat og ger�i ��tlun um a� taka ��r inn � n�ja ABC barnaheimili�. F�lagsr��gjafar ABC fylgdu m�linu eftir, heims�ttu m��ur st�lknanna og s�u hversu veik h�n var. ��r f�ru me� hana � sj�krastofnun fyrir ge�sj�ka �ar sem h�n dvaldi n�stu sex m�nu�i �ar til henna f�r a� l��a betur. 

Dag einn �ri� 2010 �egar Rose og Mary f�ru me� ��runni a� heims�kja m��ur s�na � f�t�rkrahverfi�, uppg�tvu�u ��r a� m��ir �eirra haf�i f�tt st�lkubarn einugis viku fyrr. S�kum f�t�ktar og veikinda haf�i h�n yfirgefi� n�f�tt barni� og skili� �a� eftir �ti � rigningu. Til allrar hamingju var barninu bjarga� af fr�nku og var �kve�i� a� ABC myndi sty�ja fr�nkuna til a� annast barni�. Barnungri systir Rose, Purity var hins vegar tekin inn � ABC heimili� til eldri systra sinna. 

�r�tt fyrir a� �essi fj�lskylda hafi upplifa� mikla �j�ningu f� st�lkurnar n� �� �st og umhyggju sem gerir �eim kleift a� sigrast � �eim kringumst��um sem ��r f�ddust inn�. ��r b�a n� allar �rj�r � heimilinu og ganga � ABC sk�la og eru fr�b�rir n�msmenn. 

�A� ER ALLTAF VON!

� dag er Rose 12 �ra g�mul og me�al bestu nemenda � 6. bekk. H�n er mj�g skipul�g�, kurteis, hreinskilin og hugr�kk. H�n skarar fram �r � �llu sem h�n gerir. H�n er h�fileikar�k s�ngkona, semur lj�� og er fr�b�r knattspyrnukona. � �g�st t�k h�n ��tt � landskeppni Ken�skra barnak�ra me� ABC sk�lak�rnum �ar sem k�rinn hennar var� � 3ja s�ti. Seinna � �essu �ri er henni bo�i� �samt k�rnum til a� syngja fyrir forseta Ken�a og r�dd hennar mun heyrast me�al ��sunda landsmanna. ABC barnahj�lp er mj�g stolt af Rose og hvetur hana til a� halda �fram a� nota s�na fr�b�ru r�dd til a� segja s�gu s�na um VON.



S�ley, Klara og Karl komin til starfa sem starfsnemar �SS� � samstarfsl�ndunum

 

�r�r h�sk�lanemar voru r��nir � starfsnemast��ur � samstarfsl�ndum �slendinga � tv�hli�a �r�unarsamvinnu � sumar. Um fimmt�u ums�knir b�rust um st��urnar en um er a� r��a fj�gurra m�na�a starfst�ma � umd�misskrifstofum �r�unarsamvinnustofnunar �slands, fr� 15. �g�st til 15. desember. �au eru �ll komin til starfa og hafa heiti� Heimslj�si a� skrifa reglulega pistla � bla�i�. Fyrsti pistillinn birtist � dag.

 

Til Malav� var r��in S�ley �sgeirsd�ttir 
sem er a� lj�ka MSc gr��u � �r�unarstj�rnun (Development Management) fr� London School of Economics and Policical Science (LSE). H�n hefur s��ustu misserin unni� a� r��gjafaverkefni � vegum sk�lans um mannr�ttindafr��slu og �ekkingarskipti milli Afr�ku og Su�ur-Amer�ku. S�ley hefur ennfremur loki� BA pr�fi � f�lagsfr��i fr� H�sk�la �slands �ar sem h�n lag�i �herslu � ranns�knara�fer�ir � f�lagsv�sindum og kynjafr��i.

 

Til M�samb�k var r��in Klara Mist P�lsd�ttir 
sem hefur loki� dipl�magr��u � �r�unarfr��i en einnig dipl�mu � hnattr�num tengslum, f�lksflutningum og fj�lmenningarfr��i, b��ar gr��urnar fr� H�sk�la �slands, en h�n hefur auk �ess BA gr��u � �j��fr��i. Klara Mist hefur sinnt hj�lparstarfi � Ken�a og Indlandi, h�n bj� � Brasil�u � eitt �r og talar port�g�lsku reiprennandi.

 

Til �ganda  var r��inn Karl Fannar S�varsson
 sem er � meistaran�mi � �r�unarfr��i og undirb�r lokaverkefni um �hrif fiskvei�a �slendinga og annarra fyrir utan stendur M�ritan�u � samf�lag �b�anna. Hann er auk �ess me� BA gr��u � mannfr��i fr� H�sk�la �slands. Karl Fannar var � s��astli�nu �ri � sj�lfbo�ali�astarfi � �ganda og kenndi fl�ttam�nnum � vegum Candle Light Foundation � Kampala.

 

Kr�urnar styrkja Candle Light Foundation

Nokkrar a� st�lkunum � sk�la Candle Light Foundation. Lj�sm. gunnisal

 

� n�stunni munu forma�ur og gjaldkeri Kr�anna, Halld�ra Traustad�ttir og S�lborg A. P�tursd�ttir halda � heims�kn til �ganda. 

 

Kr�urnar hafa �kve�i� a� styrkja samt�k �ar � landi sem nefnast Candle Light Foundation (CLF) sem voru stofnu� af �slenskri konu, Erlu Halld�rsd�ttur, �ri� 2001. Nokkru s��ar e�a �ri� 2004 stofna�i Erla s��an samt�kin Aln�misb�rn � �slandi sem hafa �a� hlutverk a� sty�ja vi� og stunda fj�r�flun fyrir CLF � �ganda. F�lagi� Aln�misb�rn er hesti styrktara�ili CLF � �slandi.

 

Markmi� Erlu Halld�rsd�ttur me� stofnun CLF var a� sty�ja vi� menntun b�gstaddra st�lkna � �ganda. CLF er sk�li �ar sem st�lkur geta leita� s�r �j�lfunar � �msum handverksgreinum l�kt og kertager�, saumaskap og t�lvunoktun. Utanr�kisr��uneyti� � �slandi styrkti n�veri� Aln�misb�rn um 10 millj�nir kr�na en samt�kin hyggjast byggja sk�lah�s � Kampala fyrir starfsemi CLF. Hinga� til hefur starfsemin fari� fram � leiguh�sn��i en �ar sem leigan er s�vaxandi og tekur s�fellt meiri skerf af �v� styrktarf� sem Aln�misb�rn og fleiri samt�k og stofnanir styrkja CLF me�, var r��ist � �etta verekfni. Skilyr�i fylgir hinsvegar styrk utanr�kisr��uneytisins: a� Aln�misb�rn leggi til 30% m�tframlag til verkefnisins. Stendur n� s� fj�r�flun yfir en til �ess a� uppfylla skilyr�i utanr�kisr��uneytisins ver�a Aln�misb�rn a� rei�a fram yfir 4 millj�nir kr�na og eins og er vantar u.�.b. 3 millj�nir.

 

�ar sem markmi� Kr�anna er a� sty�ja vi� konur � Afr�ku, s�rstaklega a� b�ttri menntun �eirra, hefur stj�rn Kr�anna �kve�i� a� sty�ja vi� �etta ver�uga verkefni. Gjafakort Kr�anna, sem Jes�s Loayza hanna�i, ver�a �fram til s�lu ([email protected]) og �eir sem vilja leggja Kr�unum li� vi� s�fnun fyrir Aln�misb�rn/CLF er bankauppl�singarnar eftirfarandi: 0161-05-70222, kt. 610909-0860.

 

 

 

�hugavert

-
-
 -
-
BBC News   Uganda Ghetto Kids in step with life changing dance project
BBC News Uganda Ghetto Kids in step with life changing dance project
Are progressive cities the key to solving our toughest global challenges?, eftir Huge Cole/ Oxfamblogg
-
-
-
-
Increasing the impact of EU development policy - an Agenda for Change
Increasing the impact of EU development policy - an Agenda for Change
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-

Fr��igreinar og sk�rslur
 

-
-
-
-
-
-
-

�r�unarsk�rsla Sameinu�u �j��anna 2014

 

 

� sumar kom �t sk�rslan Human Development Report 2014 - Sustaining Human Progress: Reducing Vulnerabilities and Building Resilience. Samkv�mt sk�rslunni hefur �r�un l�fskjara � heiminum � heildina s�� veri� j�kv�� en allar kynsl��ir standa samt sem ��ur frammi fyrir �gnum og �skorunum sem hafa �hrif velfer� �eirra. H�r er b��i �tt vi� n�tt�ruhamfarir sem og �gnir af mannav�ldum, a� �v� er fram kemur � vef F�lags Sameinu�u �j��anna � �slandi.

 

"Allir einstaklingar og samf�l�g eru vi�kv�m fyrir �f�llum en eru misjafnlega vel � stakk b�in til a� takast � vi� �au. � sk�rslunni er fari� yfir af hverju svo er og sko�a� er � �v� samhengi varnarleysi (e. vulnerability) og vi�n�ms�r�tt (e. resilience)," segir � fr�ttinni.

 

Frekari uppl�singar um sk�rsluna m� finna h�r..

 

Fr�ttir og fr�ttask�ringar


-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-

L�gin gegn samkynhneig�um �gild

 

R�k�isaks�s�kn�ari � �ganda �fr�ja�i n�lega til h�sta�r�tt�ar �eim d�mi stj�rn�laga�d�m�st�ls lands�ins a� �gilda beri um�deild l�g um hert�ar refs�ing�ar gegn sam�kyn�hneig�um sem sam�ykkt voru � �ing�inu sk�mmu fyrir j�l � fyrra og sta�fest af Museveni for�seta lands�ins snemma �rs. Sam�kv�mt �eim �ttu sam�kyn�hneig�ir yfir h�f�i s�r allt a� l�fst��arfang�elsi fyr�ir �t�reku� brot og alvarleg. Ennfremur var all�ur �r��ur fyr�ir sam�kyn�hneig� banna�ur og � fyrsta sinn var fjalla� um lesb�ur. Almennir borgarar voru jafnframt skylda�ir til a� segja til samkynhneig�ra.

 

� byrj�un s��asta m�na�ar� komst stj�rn�laga�d�m�st�ll lands�ins a� �eirri ni�ur�st��u a� l�g�in gengu gegn stj�rn�ar�skr� lands�ins. Frum�varpi� hafi ekki fengi� r�tta me�fer� � �ing�inu �egar �a� var sam�ykkt. A�eins �r�f�ir �ing�menn hafi veri� vi�stadd�ir kosn�ing�una.

 

Uganda anti-gay law declared 'null and void' by constitutional court/ TheGuardian 

�GANDA: L�G GEGN SAMKYNHNEIG� D�MD �GILD/ AmnestyInternational 

F�r h�tanir fr� heimalandinu/ Mbl.is 

 

 Heita Afr�ku�j��um myndarlegri a�sto�

 

Barack Obama Bandar�kjaforseti heitir �v� a� bandar�sk stj�rnv�ld og fyrirt�ki verji 33 millj�r�um dala � efnahagsa�sto� og fj�rfestingar � Afr�ku. Hann segir �a� l�ka mikilv�gt a� �j��arlei�togar �lfunnar taki til � eigin gar�i. R�V greinir fr�.

Forsetinn h�t �essari a�sto� �egar hann �varpa�i lei�toga um 50 Afr�kur�kja � r��stefnu sem haldin var � s��asta m�nu�i � Washington. Obama sag�i a� bandar�sk stj�rnv�ld v�ru sta�r��in � a� �ta undir velgengni Afr�ku - ekki einungis til a� f� a�gang a� n�tt�ruau�lindum heldur v�ri lj�st a� st�rsti au�ur �lfunnar v�ri f�lgin � f�lkinu sem �ar b�r.

 

N�nar

  

UNICEF: St�rsta dreifing ney�argagna � einum m�nu�i


 

�egar vika lif�i af �g�stm�nu�i haf�i Barnahj�lp Sameinu�u �j��anna, UNICEF. sent 1.000 tonn af l�fsnau�synlegum vistum til barna � �eim sv��um � heiminum �ar sem hva� mest ney� r�kir. �etta er st�rsta dreifing ney�argagna � einum m�nu�i � s�gu UNICEF, sag�i � fr�tt � vef samtakanna.

 

"Dreifing UNICEF � hj�lparg�gnum er svar vi� ney�arkalli � m�rgum l�ndum � sama t�ma," segir Shanelle Hall, birg�a- og dreifingarstj�ri UNICEF.

 

"�a� sem er mikilv�gast n�na er a� sj� til �ess a� mann��ar- og hj�lparsamt�k geti haldi� starfi s�nu �fram, a� birg�irnar komist � �fangasta�, svo �au n�i til barna sem �urfa nau�synlega � �eim a� halda."

 

Vegna �takanna � �rak og Eb�la-faraldursins � Vestur-Afr�ku trygg�i UNICEF eins m�rg leiguflug og m�gulegt var. � 27 d�gum hefur birg�adeild samtakanna � Kaupmannarh�fn sent fr� s�r 33 ney�arfarma � �au sv��i �ar sem b�rn b�a vi� mesta ney�,  sag�i � fr�ttinni.

 

Sameinu�u �j��irnar og Metro saman gegn loftslagsv� - Gr�na borgin m�n

 

 

Metro fr�bl��in og Sameinu�u �j��irnar hafa teki� h�ndum saman � bar�ttunni gegn loftslagsbreytingum, segir � fr�tt � vef Uppl�singaskrifstofu Sameinu�u �j��anna fyrir Vestur-Evr�pu.

 

�ar segir a� t�undu Lj�smyndasamkeppni Metro International ver�i hleypt af stokkunum � h�fu�st��vum Sameinu�u �j��anna � New York � tilefni af lei�togafundi samtakanna um loftslagsm�l 23. september n�stkomandi. 

 

"Bl�� Metro International eru lesin � hverjum degi af 18 millj�num manna � 24 l�ndum, en auk �eirra munu uppl�singaskrifstofur Sameinu�u �j��anna um allan heim kynna keppnina sem nefnist Lj�smynda�skorun Metro (Metro Photo Challenge). Samstarf Sameinu�u �j��anna og Metro er einstakt t�kif�ri fyrir borgarb�a um allan heim til a� svara �skorun um a�ger�ir � �essu mikilv�ga alheimsvandam�li og nota lj�smyndah�fileika s�na � ��gu j�kv��ra breytinga � heimsv�su," segir � fr�ttinni.

 

Fram kemur a� keppnin er �llum opin hvar � heiminum sem �eir b�a. �ema� sem tekur til loftslagsbreytinga er "Gr�na borgin m�n". �tarlegri uppl�singar um �emu, keppnisflokka og ver�laun, ver�a gefnar �egar keppnin hefst formlega 23. september. 

 

Upplifun fr� Malav�

 

- S�ley �sgeirsd�ttir starfsnemi �SS� � Lilongve skrifar.

Mannl�f vi� Malav�vatn. Lj�sm. S�ley �sgeirsd�ttir


 

� umd�misskrifstofum �r�unarsamvinnustofnunar �slands � Malav�, M�samb�k og �ganda starfa �r�r starfsnemar sem l�kt og undanfarin �r hafa fallist � bei�ni Heimslj�ss um pistaskrif �ann t�ma sem �eir dvelja � samstarfsl�ndum �slendinga

 

Fyrir einstakling sem hefur aldrei komi� til Afr�ku kemur Malav� svo sannarlega � �vart. Ma�ur reynir a� m�ta s�r einhverskonar hugmyndir var�andi f�lki�, umhverfi� og taktinn. � m�nu tilfelli hafa fyrirfram �kve�nu hugmyndirnar ekki haldi� enda vissi �g svo sem ekki vi� hverju v�ri a� b�ast. Lilongwe minnir frekar � b� heldur en borg og flokkast ekki sem hin t�p�ska h�fu�borg me� s�num l�greistu h�sum og moldarvegum. Malavarnir taka vel � m�ti svona ''Muzungu'' eins og m�r me� vinalegum ''Hello, how are you?'' �llum finnst �eim �a� l�ka st�rmerkilegt a� �g hafi aldrei komi� til Afr�ku og glotta bara yfir ruglinu � m�r.

 

H�r � Malav� er ICEIDA me� verkefni � Mangochi h�ra�i sem er � um 250 km fjarl�g� fr� Lilongwe. A� fara ni�ur til Mangochi er upplifun �taf fyrir sig og var �g svo heppin a� f� a� fylgja me� � eina vettvangsfer�. � Lilongwe er myndin af Malav� �rl�ti� skekkt, s�rstaklega �ar sem meirihluti �b�a b�r � sveitunum. � lei�inni til Mangochi bl�stu vi� litlir moldarkofar, h�lf bygg� m�rsteinsh�s, h�s me� str���kum, h�s me� engu �aki og jafnvel nokkur h�s sem bjuggu svo vel a� hafa b�ruj�rns�ak. Allsta�ar var f�lk;  � hj�lum, f�tgangandi konur me� vatnsf�tu � h�f�inu og barn � bakinu, b�rn sem veifu�u � �ttina a� b�lnum og unglingar me� systkini s�n � eftirdragi.

 

Malav�vatn er mikilv�g uppspretta atvinnut�kif�ra og n�ringar. �r�tt fyrir a� vatni� hafi yfir 1000 tegundir af fiskum er fiskurinn ''Chambo'' einn s� vins�lasti og var hann sn�ddur � n�nast �ll m�l � me�an � fer�inni st��. �egar ma�ur spyr af hverju �eir vei�a ekki a�rar tegundir voru sv�rin yfirleitt: "Af hverju �ttum vi� a� gera �a�?, �etta hefur alltaf veri� svona'' og fleira � �eim d�r. T�minn vir�ist ekki vera eitthva� sem Malavar hafa �hyggjur af, �a� er frekar n�i� og hvernig morgundagurinn ver�i. �� svo a� Chambo-inn ver�i �tdau�ur eftir nokkur �r �� vir�ist �a� ekki skipta m�li � dag og � me�an hann vei�ist.

 

Forr�ttindi

ICEIDA fj�rmagnar byggingu vatnsbrunna � �orpum � Mangochi. �essir brunnar veita mikilv�gan a�gang a� hreinu vatni fyrir �b�ana. Ma�ur � �a� til a� gleyma hversu mikil forr�ttindi �a� eru a� geta bara skr�fa� fr� krananum heima og fengi� s�r hreint vatn. Sta�an er ekki jafn au�veld fyrir meirihluta Malava en sem betur fer hefur a�gengi a� hreinu vatni st�raukist � gegnum �rin. Vi� einn svona vatnsbrunn f�kk �g t�kif�ri til a� hitta konur og b�rn sem voru a� s�kja vatn. �a� spur�ist flj�tt �t a� �a� v�ru einhverjir �tlendingar a� sniglast vi� brunninn og flj�tt fylltist sv��i� af b�rnum og konum, vitaskuld engum k�rlum, enda sj� �eir yfirleitt ekki um �a� a� s�kja vatn. �a� var miki� hlegi� og eflaust gert gr�n af okkur sem �arna st��um. B�rnin voru �k�f � a� tala vi� okkur, a� v�su �ll nema eitt, sem haf�i �rugglega aldrei s�� svona geimverur ��ur og f�r a� h�gr�ta af hr��slu. � kj�lfari� var fleiri b�rnum ota� a� okkur til a� athuga hvort a� �au f�ru l�ka a� gr�ta, sem betur fer slepptu �au �v�. Einn unglingurinn hr�sa�i m�r (ef hr�s m� kalla) fyrir a� vera me� feitan rass. � kj�lfari� trylltust allir af hl�tri og �g st�� �arna h�lf vandr��aleg yfir aukak�l�unum.

 

�a� gefur manni n�ja s�n � sitt eigi� l�f a� f� t�kif�ri til a� upplifa og sj� me� eigin augum hvernig meirihluti �b�a jar�ar lifa s�nu l�fi �n �ess a� hafa vatn, salerni, rafmagn og �ann muna� sem vi� � Vesturl�ndum b�um vi�. Ma�ur � �a� til a� gleyma s�r yfir litlum l�xusvandam�lum eins og sl�mu netsambandi og hva� ma�ur � a� hafa � kv�ldmatinn. �a� er gott a� f� raunveruleikan beint � �� og Malav� heldur �fram a� heilla mig me� s�num h�gagangi og endalausum �skorunum. �a� er �� lj�st a� landi� hefur n�� t�luver�um framf�rum � undanf�rnum �rum og spennandi a� fylgjast me� hva� framt��in geymir.   

 

 

facebook
UM HEIMSLJ�S 

Heimslj�s - veft�marit um �r�unarm�l er gefi� �t af �r�unarsamvinnustofnun �slands. Ritinu er �tla� a� gl��a umr��u um �r�unarm�l og gefa �hugas�mum kost � a� fylgjast me� �v� sem h�st ber hverju sinni. Efni veft�maritsins �arf ekki endilega a� endurspegla stefnu �SS�.

 

Skr�i� ykkur � �skrift � heimas��unni, www.iceida.is og l�ti� vinsamlegast a�ra me� �huga � �r�unarm�lum vita af tilvist veft�maritsins. Allar �bendingar um efni eru vel �egnar.

 

�eir sem vilja senda okkur �bendingu um efni e�a afskr� sig af netfangalista eru vinsamlegast be�nir um a� senda sl�k erindi � netfangi� [email protected]. Ritstj�ri er Gunnar Salvarsson, [email protected]

.

Vi� bi�jumst velvir�ingar � �v� a� geta ekki nota� �slenskar g�salapp�r � vi�t�lum en bandar�skt sni�m�t Veft�maritsins leyfir ekki notkun �eirra.

 

Bestu kve�jur, �tg�fu- og kynningardeild �SS�

 

ISSN 1670-8105