gunnisal
Heimslj�s
veft�marit um �r�unarm�l
6. �rg. 218. tbl.
18. desember 2013

Framl�g aldrei l�gri a� raungildi en �ri� 2013, segir � �r�unarsamvinnu��tlun

Fyrirvari gerir a�eins r�� fyrir H�KKUN framlaga

 

Smelli� � myndina til a� opna skjali�
 - kaflinn um framl�g eru � bls. 27.
� sam�ykktri �ings-�lyktunartill�gu um ��tlun um al�j��lega �r�unarsamvinnu �slands fr� �v� mars � �essu �ri er fyrirvari um breytingar � framl�gum. S� fyrirvari tekur a�eins til h�kkunar ver�i ver�i hagv�xtur meiri en sp�� er, en ekki minni, eins og nefnt hefur veri� � s�lum Al�ingis s��ustu dagana. � �lyktuninni er s�rstaklega teki� fram a� "tryggt ver�i a� framl�g til �r�unarm�la ver�i ekki l�gri a� raungildi en �ri� 2013."

 

�verp�l�t�sk samsta�a

�verp�l�t�sk samsta�a var um �ings�lytktunar-till�guna s��astli�i� vor og a�eins einn �ingma�ur var henni m�tfallinn. 

 

�r�unarsamvinnu��tlun, eins og h�n jafnan nefnd, er stefnuyfirl�sing Al�ingis � al�j��legri �r�unarsamvinnu til fj�gurra �ra. H�n fjallar um skyldur �slands � �r�unarstarfi, gildi og �herslur, framl�g og framkv�md eftir �herslusvi�um, m�laflokkum, samstarfsr�kjum og stofnunum. �ar er skilgreind t�masett ��tlun um h�kkun framlaga n�stu �rin og sta�fest enn og aftur a� �sland sty�ji markmi� Sameinu�u �j��anna um a� i�nr�ki verji 0,7% af vergum �j��artekjum til �r�unarsamvinnu.

 

Eftirb�tar n�granna�j��a

Eins og flestir vita hafa �slendingar aldrei komist n�l�gt ofangreindu markmi�i og �v� voru �a� t�mam�t � j�n� 2011 �egar fyrsta fj�gurra �ra �ings�lytkun um ��tlun um al�j��lega �r�unarsamvinnu �slands var l�g� fram og EINR�MA sam�ykkt � Al�ingi. R�mu h�lfu ��ru �ri s��ar, � mars � �essu �ri, var s��an ��ru sinni borin undir atkv��i fj�gurra �ra �lyktun og �� greiddu allir till�gunni atkv��i, nema Vigd�s Hauksd�ttir sem n� er forma�ur fj�rlaganefndar. N�granna�j��ir okkar, Nor�menn, Sv�ar og Danir, hafa um �ratugaskei� vari� langt yfir 0.7% til �r�unarm�la en einnig eru � �essu �ri � �eim flokki �rl�tra �j��a L�xemborg, Holland og Bretland.

 

�vert � sam�ykkt Al�ingis � t�ttnefndri �r�unarsamvinnu��tlun bo�ar r�kisstj�rnin 460 millj�na ni�urskur� � framl�gum til �r�unarsamvinnu. �a� merkir a� �r�unarsamvinnustofnun �arf a� skera ni�ur � starfseminni um 184 millj�nir mi�a� vi� upphafleg fj�rl�g en �ar var mi�a� vi� �breytt framl�g milli �ra. Gangi till�gur meirihluta fj�ralaganefndar eftir er sta�h�ft a� � n�sta �ri ver�i vari� 0,23% af �j��artekjum til m�laflokksins. �a� er 0,5% minna en �r�unarsamvinnu��tlun gerir r�� fyrir.

 

"Skamma�ist �ingma�urinn s�n ��?"/ Mbl.is 

  

Gunnar Bragi Sveinsson utanr�kisr��herra:

Enn stefnt a� 0,7% markinu
Gunnar Bragi Sveinsson utanr�kisr��herra.

 

Gunnar Bragi Sveinsson utanr�kisr��herra fagnar �v� a� ekki ver�i dregi� eins miki� �r framlagi �slands til �r�unarsamvinnu eins og �tlit var fyrir � t�mabili. Hann segir �a� jafnframt hafa veri� j�kv�tt a� sj� hve mikil og afdr�ttarlaus umr��a skapa�ist � �j��f�laginu um m�li�. �etta kemur fram � Mbl.is og haft eftir r��herranum � �varpi sem hann flutti � s��ustu viku � m�l�ingi um framlag �slenskra kvenna og stj�rnvalda til fri�aruppbyggingar � str��s�takasv��um.

 

� fr�ttinni segir: "Gunnar Bragi v�sa�i � sko�anakannanir sem s�nt hafa a�  h�tt � 90% �slendinga sty�ji vi� al�j��lega �r�unar-samvinnu. "Vi� �urfum a� auka vitund � samf�laginu um mikilv�gi �ess a� �slendingar leggi sitt a� m�rkum," sag�i utanr�kisr��herra.

 

R�kisstj�rnin tilkynnti fyrr � vikunni a� falli� hef�i veri� a� hluta fr� st�rfelldum ni�urskur�i � framl�gum til al�j��legrar �r�unarsamvinnu. Ni�urskur�urinn er engu a� s��ur um 460 millj�nir kr�na."

 

"Sem betur fer h�fum vi� � s��ustu d�gum n�� a� draga �r �eirri l�kkun sem vi� st��um frammi fyrir," sag�i Gunnar Bragi en b�tti vi� a� eins og sta�an s� ver�i vart hj� �v� komist a� skera eitthva� ni�ur. Hann �r�tta�i a� enn s� stefnt a� �v� a� uppfylla vi�mi�unarmark Sameinu�u �j��anna, um 0,7% af �j��artekjum, ��tt �a� kunni a� tefjast eitthva�.

 

Samkv�mt ��tlun um al�j��lega �r�unarsamvinnu �sland er stefnt a� �v� a� framl�gin ver�i h�kku� �rin 2015 og 2016 og 0,7% markinu ver�i n�� fyrir �ri� 2019.

  
N� sk�rsla Plan International:

R�ttindi fatla�ra barna til menntunar f�tum tro�in

GRA
Lj�smynd fr� Malav�: Gu�mundur R�nar �rnason

T�u sinnum meiri l�kur er � �v� a� b�rn me� f�tlun gangi ekki � sk�la mi�a� vi� �f�tlu� b�rn, a� �v� er fram kemur � n�rri sk�rslu samtakanna Plan International sem leggja �herslu � r�ttindi barna. V��a � �r�unarr�kjum er broti� � r�ttindum barna me� f�tlun til menntunar. K�nnunin n��i til 1,4 millj�na barna � um 30 l�ndum � Afr�ku, Su�ur-Amer�ku og As�u.

 

Samkv�mt sk�rslunni, Include Us!, eru sta�a barna me� fatlanir verst � Ken�a hva� sk�lag�ngu �hr�rir. Sk�rsluh�fundar benda � a� svo vir�ist sem b�rn s�u �tiloki� fr� sk�lum fremur vegna f�tlunar en a�gengis a� menntun. �� kom � lj�s a� �egar f�tlu� b�rn ganga � sk�la dragast �au oft aftur �r jafn�ldrum s�num. Ranns�knin s�ndi a� � �eim l�ndum sem k�nnunin n��i til ganga helst � sk�la b�rn sem eiga vi� sj�n- e�a heyrnarsker�ingu a� str��a en b�rn ganga s��ur � sk�la sem eiga � erfi�leikum me� n�m, eru l�kamlega f�tlu� e�a eiga vi� samskiptavandam�l a� str��a.

 

Fram kemur a� b�rn me� fatlanir eru l�klegri en �f�tlu� b�rn til a� hafa �tt vi� alvarleg veikindi a� str��a s��asta �ri� svo sem malar�u, e�a veri� vann�r�. � sumum tilfellum fengu f�tlu� b�rn s��ur l�knisme�fer� heldur en �f�tlu� b�rn. 

 

N�nar

Vanh�ld vi� skr�ningu barna eftir f��ingu:

Um 230 millj�nir ungbarna ekki til opinberlega

'Invisible' children

Samkv�mt sk�rslu Barnahj�lpar Sameinu�u �j��anna (UNICEF) eru t�plega 230 millj�nir barna � heiminum ekki til opinberalega sem eykur h�ttuna � a� �au s�u vanr�kt e�a misnotu�. Jafnframt kemur fram � sk�rslunni a� f��ingarvottor� tryggi a� b�rn nj�ti r�ttinda e�a grundvallar�j�nustu eins og menntunar. Flest �skr��u barnanna eru � Su�ur-As�u og � l�ndunum sunnan Sahara � Afr�ku.

 

Haft er eftir yfirmanni hj� UNICEF � fr�tt BBC um m�li� a� skr�ning f��ingar barna tengist ekki einungis r�tti barnanna heldur einnig �v� hvernig samf�l�g vi�urkenni tilvist �eirra en skr�ning barna er m.a. trygging fyrir �v� a� b�rnin gleymist ekki og a� ekki s� gengi� � r�tt �eirra.

 

Barnahj�lp Sameinu�u �j��anna, UNICEF, greindi g�gn fr� 161 landi sem leiddu � lj�s a� �ri� 2012 voru einungis um 60% barna � heiminum skr�� vi� f��ingu. Hlutfalli� er breytilegt innan heims�lfa. Sem d�mi m� nefna a� t�plega 10% ungbarna eru skr�� � S�mal�u, L�ber�u og E���p�u.

 

UNICEF notar n�jar a�fer�ir til a� hj�lpa r�kisstj�rnum og samf�l�gum til a� styrkja kerfi� � kringum skr�ningu f��inga. Sameinu�u �j��irnar og einkageirinn koma t.d. til m�ts vi� r�kisstj�rn �ganda � �essum m�lum me� notkun fars�mat�kninnar en �annig er h�gt a� skr� f��ingu barna � skj�tvirkan h�tt. UNICEF segir a� einungis helmingur barna � Austur-Afr�ku og � sunnanver�ri Afr�ku sem skr�� eru hafi f��ingarvottor�.

 

�msar �st��ur eru fyrir �v� a� foreldrar skr� ekki f��ingu barna sinna, tild�mis kostna� vi� skr�ningu, �eir geta veri� �me�vita�ir um vi�komandi l�g,  menningarlegar hindranir og �tti vi� frekari mismunun. UNICEF segir h�ttu � a� b�rn, sem ekki eru skr�� eftir f��ingu e�a eru ekki me� pers�nuskilr�ki, nj�ti ekki r�ttar s�ns �egar kemur a� menntun, heilsug�slu og almannatryggingum. �� er erfi�ara a� finna foreldra �essara barna ef �au ver�a vi�skila vi� �� t.d. � n�tt�ruhamf�rum e�a �t�kum.

 

One in three children under-five does not officially exist - UNICEF 

Spilling er mesti �vinur �r�unar:

Framl�g til �r�unarsamvinnu l�ti� brot af �eim fj�rmunum sem tapast � spillingu

 

� �r�unarr�kjum tapast t�u sinnum h�rri fj�rrh�� af v�ldum spillingar en semur nemur allri opinberri �r�unara�sto�, segir � fr�tt � vef Uppl�singaskrifstofu Sameinu�u �j��anna fyrir Vestur-Evr�pu.

 

� fr�ttinni segir a� bar�ttan gegn spillingu s� h�� � heimsv�su �v� h�n �r�fist alls sta�ar. "��tt jafnt r�ki sem f�t�k r�ki gl�mi vi� spilling benda ranns�knir til �ess a� h�n bitni fremjur � f�t�kum. H�n er vatn � myllu �st��ugleika og f�t�ktar og leikur st�rt hlutverk �egar veikbur�a r�ki hreinlega leysast upp og hrynja," segir � fr�ttinni.

 

Minnt er � a� al�j��adagur gegn spillingu hafi veri� haldinn 9. desember. S��an segir:

 

"Yury Fedotov, forstj�ri UNODC, stofnun Sameinu�u �j��anna sem gl�mir vi� eiturlyf- og gl�pi segir a� allir ver�i a� leggja h�nd � pl�ginn til a� berjast gegn spilling. "Vi� �urfum �flugt bandalag r�kisstj�rna, atvinnurekenda, borgaralegs samf�lags, menntastofnana og fj�lmi�la til a� berjast gegn spilling og efla n�ja si�fer�iskennd."

 

Spilling er talin st�rsti �r�skuldurinn � vegi fyrir efnahagslegri- og f�lagslegri �r�un � heiminum. � hverju �ri er ein millj�n Bandar�kjadala greidd � m�tur. Tali� er a� spilling lei�i til �ess a� andvir�i 2.6 millj�n millj�na dala s� stoli� �rlega en �a� er andvir�i 5% samanlag�rar �j��arframlei�slu heimsins. 

 

� �r�unarr�kjum tapast t�u sinnum h�rri fj�rrh�� en semur nemur allri opinberri �r�unara�sto� a� s�gn UNDP, �r�unarstofnunar Sameinu�u �j��anna."

 

Alla m�ste bidra i kampen mot korruption/ Sida 

Tapper utviklingsland for milliarder/ Bistandsaktuelt 

Kritiserer Tanzania for slapp innsats mot korrupsjon/ Bistandsaktuelt

Uganda: Why Uganda is Corrupt and Rwanda Is Not/ TheObserver 

 

Mikil umr��a � samf�laginu um ni�urskur� � �r�unarsamvinnu:
"F�t�kt f�lk og sj�klingar eru ekki �vinir heldur samherjar"
Fr�tt Sj�nvarpsins � g�rkv�ldi um aflei�ingar ni�urskur�ar tl �r�unarsamvinnu.

"� dag er r�kisstj�rnin a� stilla m�lum �annig upp a� vi� sem erum � h�pi r�kustu �j��a heims �urfum a� velja � milli �ess a� eiga sj�lf gott heilbrig�iskerfi e�a gefa pening til �r�unarlanda svo s�mi s� a�. H�r er veri� a� lj�ga a� f�lki og lygin er lj�t. H�r er veri� a� h�f�a til tilfinninga f�lks og beita blekkingum.

 

�g er fullkominn markh�pur �essara blekkinga, posterchild �taksins. Inni � r�kisstj�rnarfundi er sennilega mynd af m�r: Lj�gum a� �essari: �hyggjufull �slensk m��ir me� f�rveikt barn." 

 

Hj�lpum �eim, � alv�ru tala�, eftir L�ru Bj�rg Bj�rnsd�ttur/ Vi�skiptabla�i� 

 

�r�unara�sto� felst ekki � �v� a� moka graut � hungru� b�rn og segja svo "�keib�" um lei� og �urrkat�mabili e�a ��ru ney�ar�standi l�ttir. �r�unara�sto� er notu� til �ess a� taka � r�tum f�t�ktar. H�n er notu� til �ess a� hefta �tbrei�slu sj�kd�ma, uppr�ta f�fr��i og styrkja ar�b�ra atvinnu. �a� er �tiloka� a� koma � veg fyrir hungur � me�an st�r hluti jar�arb�a er �l�s, �j��ur af illv�gum sj�kd�mum og hefur ekki a�gang a� ��rum atvinnut�kjum en ofurlitlum landskika og frumst��ustu verkf�rum, jafnvel ekki einu sinni hreinu vatni. F�t�kt f�lk og sj�klingar eru ekki �vinir heldur samherjar. Oft eru f�t�klingar og sj�klingar einmitt sama f�lki�.


 

�essar tv�r tivitnanir h�r a� ofan eru d�mi um �� miklu umr��u sem er � samf�laginu um �r�unarsamvinnu og hefur l�kast til aldrei veri� meiri. Greinar birtast daglega um bar�ttuna vi� f�t�kt � heiminum og bo�a�an ni�urskur� � opinberum framl�gum til �r�narsamvinnu. � �ingi hafa margir �ingmenn l�ti� �ung or� falla � gar� meirihluta fj�rlaganefndar fyrir a� leggja til mikinn ni�urskur� � n�sta �ri til �r�unarsamvinnu. Annarri umr��u um fj�rl�gin lauk � morgun og reikna� er me� atkv��agrei�slu s��degis � morgun. H�r eru nokkrar kr�kjur � greinar og fr�ttir um �r�unarm�l s��ustu daga.

 

Sama trixi� - og sv�nvirkar aftur, eftir J�n Dan�elsson/ Eyjan

�heppilegt a� h�tta vi� �r�unarverkefni/ RUV 

Skori� ni�ur um 12% � �r�unara�sto� til barna/ V�sir 

S�ll fyrir �slendinga a� �iggja en gefa/ St��2 - vi�tal vi� Ragnhei�i Kristj�nsd�ttur 

Er s�lla a� �iggja en gefa ... styrki?, eftir Margr�ti Tryggvad�ttur/ Eyjan 

Gle�ileg j�l, Sigmundur Dav��, eftir S�gu Gar�arsd�ttur/ Fr�ttabla�i�

Hi� einl�ga andlit Frams�knar, eftir Agnar Kristj�n �orsteinsson/ AK-72

Hugmyndafr��i yfirst�ttarinnar og lygin um fj�rskort r�kisins, eftir Sigur� H�lm Gunnarsson/ Sko�un.is

"Hrikaleg forgangsr��un"/ Vi�skiptabla�i� (kvikmyndabrot)

Nokkur or� um afrek h�ttvirts �ingmanns, eftir Leo R. �lason/ Bloggheimar

En �tger�armenn f� s�nu a� halda/ Vegi� �r launs�tri

El-Kere, Gurra, Negele, Omo Rade, Hindane og Maputo, eftir �mar Ragnarsson/ �Rblogg

�egar Tr�lli yfirt�k Al�ingi, eftir Fri�riku Ben�n�sd�ttur/ Fr�ttabla�i�

Heimsmet � �r�unara�sto� og ar�r�n �slenskra �tger�armanna vi� Afr�kustrendur/ R�bert Bj�rnsson

�ankagangurinn gagnvart �r�unara�sto�inni, eftir Agnar Kristj�n �orsteinsson/ AK-72

Hugr�kk r�kisstj�rn, eftir �rna P�l �rnason/ �rniP�ll.is

SI�ROF FRAMS�KNAR, eftir J�nas Kristj�nsson/ J�nas.is 

Til varnar Vigd�si Hauksd�ttur, eftir Bj�rn Val G�slason/ BVGblogg 

F�t�kt, eftir Margr�ti Tryggvad�ttur/ Eyjan

Harkalegur ni�urskur�ur/ Or�i� � g�tunni - Eyjan 

Grei�a �r�unara�sto� til Bretlands/ RUV 

�r�unara�sto� �slendinga bjargar mannsl�fum/ St��2 

Sj�tta hver kr�na �r�unara�sto�ar � vinnu �slendinga/ VB 

A� d�ma b�rn til dau�a, eftir Hlyn �skelsson/ Fr�ttabla�i�

Al�j��legur dagur farandverkaf�lks � dag:
N�sta stoppist��: Betra l�f

 

Innan vi� helmingur �eirra jar�arb�a sem flytjast � milli landa eru �b�ar �r�unarr�kja � su�ri sem halda til �r�a�ra r�kja � nor�ri.  A�eins 40% farandf�lks er f�lk fr� �r�unarr�kjum sem s�kir til �r�a�ra r�kja a� �v� er fram kemur � n�rri sk�rslu  Al�j��a f�lksflutninga-stofnunarinnar (IOM). - Fr� �essu greinir � fr�tt � Uppl�singavef Sameinu�u �j��anna fyrir Vestur-Evr�pu. �ar seegir or�r�tt:

 

"Al�j��legir f�lksflutningar fara s�fellt meir � v�xt en �a� ���ir �� ekki a� meiri hreyfing s� hlutfallslega en ��ur var. Fj�ldi f�lks � faraldsf�ti �vert � landam�ri hefur vaxi� � 232 millj�nir � �essu �ri en var 175 millj�nir �ri� 2000 og 154 millj�nir �ri� 1990, en �essi fj�ldi helst � hendur vi� aukinn f�lksfj�lda � heiminum. Fj�ldi al�j��legs farandf�lks (migrants) er st��ugur sem hlutfall e�a � bilinu 2.5 til 3 pr�sent.

 

Haldi� er upp � Al�j��legan dag al�j��legs farandf�lks �r hvert 18.desember til a� vi�urkenna starf, framlag og r�ttindi �essa f�lks um allan heim. F�lk flyst fr� heimal�ndum s�num af �msum �st��um, allt fr� loftslagsbreytingum og f�t�kt til menntunar og draumastarfsins. Eins og framkv�mdastj�ri Sameinu�u �j��anna hefur �treka� sagt "�a� eru 232 millj�nir manns sem b�a utan f��ingarlands s�ns og �g er � �eim h�pi."


P�lfarinn Vilborg Arna er sendiherra SOS Barna�orpanna

P�lfarinn Vilborg Arna Gissurard�ttir ger�ist sendiherra SOS Barna�orpanna � �slandi � d�gunum. Hlutverk sendiherra SOS er me�al annars a� vekja athygli � starfsemi SOS, koma a� vi�bur�um og kynningum � tengslum vi� starf samtakanna og halda gildum fj�lskyldunnar og r�ttindam�lum barna � lofti eftir fremsta megni.

 

Vilborg er sterkur einstaklingur og g�� fyrirmynd. �str��a Vilborgar er n�tt�ra, �tivist og �skoranir. �� hefur h�n mikla l�ngun til a� fylgja draumum s�num eftir. Mott� hennar er: "Ef �� �r�ir eitthva� n�gu heitt a� �� finnur �� lei�ina, -annars finnur �� bara afs�kunina." H�n hefur einnig vali� s�r gildin j�kv��ni, �r��ni og hugrekki og hefur �au a� lei�arlj�si � lei��ngrum s�num. SOS Barna�orpin d�st a� �essu hugarfari og telja �a� samr�mast gildum samtakanna. � barna�orpunum okkar b�a b�rn sem hafa gengi� � gegnum erfi�leika og er mikilv�gt fyrir �au a� vita a� draumar �eirra geta r�st.

 

N�nar 


T�plega �tta hundru� millj�nir dala � uppbyggingarstarf

TYPHOON HAIYAN - AID FINALLY ARRIVES - BBC NEWS
AID FINALLY ARRIVES - BBC NEWS

Sameinu�u �j��irnar og r�mlega 50 hj�lpar- og mann��arstofnanir hafa gert ��tlun um a�sto� vi� �rj�r vi� millj�nir manna � Filippseyjum sem ur�u illa �ti vegna ofurfellibylsins Haiyan.  Fj�munirnir sem nota�ir ver�a � uppbyggingarstarfi� nema t�pla �tta hundru� millj�num bandar�skra dala. Fellibyllurinn skall � Filippseyjum fyrir r�mum m�nu�i me� �eim aflei�ingum a� r�mlega sex ��sund manns l�tu l�fi� en hamfarirnar h�f�u �hrif � l�f fj�rt�n millj�na manna og ey�ilag�i um millj�n heimili. N�, r�mum fimm vikum s��ar, geta t�plega fj�rar millj�nir ekki hafist vi� � heimilum s�num.

 

��tlunin tekur til 12 m�na�a t�mabils og er �tla� a� tengjast opinberri bj�rgunar��tlun � landinu.

 

N�nar 

�hugavert

Finishing Off Hunger, eftir JOMO KWAME SUNDARAM/ Project-Syndicate
-
Leading Global Thinkers/ FP
-
Um kvikmyndina: The Beautiful Game, eftir Danny Turken/ Kickstarter (myndbrot)
-
Why Stories Matter, eftir Ravi Kumar/ Al�j��abankablogg
-
How can campaigners tap corporate largesse without undermining their credibility? Unlocking millions for advocacy, eftir Chris Jochnick/ Oxfamblogg
-
Marshall-��tlunin og t�kniv��ing �slands, eftir Sigr�nu El�asd�ttur (MA ritger� � sagnfr��i/ H�
-
The other Malalas: girl activists in the developing world - interactive/ TheGuardian
-
Yes, There Is Such a Thing as a Global Citizen. There are Lots of Them, eftir Nancy Birdsall/ CGDev
-
'Youth and Revolution in Tunisia ' eftir Carin Norberg/ NAIForum
-
The Best Books I Read in 2013, eftir Bill Gates/ TheGatesNotes
-
Africa's Structural Transformation Challenge, eftir Dani Rodrik/ Project-Syndicate
-
PHOTOS: THE 25 MOST CHARITABLE CELEBRITIES/ TheDailyBeast
-
Solutions to End Child Marriage - Summary of the Evidence/ ICRW
-
How Malawi's President Joyce Banda Lives Mandela's Legacy/ IPS
-
Journalist to use stories from sex trafficking survivors to educate children/ Trust
-
The Path Forward for Improving Education, eftir Julia Gilliard/ Brookings
-
Global Poverty and Post-colonial "Development Agendas": Ethiopia and the West, eftir Paul O�Keeffe/ Transcent.org
-
How Americans Feel About Global Poverty, eftir Zach Bauchamp/ ThinkProgress
-
Improving the use of evidence-based decision-making/ TheGuardian
-
Can any human being fail to be moved by the death of Nelson Mandela?, eftir Stephen Deveraux/ IDS
Combating Poverty, Foreign Aid, Good Governance and Economic Growth
Combating Poverty, Foreign Aid, Good Governance and Economic Growth
Mandela: The Man and the Movement, eftir Amy Goodman/ Transcend.org
-
Racism outlives Mandela in rural South Africa, eftir Sudarsan Raghavan/ WashingtonPost
-
Clean water should not be a pipe dream, eftir Jane Cohen/ Mannr�ttindavaktin
-
Recognising unpaid care work as a major human rights issue , eftir Carol Smithyes/ IDS
-
Fi�rildabolur UN Women � �slandi/ UNWomen
-
Place your vote: do we need a new global education framework after 2015?/ WorldEducationBlog
 
Fr��igreinar og sk�rslur

-
-
-
-

Fr�ttir og fr�ttask�ringar
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-


H�lfrar aldar sj�lfst��is- afm�li Ken�a

 

�b�ar Ken�a f�gnu�u � d�gunum h�lfrar aldar frelsi undan n�lendustj�rn Breta. � �essum t�mam�tum lag�i Uhuru Kenyatta forseti landsins �herslu � a� s��ustu h�lfa �ld hef�u skipst � skin og sk�rir hj� �j��inni. H�n hef�i n�� langt � a� uppr�ta f�fr��i og sj�kd�ma sem voru st�ru vandam�lin �egar landi� hlaut sj�lfst��i. Hann sag�i a� 90% landsmanna hef�u hloti� tilhl��ilega menntun, flestir hef�u a�gang a� heilsug�slu og a� ��sundir hef�u stofna� fyrirt�ki. �� er fj�ldi al�j��legra fyrirt�kja � landinu. Forsetinn sag�i jafnramt a� r�kisstj�rn hans v�ri a� taka r�tt�k skref til a� kynda undir efnahagslegan v�xt � landinu sem f�li m.a. � s�r a� reyna a� uppr�ta spillingu. Hann sag�i a� til a� �a� gengi yr�u allir lei�togar a� vera �byrgir ger�a sinna.

 

Kenyatta sag�i a� samsta�a landsmanna v�ri lykilforsenda �ess a� draumar og vonir r�ttust var�andi land og �j�� og lag�i �herslu � gagns�i og umbur�arlyndi me� n�t�malegum stofnunum auk �ess sem nau�ynlegt v�ri a� sty�ja vi� g��a stj�rnarh�tti.

 

Forsetinn sag�i a� �n samst��u yr�u engar framfarir og fullvissa�i �j��ina um a� hann v�ri har��kve�inn � a� lei�a �j��ina � �ttina a� �eirri sameiginlegu s�n a� st��va erjur �j��flokka sem hef�u sett svartan blett � s�gu �j��arinnar.

 



N�r sendiherra M�samb�kur hj� forseta

�lafur Ragnar Gr�msson forseti �slands �tti � d�gunum fund me� n�jum sendiherra M�samb�kur � �slandi, fr. Frances Vict�ria Velho Rodrigues, sem afhenti tr�na�arbr�f sitt � Bessast��um. � heims��u forseta segir a� r�tt hafi veri� um fj�l��tta �r�unara�sto� �slands � M�samb�k sem einkum hefur mi�a� a� uppbyggingu � sj�var�tvegi, menntun og heilbrig�ism�lum. "Stj�rnv�ld � M�samb�k meta framlag �slendinga mikils enda hefur fj�l��ttur �rangur n��st en samstarfi� hefur einnig veitt �slendingum margv�slega l�rd�ma og reynslu sem n�tist � samstarfi vi� �nnur l�nd � Afr�ku." segir � heimas��u forseta.

 
S�gur og l�g um Afr�ku
 
 
�t er komin platan Afr�ka, samstarfsverkefni Einars �orgr�mssonar og listamannsins G�maldins. 

� pl�tunni segir Einar b�rnunum s�gur af Afr�ku � lj��um og lestri, vi� eigin l�g og t�nsetningu g�maldins.
G�maldin er listamannsnafn G�sla Magn�ssonar sem er sonur Megasar. �msir fleiri leggja Einari li� � Afr�ku, me�al annars s�ngvararnir HEK, Hermann Stef�nsson, Mar�a Einarsd�ttir og Hjalti �orkelsson.
Einar �orgr�msson er s�guma�ur og hefur gefi� �t nokkrar b�kur sj�lfur. Sext�n �ra gamall, �ri� 1970, skrifa�i hann s�na fyrstu barna- og unglingab�k "Leynihellirinn".
B�kurnar ur�u fimm - og n��i ein �eirra miklum vins�ldum �ri� 1971. H�n bar titilinn Leyndard�mar ey�ib�lisins.

 

N�nar 

 

Dagskr� minningar og vir�ingarsamkomu Nelson Mandela �

Norr�na h�sinu � dag

kl. 17  

Remembering South African leader Nelson Mandela/ PBS
Remembering South African leader Nelson Mandela/ PBO
  • Setning. Gylfi P�ll Hersir, stofnf�lagi a� SAGA (Su�ur Afr�kusamt�kin gegn Apartheid) og tengili�ur vi� ANC.
  • Myndband fr� Mandela Foundation um l�fshlaup Nelsons Mandela.
  • Fyrstu �r bar�ttunnar gegn Apartheid � �slandi � vettvangi I�nnema-sambands �slands og stofnun SAGA. Kristinn Halld�r Einarssson ��verandi forma�ur I�nnemasambandsins og fyrsti forma�ur SAGA.
  • Tengslin vi� Afr�ska �j��arr��i� ANC og stefna ANC. Sigurlaug Gunnlaugsd�ttir tengili�ur vi� ANC og stofnf�lagi SAGA.
  • SAGA og bar�ttan gegn Apartheid seinustu �rin ��ur en Mandela er l�tinn laus og vi�skiptabanni� gegn Su�ur Afr�ku. Sig�r��ur Gunnarsd�ttir, fyrrverandi forma�ur SAGA.
  • T�nlist, SAGA k�rinn.
  • Verkal��shreyfingin � �slandi og bar�ttan gegn Apartheid. Gylfi Arnbj�rnsson forseti AS�.
  • Nelson Mandela, s�ttin og fyrirgefningin. �rni Gunnarsson fyrrverandi al�ingisma�ur og forseti ne�ri deildar Al�ingis.
  • F�lagar �r S�ngsveitinni F�lharmon�u flytja �j��s�ng Su�ur-Afr�ku, NKosi Sikelelˈ iAfrika 

 

Afr�sk og �slensk ney�

- eftir Konr�� Gu�j�nsson starfsnema �r�unarsamvinnustofnunar �slands � �ganda
gunnisal
Lj�smynd fr� �ganda: gunnisal
� mars s��astli�num sam�ykkti Al�ingi n�r einr�ma �ings�lyktunartill�gu um a� auka �tgj�ld til �r�unarsamvinnu � n�stu �rum og t.a.m. �ttu �au a� aukast um r�mar 600 millj�nir kr�na � n�sta �ri. N� eru ��r ��tlanir � algj�ru uppn�mi og ��tla� er a� framl�g til �r�unarm�la ver�i enn og aftur skorin verulega ni�ur, �r�tt fyrir a� stu�ningur almennings vi� m�laflokkinn s� mikill.

�r�unarsamvinna hefur fengi� � sig �msa gagnr�ni s��ustu �ratugi. Sem d�mi m� nefna a� of miklir fj�rmunir lendi � h�ndum �eirra sem ekki �urfa � �eim a� halda, �mis verkefni gegni litlum sem engum tilgangi og a� �r�unarsamvinna dragi �r hvata �iggjenda a�sto�ar til a� bjarga s�r sj�lfir.

Margt af �essari gagnr�ni hefur �tt r�tt � s�r og er skiljanleg, enda er framkv�md �r�unarsamvinnu �fullkomin og ekki einf�ld eins og svo margt anna�. � raun er gagnr�ni og a�hald br��nau�synlegt fyrir starfsemi �ar sem mannsl�f eru � h�fi � hverjum degi og s�sla� er me� skattf�, enda hefur veri� brug�ist vi� henni a� �msu leyti. � dag eru t.d. �b�ar landa sem �iggja a�sto� haf�ir mun meira � samr��i vi� veitendur, sem eykur l�kur � a� verkefni komi a� gagni.

� �slandi fer l�ti� fyrir sl�kri uppbyggilegri og vel r�kstuddri gagnr�ni. � raun er ekkert um sl�kt. Gagnr�nin sn�st yfirleitt um a� �slendingar eigi b�gt og hafi �v� ekki efni � �r�unarsamvinnu. Forma�ur fj�rlaganefndar l�t hafa eftir s�r a� "gjald�rota ma�ur getur ekki borga� fyrir a�ra" og a� fyrrverandi r�kisstj�rn hafi "s�a� r�kisf� � g�luverkefni... og taki� eftir, �r�unarhj�lp hj� ��rum r�kjum �egar �slendingar sj�lfir svelta." N� s��ast sag�i fj�rm�lar��herra a� til sko�unar s� a� skera ni�ur framl�g til �r�unarsamvinnu til a� auka fj�rframl�g � heilbrig�iskerfinu.

�r�tt fyrir allt �� b�a �slendingar samt vi� einhver bestu l�fskj�r sem fyrirfinnast � heiminum. Til d�mis er landsframlei�sla � mann um 47 sinnum h�rri � �slandi heldur en � Malav�, sem �slendingar hafa stutt lengi, og �sland er � 13. s�ti af 187 l�ndum � l�fskjarav�sit�lu Sameinu�u �j��anna. � �slandi f� allir �keypis menntun, allir hafa �takmarka�an a�gang a� hreinu vatni og r�ki� ni�urgrei�ir g��a heilbrig�is�j�nustu a� mestu. � samstarfsl�ndum �slendinga er �keypis menntun mj�g takm�rku� og l�leg, margir hafa engan a�gang a� hreinu vatni og �eir f�u sem hafa a�gang a� g��ri heilbrig�is�j�nustu �urfa a� borga f�lgur fj�r fyrir.

�a� er l�til reisn yfir �v� a� eitt af r�kustu l�ndum heims r�ksty�ji ni�urskur� til a�sto�ar vi� �� f�t�kustu � heiminum me� �v� a� �a� s� svo f�t�kt sj�lft. �eir sem �ekkja til a�st��na � �r�unarl�ndum eru eflaust margir samm�la um a� � vi�horfi �slenskra r��amanna, sem og annarra, birtist �kve�i� van�akkl�ti � �eim kostum sem felast � �v� a� b�a � �slandi og vera �slendingur.

M� �� bi�ja um a� ef �hugi er fyrir �v� a� skera ni�ur framl�g til �r�unarsamvinnu, �vert � vilja landsmanna, a� �a� byggist � ��ru en a� �slendingar s�u svo f�t�kir. Vi� h�fum vel efni � �v� a� leggja fj�rmuni � �r�unarsamvinnu. �a� v�ri �v� hei�arlegra a� segjast einfaldlega ekki t�ma �v�. M� �� einnig bi�ja um a� vi� l�rum a� meta �a� sem vi� h�fum, � sta� �ess a� halda �v� fram a� �slensk og afr�sk ney� s�u � einhvern h�tt samanbur�arh�f. 
J�l � M�samb�k:

Engir opinberir fr�dagar tengdir tr�arbr�g�um


M��gurnar �g�sta og ��runn.

� j�labla�i Fr�ttabla�sins sem kom �t � lok n�vember r�ddi Starri Freyr J�nsson fr�ttama�ur vi� �g�stu G�slad�ttur umd�misstj�ra �r�unarsamvinnustofnunar �slands � M�samb�k �ar sem h�n fjallar me�al annars um �a� hvernig j�lin ver�a hj� henni � �r. Fyrst var h�n �� spur� um starfi� og sj�lfa sig.

 

 "�g er umd�misstj�ri hj� �r�unarsamvinnustofnun �slands � Map�t� sem er h�fu�borg M�samb�k.  

Umd�misskrifstofurnar eru jafnframt sendir�� �slands og �v� er �g einnig sta�gengill sendiherra, sem situr � Reykjav�k. � �essari lotu er �g b�in a� dvelja �  Map�t� s��an um  mitt �r 2010 en ��ur starfa�i �g �ar sem fiskim�las�rfr��ingur �.e. fr� 1997 til 2001. Sem umd�misstj�ri hef �g yfirumsj�n me� �r�unarverkefnum �SS� � M�samb�k, sem einkum eru � svi�i fiskim�la og fullor�insfr��slu.  Auk �essa ber �g �byrg� � starfsmannahaldi, daglegum rekstri og fj�rm�lalegri ums�slu.  �a� eru 8-9 starfsmenn sem vinna a� jafna�i hj� �SS� � M�samb�k, �ar af 2-3 �slendingar.

 

�� var spurt um M�samb�kana og hva� einkennir �j��ina.

 

"M�samb�kanar, sem n� eru um 25 millj�nir talsins, eiga flestir �ttir s�nar a� rekja til Bant� f�lksins sem fluttist �anga� fr� mi�- og vestur Afr�ku fyrir ��sund �rum e�a �ar um bil. �a� sem hefur haft mest �hrif � gegnum aldirnar er sta�setning landsins vi� siglingalei�ina fr� Evr�pu til As�u. Port�galskir sj�farendur n�mu �ar fyrst land � fimmt�ndu �ldinni og landi� var undir port�g�lskum yfirr��um allt til 1974. L�st var yfir sj�lfst��i �j��arinnar � j�n� 1975 en sk�mmu s��ar braust �t borgarastyrj�ld sem st�� � 15 �r og eru landsmenn enn a� s�pa sey�i� af h�rmungunum sem h�n haf�i � f�r me� s�r.

  

M�samb�skt �j��f�lag � dag markast t�luvert af n�lendustefnu port�galanna, sem ekki t�ldu �st��u til a� mennta hinn almenna borgara. �a� voru bara hinir �tv�ldu, sem jafnframt a�l�gu�ust �eirra si�um, sem komust � sk�la. M�samb�k er mj�g ne�arlega � l�fskjara lista Sameinu�u �j��anna  vegna �ess a� me�al sk�laganga fullor�inna er einungis 1,2 �r. Enn � dag er mikill munur � milli "hinna �tv�ldu"  og almennings sem a� miklu leyti b�r vi� sj�lfs�urftarb�skap �ti � landi. � M�samb�k er �� vaxandi millist�tt sem hefur noti� g��s af f�d�ma g��um hagvexti undanfarinn �ratug."

  

Bla�ama�ur spyr:  �� minnist � l�ti� fr� yfir j�lin. Er ekki meirihluti �b�a kristinnar tr�ar? Halda �b�ar �v� almennt upp � j�lin og �� me� hva�a h�tti?

  

"� M�samb�k eru engir opinberir fr�dagar tengdir tr�arbr�g�um. Okkar j�ladagur er kalla�ur "fj�lskyldudagur" og s�mu s�gu er a� segja um p�skana, �a� er ekkert auka fr� vegna �eirra. Fyrsta r�kisstj�rn eftir sj�lfst��i var einflokks s�s�alista stj�rn sem leit mj�g til Austur Evr�pu og K�bu eftir fyrimyndum og �ar voru kristnar tilv�sanir ekki upp � bor�inu. Mikill meirihluti landsmanna eru �� mj�g tr�a�ir og er B�bl�an sjaldan langt undan. Vegna aldagamlar verslunarhef�ar og �hrifa kaups�slumanna fr� arabal�ndum og Indlandi er �� miki� umbur�arlyndi gagnvart mismunandi tr�arbr�g�um og hef�um.

  

M�samb�kanar elska a� bor�a, syngja og dansa og ekki spilla 2700 km af p�lmastr�ndum gle�inni. A� skreppa � str�ndina og d�fa t�num � volgt Indlandshafi�, ekki s�st um j�l og �ram�t �egar lunginn af f�lki er � sumarfr�i, er b��i �d�r og g�� skemmtun."

  

-�� minnist � a� f�lki�, a.m.k. millist�ttin, elski matarveislur. Hvers konar matur er helst � bo�st�lnum �ar, fyrir utan saltfiskinn? Hva� einkennir matarger� �eirra?

  

"Uppista�an � daglegu f��i f�lks � M�samb�k er ma�sgrautur (cima) kassava mauk e�a hr�sgrj�n, me� s�su sem oftast inniheldur t�mata og lauk me� sm� jar�hnetum e�a fiskmeti sem pr�teingjafa.  Morgunmaturinn er oftast hv�tt brau� me� smj�rl�ki.  Kj�t er bara bor�a� til h�t��arbrig�a, � st�rveislum og um j�l og �ram�t.

D�miger�ur veislumatur �ti � sveitum v�ri geitakj�t e�a kj�klingur, so�i� e�a steikt �samt mapapa, sem er mauk gert �r laufum kassava pl�ntunnar krydda� me� lauk, hv�tlauk og skelfiski e�a krabbakj�ti og svo au�vita� a�alm�li� sem er cima, hr�sgrj�n og/e�a franskar kart�flur sem allir landsmenn elska (m�r hefur veri� bo�i� upp � franskar kart�flur � morgunmat �ti � landi).

  

Auk ofangreindra r�tta g��ir millist�ttin s�r � �nd, sv�nakj�ti, r�kjum og svo au�vita� saltfiski sem �eim �ykir �missandi � j�lamatinn.  Innf�ddum kollegum m�num finnst saltfiskur me� rj�ma (bacalhau com natas) mj�g g��ur en �msir a�rir r�ttir �tta�ir fr� Port�gal eru l�ka vins�lir."

  

-Hvernig ver�ur j�lah�t��in hj� ��r sj�lfri? En gaml�rskv�ld (og hva� gera heimamenn ��?)

  

"�g ver� me� d�ttur m�na og tengdason � heims�kn um j�lin en vi� nennum ekki a� bor� "ein heima" � a�fangadagskv�ld og j�ladag �v� vi� komum �r st�rri fj�lskyldu. �g er n� frekar vanaf�st um j�lin og vil gjarnan bor�a lambal�ri� mitt � a�fangadagskv�ld og hangikj�t � j�ladag, ef birg�ir berast fr� �slandi. �g � �v� von � a� slegi� ver�i upp norr�num veislum me� vinum og vandam�nnum �ar sem bor� munu svigna undan g��g�ti eins og s�nskri s�ld, reyktum lax, fylltu �slensku lambal�ri me� br�nu�um kart�flum, hangikj�ti me� uppst�f og kart�flum, saltfisk ofl.

  

� gaml�rskv�ld �tlum vi� a� dveljast � "sumarb�sta�" vi� str�ndina og gle�ja okkur yfir g��um mat, kampav�ni og kannski nokkrum stj�rnulj�sum e�a blysum.

  

�g � von � miklum mannfj�lda � str�ndinni � gaml�rskv�ld �v� �a� er mikil standfer�a hef� � M�samb�k enda f� l�nd me� flottari strandlengju. Um j�l og �ram�t er l�ka h�sumar og oft heitt og rakt � ve�ri.  �� er d�samlegt a� skreppa � str�ndina og algj�rlega �keypis a� l�ta hafgoluna leika um sig og d�fa t�num (e�a synda) � volgt Indlandshafi�."

 
 
 
facebook
UM HEIMSLJ�S 

Heimslj�s - veft�marit um �r�unarm�l er gefi� �t af �r�unarsamvinnustofnun �slands. Ritinu er �tla� a� gl��a umr��u um �r�unarm�l og gefa �hugas�mum kost � a� fylgjast me� �v� sem h�st ber hverju sinni. Efni veft�maritsins �arf ekki endilega a� endurspegla stefnu �SS�.

 

Skr�i� ykkur � �skrift � heimas��unni, www.iceida.is og l�ti� vinsamlegast a�ra me� �huga � �r�unarm�lum vita af tilvist veft�maritsins. Allar �bendingar um efni eru vel �egnar.

 

�eir sem vilja senda okkur �bendingu um efni e�a afskr� sig af netfangalista eru vinsamlegast be�nir um a� senda sl�k erindi � netfangi� iceida@iceida.is. Ritstj�ri er Gunnar Salvarsson, gsal@iceida.is

.

Vi� bi�jumst velvir�ingar � �v� a� geta ekki nota� �slenskar g�salapp�r � vi�t�lum en bandar�skt sni�m�t Veft�maritsins leyfir ekki notkun �eirra.

 

Bestu kve�jur, �tg�fu- og kynningardeild �SS�

 

ISSN 1670-8105