logo
Veft�marit um
�r�unarm�l
gunnisal
4. �rg. 138. tbl.
16. n�vember 2011
Samstarfs��tlun fyrir Malav� kynnt � sj�tta fundi samstarfsr��s um al�j��lega �r�unarsamvinnu:
H�ra�s�r�unarverkefni hefst � n�sta �ri � vegum h�ra�sstj�rnar Mangochi  

 

Stefnt er a� �v� a� � �rslok ver�i tilb�in samstarfs��tlun fyrir Malav� en kve�i� er � um ger� sl�kra ��tlana fyrir samstarfsr�ki � tv�hli�a �r�unarsamvinnu � �r�unarsamvinnu��tlun 2011 til 2014 sem sam�ykkt var � �ingi s��astli�i� vor. Dr�g af samstarfs��tlun fyrir Malav�, sem jafnframt er fyrsta sl�ka st

Jón Einar Sverrisson
Fr� fundi samstarfsr��sins � m�nudag. Lj�smynd: J�n Einar Sverrisson.

efnuskjali� sem gert er a� �slands h�lfu, var � m�nudaginn kynnt fyrir samstarfsr��i um �r�unarsamvinnu. Samstarfsr��i� ber �byrg� � faglegri umfj�llun um �r�unarsamvinnu �slands samkv�mt l�gum og � r��inu sitja sautj�n fulltr�ar, fimm fr� �slenskum hj�lparsamt�kum, tveir fr� h�sk�lasamf�laginu og tveir fr� vinnumarka�inum. Hin sj� s�tin skipa fulltr�ar Al�ingis.

 

Samkv�mt dr�gum a� samstarfs��tlun fyrir Malav� munu einst�k verkefni undir stj�rn �r�unarsamvinnustofnunar �slands heyra s�gunni til en svonefnd verkefnasto�an�lgun (Programme Based Approach) taka vi�. Fram kom � m�li Engilberts Gu�mundssonar framkv�mdastj�ra �SS� � fundinum a� breytingarnar s�u miklar og veri� s� a� vinna a� h�ra�s�r�unarverkefni � Mangochi h�ra�i sem hefjist formlega � �rinu 2012. M�laflokkar ver�a �r�r - vatn og hreinl�ti, menntun og l��heilsa.

 

Samvinna um heilsugæslu
Samvinna um heilsug�slu - n�tt myndband fr� Stef�ni J�ni � Malav�.

Engilbert sag�i �SS� hafa mikla reynslu af starfi � h�ra�inu sem telur 900 ��sund �b�a og �SS� muni veita f� og t�knilega a�sto� vi� a� � fram skilgreindum markmi�um � �r�unar��tlun Mangochi. Unni� er a� ger� s�rstakra verkefnaskjala fyrir m�laflokkana �rj� � samr��i vi� heimamenn og einnig ver�i h�ra�sskrifstofan efld til a� r��a betur vi� framkv�md verkefna � eigin vegum. Breytingarnar fela � s�r a� �SS� ver�i ekki lengur � beinum framkv�mdum me� eigi� starfsli� heldur taki h�ra�sstj�rn a� s�r umsj�n verkefna.

 

� dagskr� fundar samstarfsr��sins var me�al annars r�tt um gagns�i � st�rfum r��sins, r�dd var framkv�md �r�unarsamvinnu��tlunar, frumvarp til fj�rlaga 2012 og kynnt fagteymi r��uneytis og �SS� en �au taka til jafnr�ttism�la, orku- og fiskim�la og verklags- og eftirlits. Aukin heldur var kynning � samstarfs��tluninni fyrir Malav� og a�ger�ar��tlun fyrir Palest�nu.

 

Samstarfsr��i� heldur a� jafna�i fundi tvisvar � �ri. Forma�ur �ess er Valger�ur Sverrisd�ttir fyrrverandi utanr�kisr��herra.

 

gunnisal
�sland � a� vera � h�pi �eirra r�kja sem leggja mest af m�rkum til �r�unarsamvinnu, segir �rni ��r Sigur�sson forma�ur utanr�kism�lanefndar Al�ingis.
 
�rni ��r Sigur�sson forma�ur utanr�kism�lanefndar � m�l�ingi Afr�ku 20:20:

Megum ekki bara vera upptekin af sj�lfum okkur � n�inu

 

"Bar�ttan fyrir fri�i, mannr�ttindum, j�fnu�i og l��r��i og sj�lfb�rri �r�un er um lei� bar�tta fyrir j�fnum l�fskj�rum og b�ttri st��u �eirra sem b�a vi� mesta ney� og er mikilv�gur skerfur til �ess a� vi� sem byggjum �essa j�r� getum b�i� saman � fri�i og s�tt. Vi� megum nefnilega ekki l�ta undan og vera bara upptekin af sj�lfum okkur � n�inu heldur ver�um vi� a� horfa langt fram � veg og setja hlutina � heildarsamhengi. �a� eru b��i si�fer�ilegir, efnahagslegir, f�lagslegir og umhverfislegir ��ttir sem leggja okkur �byrg� � her�ar. � m�num er huga er �v� alls engin spurning um �a� hvort vi� eigum a� leggja fj�rmagn � �r�unarstarf, heldur hvernig vi� gerum �a�. S� �r�unarsamvinnu��tlun sem sam�ykkt var � vor er g��ur vegv�sir og �g vona sannanlega og v�nti a� okkur l�nist n� a� n� �eim markmi�um sem �ar eru sett fram. Til �ess h�fum vi� alla bur�i."

 

�annig hlj��u�u lokaor� �rna ��rs Sigur�ssonar formanns utanr�kism�la- nefndar � r��stefnu Afr�ku 20:20 � s��ustu viku sem bar yfirskriftina "�r�unarsamvinna � t�mam�tum". � erindinu fjalla�i �rni ��r m.a. um p�l�t�ska s�n � m�laflokkinn og sag�i a� almenn og brei� p�l�t�sk samsta�a r�kti um �r�unarsamvinnu ��tt einstaka flokkar g�tu haft mismunandi �herslur og s�n � heiminn. "�g tel br�nt a� efla samstarf allra �j��a heims � grundvelli jafnr�ttis og gagnkv�mrar vir�ingar fyrir �l�kum sko�unum og menningu," sag�i hann. "� �v� sambandi er m.a. nau�synlegt a� tryggja a� r�ttur allra jar�arb�a til a� nj�ta g��s af framf�rum � heilbrig�isv�sindum ver�i vi�urkenndur og virtur.Tefla �arf f�lagslegri hnattv��ingu fram gegn hinni kap�tal�sku hnattv��ingu samt�mans og vinna a� fri�samlegri samb�� �j��a, fullum mannr�ttindum, kvenfrelsi, velfer� og j�fnu�i allra jar�arb�a."

 

�rni ��r r�ddi einnig um framl�g �slands til �r�unarsamvinnu og kva�st vera �eirrar sko�unar a� �sland �tti a� vera � h�pi �eirra r�kja sem leg�u hva� mest af m�rkum. "�a� � a� vera markmi� okkar og metna�ur. �st��an er einfaldlega s� a� �sland er r�k �j�� � heimi �j��anna. �r�tt fyrir a� vi� gl�mum n� um stundir vi� efnahagslega erfi�leika sem a� sj�lfs�g�u setja mark sitt � �a� sem vi� h�fum til r��st�funar � hina �msu m�laflokka, �r�unarm�lin eins og �nnur, � �a� eftir sem ��ur a� vera markmi� okkar a� vera � h�pi �eirra �j��a sem hva� mest leggja af m�rkum � �essu samhengi."

 

 
�slendingar sty�ja samstarfsverkefni um afn�m limlestingar � kynf�rum st�lkna 

 

Utanr�kisr��uneyti� hefur skrifa� undir samning um stu�ning vi� samstarfsverkefni Barnahj�lpar S� (UNICEF) og Mannfj�ldasj��s S� (UNFPA) sem sn�r a� afn�mi limlestingar � kynf�rum kvenna og st�lkna (Female Genital Mutilation/Cutting). Stu�ningurinn nemur r�mum 24 millj�num kr�na �ri� 2011.

 

'I will never be cut': heimildamynd fr� The Guardian.
'I will never be cut': heimildamynd fr� The Guardian.

A� s�gn ��rarinnu S�bech s�rfr��ings � �r�unarsamvinnusvi�i r��uneytisins er limlesting � kynf�rum kvenna brot � mannr�ttindum, heilbrig�isvandam�l, og birtingarmynd � kynbundnu �jafnr�tti og ofbeldi. �a� hamlar jafnframt ��saldarmarkmi�um S�. "Al�j��aheilbrig�isstofnunin (WHO) ��tlar a� 100-140 millj�nir kvenna hafi or�i� fyrir sl�kri limlestingu og samkv�mt ��tlunum UNICEF eru �rj�r millj�nir st�lkna � h�ttu � a� hlj�ta s�mu �rl�g," segir h�n.

 

�ri� 2007 h�fu UNICEF og UNFPA samstarf me� �a� a� markmi�i a� hra�a afn�mi limlestinga � kynf�rum kvenna. �tgangspunktur verkefnisins er a� s�gn ��rarinnu s� a� breytinga � samf�l�gum er a�eins a� v�nta gerist ��r innan fr�. "Verkefni� byggist �v� � stu�ningi vi� a�ger�ir - einstakra samf�laga og/e�a � landsv�su, sem til sta�ar eru, og s�nt er a� stu�li a� j�kv��um f�lagslegum breytingum � tengslum vi� afn�m limlestinga � kynf�rum kvenna. N�lgun verkefnisins er heildst�� og byggist �mist � samstarfi vi� r�ki og sveitarf�l�g, tr�aryfirv�ld og lei�toga, fj�lmi�la, hi� borgaralega samf�lag, menntageirann e�a heilbrig�isgeirann," segir h�n.

 

� �rssk�rslu verkefnisins fyrir �ri� 2010 koma fram �msar uppl�singar um �rangur fyrstu tveggja �ra verkefnisins. ��rarinna segir a� til d�mis hafi t�plega 600 samf�l�g l�st opinberlega yfir st��vun � limlestingum � kynf�rum kvenna, yfir 6.300 tr�arlei�togar l�st yfir �eirri sko�un sinni a� a�ger�irnar skuli st��va �n tafar og yfir 16.000 fj�lskyldur � S�dan og Egyptalandi horfi� fr� �essari venju. �v� er vi� a� b�ta a� s�kum skorts � fj�rmagni til verkefnisins var ekki h�gt a� framkv�ma alla ��tti �ess sem gert var r�� fyrir � upphafi, og til a� mynda var a�eins h�gt a� sty�ja vi� a�ger�ir � 12 l�ndum � sta� 17 eins og upphaflega var gert r�� fyrir," segir h�n.

 

Noregur er st�rsti styrktara�ili verkefnisins �samt �tal�u en �rland, Austurr�ki, Sviss og L�xemborg veita �v� einnig stu�ning.

 

Ending Female Genital Mutilation/Cutting - the End Is In Sight/ UNFPA

-

The Female Genital Mutilation / Cutting (FGM/C) News Blog

-

SOMALIA: Women lobby for law against FGM/C

-

Senegal Moves Toward Ending Female Circumcision

 

 

transparency
Gagns�isv�sitalan.
G��i og gagns�i � al�j��legri �r�unarsamvinnu:

Ranns�knir s�na a� veitendur eiga langt � land � b��um svi�um

 

Tv� af lykilor�um al�j��legrar �r�unarsamvinnu eru g��i og gagns�i. Tv�r sk�rslur, �nnur um g��i, og hin um gagns�i, komu �t � d�gunum - og eru b��ar innlegg � umr��una � st�ru stefnumarkandi r��stefnunni � Busan � lok m�na�arins. B��ar sk�rslurnar s�na a� al�j��legar �r�unarstofnanir og tv�hli�a �r�unarsamvinnustofnanir eiga langt � land me� a� uppfylla kr�fur var�andi g��i og gagns�i.

 

Fyrsta g��aranns�kn Center For Global Development og Brookings stofnunarinnar � �r�unarstarfi, svokalla� QuODA, kom �t � okt�ber � fyrra. N� er komin �nnur ranns�kn en QuODA m�listikan byggir � fj�rum v�ddum, h�marks skilvirkni (hversu skynsamlega fj�rmagninu er dreift), stofnanastu�ningi (hvort fj�rmagni� sty�ur vi� stofnanir vi�t�kur�kis); minnku�u �lag � vi�t�kur�ki (hversu miki� vi�t�kur�ki� �arf a� hafa fyrir �v� a� n� til fj�rins) og gagns�i og �ekkingu (hvernig h�tta� er a�gengi almennings a� uppl�singum um �a� hvernig �r�unarf� er vari�). Mi�a� er vi� framl�g �rsins 2009 og mati� n�r til al�j��astofnana og �eirra r�kja � tv�hli�a �r�unarstarfi sem eru me�limir DAC, �r�unarsamvinnunefndar OECD. Framl�gin � heild n�mu 122 millj�r�um og vi�takendur voru � 152 �j��r�kjum.

 

Helstu ni�urst��ur eru ��r a� 3 af 31 veitanda eru � topp t�u lista allra fj�gurra v�ddanna, �.e. IDA (International Development Association), �rland og Bretland. Flestir veitendur hafa l�gt skor � einni e�a fleiri v�ddum - og hafa �v� n�g t�kif�ri til a� b�ta sig, eins og segir � geinarger� me� sk�rslunni. � �remur af fj�rum v�ddum standa marghli�a stofnanir sig betur en tv�hli�a veitendur. � fj�r�u v�ddinni - stofnanastu�ningi - eru tv�r litlar tv�hli�a stofnanir � toppnum: �r�unarsamvinnustofnanir Dana og �ra. Sk�rsluh�fundar benda � a� svo vir�ist sem marghli�a stofnanir s�u sj�lfst��ari hva� var�ar p�l�t�sk afskipti en tv�hli�a stofnanir, framl�g �eirra �tengd vi�skiptahagsmunum og ekki jafn dreif�. Ennfremur s�u verkefni �eirra st�r � sni�um og ekki eins ��yngjandi fyrir vi�t�kur�ki�.

 

Gagns�i e�a �llu heldur �gagns�i

Fj�rm�laleg uppl�singagj�f fr� meirihluta �eirra r�kja og stofnana sem veita �r�unara�sto� er �fulln�gjandi a� �v� er fram kemur � n�rri sk�rslu samtakanna Publish What You Fund. L�leg uppl�singagj�f grefur undan skilvirkni � �r�unarsamvinnu og dregur �r trausti almennings, segja samt�kin. St�rir veitendur eins og Bandar�kin, Japan, Frakkland, ��skaland, Sp�nn, Noregur, �tal�a og �stral�a koma illa �t �r �essari fyrstu "gagns�isv�sit�lu" (Aid Transparency Index) en � henni eru 58 r�ki e�a al�j��astofnanir. �sland er ekki � listanum.

 

� fimm efstu s�tinum eru Al�j��abankinn, The Global Fund, Afr�ski �r�unarbankinn, utanr�kisr��uneyti Hollands og �r�unarsamvinnustofnun Breta, DFID. � ne�stu s�tunum R�men�a, K�na, Grikkland, K�pur og Malta, ��r tv�r s��ustu me� gagns�ist�luna 0%.

 

Effective And Transpartent Donors, eftir Owen Barder/ Owen Abroad

-

Measuring the Quality of Aid: QuODA Second Edition (Brief for the Fourth High-Level Forum on Aid Effectiveness, Busan, South Korea), eftir Nancy Birdsall, Homi Kharas, and Rita Perakis/ Center For Global Development og Brookings Institute

-

Measuring the Quality of Aid: QuODA Second Edition/ CGD

-

Measuring the Quality of Aid (QuODA) - Homi Kharas and Rita Perakis, eftir Lawrence MacDonald/ CGD

-

PRESS RELASE: Aid donors criticised for lack of transparency/ Publish What You Fund

-

G�gn sem tengjast v�sit�lunni:

-

UK among most transparent aid donors/ The Guardian

-

Donors backtrack on aid transparency, report says/ Financial

-

Transparency could be the sticking point for China at Busan, eftir Mark Tran/ The Guardian

-

Who is implementing the aid transparency agreement?, eftir Owen Barden

 

Framl�g til �r�unarsamvinnu n� n�jum h��um:

�slendingar draga allra �j��a mest saman � opinberum framl�gum

 

Samkv�mt t�lum fr� �r�unarsamvinnunefnd Efnahags- og framfarastofnunarinnar (OECD-DAC) n�mu hrein framl�g til �r�unarsamvinnu fr� �eim l�ndum sem eru me�limir DAC 128,7 millj�r�um Bandar�kjadala �ri� 2010. �a� samsvarar 14.800 millj�r�um kr�na, e�a t�pum 15 billj�num. �rleg �tgj�ld �slenska r�kisins eru � kringum 500 milljar�ar kr�na, sem merkir a� al�j��leg framl�g til �r�unarsamvinnu �ri� 2010 dyg�u fyrir um �a� bil 30 �ra �tgj�ldum �slenska r�kisins.

 

Nokkra athygli vekur a� �r�tt fyrir efnahagslegar �rengingar v��a um heim hafa framl�g til �r�unarsamvinnu aldrei veri� jafnh� og �ri� 2010. Framl�gin h�kku�u um 5,9% fr� fyrra �ri og nema 0,32% af vergum �j��artekjum framlagsr�kjanna. Fr� 1970 hefur veri� yfirl�st markmi� Sameinu�u �j��anna a� efna�ar �j��ir skuli leggja fram 0,7% af vergum �j��artekjum til �r�unarm�la. Enn er langt � land �ar.

 

Framl�g til r�kja Afr�ku n�mu 29,3 millj�r�um dala. �ar af runnu 26,5 milljar�ar til r�kja sunnan Sahara.

 

H�stu framl�gin koma fr� Bandar�kjunum. �au l�g�u fram 30,2 milljar�i dala � �rinu, sem er 3,5% aukning fr� 2009. Samsvarar �etta 0,21% af �j��artekjum landsins. �nnur helstu framlagsr�kin eru Bretland, Frakkland, ��skaland og Japan. Fimmt�n r�ki Evr�pusambandsins eru me�limir � OECD-DAC og n�mu heildarframl�g �eirra 70,2 millj�r�um dala. Er �etta aukning um 6,7% fr� fyrra �ri og samsvarar 0,46% af �j��artekjum landanna fimmt�n.

 

Fimm �j��ir leggja meira til �r�unarsamvinnu en 0,7% �j��artekjumarkmi� Sameinu�u �j��anna. �ll eru �au evr�psk: Danm�rk, L�xemborg, Holland, Noregur og Sv��j��.

 

Fimm mestu h�st�kkvarar �rsins eru:

  • Port�gal 31,5% aukning,
  • Su�ur K�rea 25,7% aukning,
  • Tyrkland 23,8% aukning (ekki me�limur OECD-DAC),
  • Bretland 19,4% aukning, og
  • Belg�a 19,1% aukning.

 

�au fimm r�ki sem framl�g l�kku�u mest hj� eru:

  • Sp�nn, 5,9% samdr�ttur
  • Sv��j��, 7,1% samdr�ttur,
  • Sl�ven�a, 7,4% samdr�ttur (ekki me�limur OECD-DAC),
  • Grikkland, 16,2% samdr�ttur, og
  • �sland 22,6% samdr�ttur (ekki me�limur OECD-DAC).

 

Vi� �slendingar h�fum �v� �ann vafasama hei�ur a� hafa dregi� framl�g okkar til �r�unarsamvinnu meira saman en nokkur �nnur �j�� � �rinu 2010. -VW

 

Most Countries Far Short of ODA Target Figure 10 Years after Monterrey Consensus/ General Assembly,

 

2011 DAC REPORT ON MULTILATERAL AID

 

Trends in Development Co-operation 1960-2010/ OECD

 

MEMORANDUM N� 58/2011 - 11/04/2011 - SPECIAL ON OFFICIAL DEVELOPMENT AID/ EBCAM

UNUHeims�kn rekstors h�sk�la S� til �slands:

Framt��arfyrirkomulag h�sk�la Sameinu�u �j��anna r�tt

 

Framt��arfyrirkomulag h�sk�la Sameinu�u �j��anna h�r � landi var me�al umr��uefna � fundum Konrads Osterwalder rektors H�sk�la Sameinu�u �j��anna (HS�) en hann heims�tti �sland � d�gunum � vegum utanr�kisr��uneytisins. � fer�inni kynnti hann s�r starfsemi Jar�hitask�la HS�, Sj�var�tvegssk�la HS� og Landgr��slusk�la HS�. Einnig kynnti rektor s�r starfsemi al�j��legs jafnr�ttissk�la, en sk�linn hefur veri� starfandi innan H�sk�la �slands fr� �rinu 2009 me� stu�ningi fr� utanr�kisr��uneytinu.

 

Allsherjar�ing S� stofna�i H�sk�la Sameinu�u �j��anna �ri� 1973 � �v� skyni a� sty�ja vi� framgang markmi�a og grundvallarreglna stofns�ttm�la S� me� ranns�knum, menntun og �ekkingarmi�lun. Al�j��legt net 15 mennta- og ranns�knarstofnana um heim allan mynda HS� og er starf �eirra samh�ft af a�alskrifstofu HS� � T�k��. Jar�hitask�li HS� h�f starfsemi 1. mars 1979 og var fyrsti sk�linn � �slandi sem var� hluti af neti HS�. Sj�var�tvegsk�li HS� b�ttist � h�pinn 1998 og Landgr��slusk�li HS� �ri� 2010. Starf sk�lanna byggist � sex m�na�a n�mi � �slandi auk �ess a� sty�ja vi� s�rfr��inga til meistara- og doktorsn�ms h�r � landi. �� eru reglulega haldin n�mskei� � vegum sk�lanna � �r�unarl�ndum.

 

A� s�gn P�l�nu Bjarkar Matth�asd�ttur � �r�unarsamvinnusvi�i utanr�kisr��uneytis er g�� reynsla af starfsemi sk�la HS� � �slandi. "V�ndu� kennsla og �j�lfun s�rfr��inga fr� �r�unarl�ndunum hefur n�st � starfi �eirra vi� heimkomu og �annig stu�la� a� f�lags- og efnahagslegri �r�un v��svegar um heiminn," segir h�n.

 

Alls hafa 736 s�rfr��ingar loki� sex m�na�a n�mi vi� sk�lana �rj� fr� �v� Jar�hitask�linn h�f st�rf. �ar af hafa 482 nemendur fr� 50 l�ndunum loki� n�mi fr� Jar�hitask�lanum, 223 nemendur fr� 43 l�ndum loki� n�mi fr� Sj�var�tvegssk�lanum og 31 nemandi loki� n�mi vi� Landgr��slusk�lann. Auk �ess hafa nokkrir tugir s�rfr��inga fr� �r�unarl�ndum loki� M.Sc. og PhD gr��um me� stu�ningi sk�lanna � �slandi.

 

P�l�na Bj�rk vekur athygli � �v� a� samkv�mt ��tlun um al�j��lega �r�unarsamvinnu �slands 2011-2014 s� h�sk�li Sameinu�u �j��anna ein fj�gurra al�j��astofnana sem s�rst�k �hersla ver�ur l�g� � a� sty�ja � marghli�a �r�unarsamstarfi �slands. "Heims�kn rektors var li�ur � �v� a� styrkja tengslin vi� a�alskrifstofu HS� og efla samstarfi� og framt��arfyrirkomulag � starfsemi HS� � �slandi var r�tt. �� heims�tti rektor sk�lana, r�ddi vi� forst��umenn, kennara og nemendur er stunda n�m vi� sk�lana og heims�tti Hellishei�arvirkjun til a� kynna s�r betur m�guleika � n�tingu jar�varma � �r�unarl�ndum," segir h�n.

 

� heims�kninni skrifa�i rektor einnig undir framlengingu � samningi um Jar�hitask�la HS� til �rsins 2014, �samt �ssuri Skarph��inssyni, utanr�kisr��herra og Gu�na A. J�hannessyni, orkum�lastj�ra, eins og ��ur hefur komi� fram � Veft�maritinu.

Afr�ka � �r�skuldi �r�unarbyltingar?

dsm

Afr�ka er � �r�skuldi �r�unarbyltingar, segir � gl�n�rri sk�rslu Development Support Monitor (DSM), sem gefin er �t af Africa Monitor. Njongonkulu Ndungane erkibiskup � Su�ur-Afr�ku og forseti samtakanna segir a� s� bjarts�ni sem n� r�ki um framgang � �lfunni megi l�kja vi� n�ja d�gun e�a stund Afr�ku.

 

� fundi � J�hannesarborg � si�ustu viku �ar sem sk�rslan var kynnt kva�st biskupinn engu a� s��ur vera �hyggjufullur �v� �vissa r�kti um �a� hvort t�kif�rin sem Afr�ka hefur lei�i a� lokum til raunverulegar �r�unar � �lfunni. Hann vitna�i � ranns�knina og sag�i a� sterkar v�sbendingar koma fram sem gefi til kynna a� Afr�ki kunni a� glata n�verandi t�kif�rum vegna �ess me�al annars a� f�t�kt f�lk f�r ekki t�kif�ri tl a� taka ��tt � �kv�r�unum sem var�a �� sj�lfa. Sl�kt auki �j�fnu� milli r�kra og f�t�kra og �tiloki grasr�tarsamf�l�g fr� ��ttt�ku � efnhagsm�lum.

 

� ranns�kninni segir:

 

"Draumar venjulegra Afr�kub�a sn�ast ekki um safna a� s�r sem mestum au��vum. �� dreymir um a� eiga mat fyrir fj�lskylduna. � sama h�tt talar d�miger�ur Afr�kub�i sjaldnast um hagv�xt e�a aukinn �tflutning �egar �eir eru spur�ir um markmi�."

 

� sk�rslunni er bent � mikilv�gi �ess a� r�kisstj�rnir og veitendur �r�unara�sto�ar auki fj�rfestingu � landb�na�i. Me� �v� m�ti megi auka f��u�ryggi og draga �r hungri og f�t�kt.

 

Grassroots Fight to Have a Say in Development/ AllAfrica

-

Food Security More Inportant Than Food Aid/ AllAfrica

 

 
K R � K J U R

-
-
-
-
-
-
-
-
fundthefuture
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-

 Heilbrig�isstarfsf�lk � vettvangi n�r frekar
a� koma � veg fyrir barnadau�a af v�ldum lungnab�lgu


 

N� ranns�kn Barnaheilla - Save the Children sem birt er � l�knat�maritinu The Lancet, s�nir a� heilbrig�isstarfsf�lk sem starfar � vettvangi n�r betri �rangri � a� koma � veg fyrir barnadau�a af v�ldum lungnab�lgu heldur en �egar b�rnum er v�sa� til heilbrig�isstofnana. Vi�mi�unarreglur Al�j��a heilbrig�isstofnunarinnar (WHO) mi�ast � dag vi� a� s��ari lei�in s� farin. Al�j��legur dagur lungnab�lgunnar er 12. n�vember.

               

� ranns�kninni kemur sk�rt fram a� me�fer�, sem veitt er � vettvangi, getur dregi� mj�g �r barnadau�a af v�ldum lungnab�lgu en h�n er efst � lista yfir �� sj�kd�ma sem draga b�rn til dau�a � heiminum. �annig voru b�rn, sem voru illa haldin af sk��ri lungnab�lgu og fengu me�fer� heima vi� af hendi "Lady Health Workers" � Pakistan, l�klegri til a� n� bata en b�rn sem v�sa� var til heilbrig�isstofnana. Ranns�kn Barnaheilla - Save the Children er kostu� af USAID og unnin � samstarfi vi� Al�j��a heilbrig�isstofnuninni (WHO).  

 

� �essari fyrstu n�kv�mu t�lfr��iranns�kn sinnar tegundar, kemur fram a� 91% barna n��u bata, sem �j��ust af alvarlegri lungnab�lgu og fengu hj�lp fr� heilbrig�isstarfsf�lki � vettvangi, � me�an a� 82% �eirra barna, sem hlutu �� me�fer� sem Al�j��aheilbrig�isstofnunin m�lir me� � dag, n��u s�r. S� me�fer� felst � einum skammti af s�klalyfjum en barninu er s��an v�sa� � n�stu heilbrig�isstofnun.  

                                                   

Ni�urst��ur ranns�knarinnar eru birtar daginn fyrir al�j��legan dag lungnab�lgunnar, �ar sem kastlj�sinu er beint a� �essari helstu d�narors�k barna � heiminum. U.�.b. 1,4 millj�nir barna undir fimm �ra aldri deyja �r lungnab�lgu, n�r �ll �eirra b�a � �r�unarr�kjum.  

 

N�nar

-

Health and Science - Fighting back against pneumonia/

-

Aid brings pneumonia jab to Malawi/ UKPA

-

Shot in arm breathes hope into lives of world's most vulnerable/ SMH

  Vijay bloggar eftir �slandsfer�ina

Vijay Iver yfirma�ur jar�hitam�la hj� Al�j��abankanum sem var h�r � landi fyrir sk�mmu birti � d�gunum huglei�ingar � bloggs��u Al�j��abankans um �slandsfer�ina. �� vill Veft�mariti� vekja athygli � vi�tali vi� Vijay sem Spegillinn � RUV t�k vi� hann um daginn.

 

Cool work with heat in Iceland inspires Africa, eftir Vijay Iver/ WorldBank

-

Orkuf�t�kt heimsins - vi�tal RUV vi� Vijay Iver/ Spegillinn 

Fleiri me� fars�ma en kl�sett
Reinvent the Toilet | Bill & Melinda Gates Foundation

Engin uppfinning � s��ustu tv� hundru� �rum hefur bjarga� fleiri mannsl�fum en kl�setti�. �etta segir Bill Gates og hvetur til �ess a� kl�sett s�u endurh�nnu� � lj�si �essw a� 2.6 millj�nir manna skorti �ruggt og �d�ra lausn vi� a� ganga �rna sinna. Mann��arsamt�k Gates hj�nanna �tla a� vera h�um fj�rh��um til a� b�ta hreinl�ti me�al f�t�kra og �ar kemur kl�settskorturinn sannarlega vi� s�gu.

  

BRAC and Gates Foundation tackling toilet problem together/ BRAC

-

 Reinvent the toilet/ Bill And Melinda Gates Foundation

--

Health and Science - Building a latrine in timelapse/ Reuters 

PooTube: A Video Tour of the Dirty, Dangerous World of Latrine Emptying, eftir Frank Rijsberman
Um Veft�mariti�
logo

Veft�marit um �r�unarm�l er gefi� �t af �r�unarsamvinnustofnun �slands. Ritinu er �tla� a� gl��a umr��u um �r�unarm�l og gefa �hugas�mum kost � a� fylgjast me� �v� sem h�st ber hverju sinni. Efni veft�maritsins �arf ekki endilega a� endurspegla stefnu �SS�.
          
Skr�i� ykkur � �skrift � heimas��unni, www.iceida.is og l�ti� vinsamlegast a�ra me� �huga � �r�unarm�lum vita af tilvist veft�maritsins. Allar �bendingar um efni eru vel �egnar.  

�eir sem vilja senda okkur �bendingu um efni e�a afskr� sig af netfangalista eru vinsamlegast be�nir um a� senda sl�k erindi � netfangi� [email protected]. Ritstj�ri er Gunnar Salvarsson, [email protected]

Vi� bi�jumst velvir�ingar � �v� a� geta ekki nota� �slenskar g�salapp�r � vi�t�lum en bandar�skt sni�m�t Veft�maritsins leyfir ekki notkun �eirra.

 

Bestu kve�jur, �tg�fu- og kynningardeild �SS�

  

 ISSN 1670-810 

 

facebook 

 

 

 

  

Starfsnemar skrifa:

Samkynhneig� � �ganda

 

 

�r�r ungir h�sk�lanemar voru � �g�st s��astli�num r��nir sem starfsnemar �r�unarsamvinnustofnunar �slands til fj�gurra m�na�a dvalar � samstarfsr�kjum �slands � �r�unarsamvinnu. �eir dvelja sy�ra fram � mi�jan desember og skrifa til skiptis a� bei�ni Veft�maritsins um �a� sem � daga �eirra dr�fur � samstarfsl�ndum okkar. P�ll Kvaran � �ganda er h�fundur �essa pistils.

 

gunnisal
P�ll Ingi Kvaran starfsnemi �SS� � �ganda fjallar um �r�unarsamvinnu og samkynhneig� � pistli dagisns. Lj�smynd fr� �ganda: gunnisal

Eitt af hlutverkum m�num h�r � �ganda hefur veri� a� s�kja fundi samstarfsh�ps veitenda um mannr�ttindam�l. Eitt af megin �emum h�psins er Bahati frumvarpi� svokalla�a, nefnt eftir �gand�ska �ingmanninum David Bahati sem kynnti �a� til s�gunnar �ri� 2009. � frumvarpinu felst a� refsingar vi� samkynhneig� yr�u �yngdar a� �v� marki a� dau�arefsing yr�i kynnt til s�gunnar. Einnig yr�i yfirhylming e�a hverskonar stu�ningur vi� samkynhneig�a ger�ur refsiver�ur me� fangelsisvist allt a� �remur �rum. Al�j��asamf�lagi� hefur brug�ist hart vi�. Bretar, �j��verjar og Sv�ar, sem eru me�al st�rstu veitenda �r�unara�sto�ar � �ganda hafa, me�al annara, gefi� sk�r merki �ess efnis a� �r�unara�sto� ver�i minnku� gangi frumvarpi� � gegn, jafnvel alfari� h�tt. � kj�lfar �essa �r�stings var frumvarpi� sett � bi�st��u a� bei�ni forseta en g�ti veri� teki� fyrir aftur me� litlum sem engum fyrirvara.

 

Sj�lfur hef �g veri� � �ungum ��nkum yfir �essum h�tunum. Er r�tt a� h�tta �r�unara�sto� til �ganda til �ess a� vernda mannr�ttindi samkynhneig�ra: grundvallarr�tt �eirra til l�fs? Flestir svara �essari spurningu l�klegast j�tandi �n �ess a� hugsa sig tvisvar um. Hins vegar ver�ur einnig a� taka tillit til �ess a� �orri �r�unara�sto�ar � �ganda fer til a� halda �eim allra f�t�kustu � l�fi og skapa �eim bjartari framt��. �a� a� h�tta a�sto� g�ti �v� leitt til mun fleiri dau�sfalla en lagasetningin.

Annarri tegund raka kynntist �g svo � samr��um m�num vi� mann sem vinnur fyrri hollenska sendir��i�. Hann var � �eirri sko�un a� ekkert r�ki hafi r�tt � a� hlutast til um innlend l�g annars r�kis. �ar af lei�andi hafi vestr�n r�ki ekki r�tt � a� segja �gand�skum �ingm�nnum hva�a l�g �eir megi e�a megi ekki setja. �essi r�k eru skyld ��rum, sem ma�ur heyrir marga stu�ningsmenn frumvarpsins halda fram: Vesturlandab�ar hafi ekki r�tt til a� tro�a s�nu eigin si�fer�i upp � a�ra. �g svara�i Hollendingnum me� �v� a� halda �v� fram a� �r�tt fyrir a� vi� h�fum kannski ekki r�tt � a� hlutast til um l�g r�kja, h�fum vi� r�tt � a� �kve�a hva�a r�ki vi� a�sto�um og hva�a r�ki vi� a�sto�um ekki. Ef l�g vi�komandi r�kis eru eitthva� sem vi� viljum taka me� � reikninginn, �� h�fum vi� fullan r�tt � �v�... e�a hva�?

 

Algengt er a� ford�mafullir Afr�kub�ar, og �ar me� taldir �gandab�ar, haldi �v� fram a� samkynhneig� hafi komi� til Afr�ku me� hv�ta manninum. H�n s� �v� ekki hluti af menningararfi Afr�kub�a heldur eins konar utana�komandi menningarleg mengun. �egar m�li� er sko�a� n�nar er �etta au�vita� alrangt og hafa mannfr��ingar til a� mynda s�nt fj�ldam�rg d�mi �ess a� samkynhneig� var �litinn hinn e�lilegasti hlutur � m�rgum afr�skum samf�l�gum ��ur en n�lenduherrar komu til s�gunnar. Hins vegar er �hugavert a� sj� a� ford�mar gagnvart samkynhneig�um vir�ast a� miklu leyti hafa komi� me� n�lenduherrunum. H�r � �ganda var samkynhneig� til a� mynda fyrst ger� �l�gleg undir n�lendustj�rn Breta og sk�r d�mi eru um svipa�ar lagasetningar � ��rum r�kjum sem �ttu s�r sta� undir �r�stingi e�a hvatningu fr� n�lenduherrum. �v� vir�ist samkynhneig� alls ekki vera komin fr� Vesturl�ndum, heldur mun frekar ford�marnir og and��in. � �essum skilningi bera Vesturl�nd, og �� helst n�lenduveldin, vissa �byrg� � �v� hvernig komi� er.

 

� dag eru �hrifin stundum enn beinni og auglj�sari. Til d�mis m� nefna a� Bahati frumvarpi� var kynnt til s�gunnar m�nu�i eftir a� �r�r �ekktir bandar�skir Evangelistar h�ldu r��stefnu h�r � Kampala, �ar sem �v� var haldi� fram a� samkynhneig� v�ri bein �gn vi� "Afr�sk fj�lskyldugildi", hugtakanotkun svipu� �eirri sem stundum heyrist � Bandar�skri stj�rnm�laumr��u. � kj�lfari� l�stu skipuleggjendur r��stefnunnar �v� yfir a� �eir v�ru "yfir sig �n�g�ir" me� �rangur erfi�isins.
 

Activist leading fight against Uganda's anti-gay bill wins RFK Human Rights Award in DC

-

Uganda man jailed for killing gay activist David Kato/ BBC

-

Should donors give money to countries with poor human rights?, eftir Jonathan Glennie/ The

-

Uganda gay activist woman wins major rights award/ Trust.org

-

Ugandan journalist fights for gay rights /DW

  
Glefsur �r s�gu �slenskrar �r�unarsamvinnu III.
 

 

�skuf�lk lei�ir herfer� gegn hungri

 

HGH
Fr�tt Al���ubla�sins um s�fnunina.

�egar punktur  var settur aftan vi� s��asta pistil var Al�ingi b�i� a� sam�ykkja fyrstu �ings�lyktunartill�gu um al�j��lega �r�unarsamvinnu �slands, �.e. till�guna fr� �lafi Bj�rnssyni hagfr��ingi og �ingmanni Sj�lfst��isflokksins �ess efnis a� kanna� yr�i � hvern h�tt �slendingar g�tu best skipulagt a�sto� vi� �r�unarl�ndin �annig a� h�n m�tti koma a� sem mestum notum. �etta var vori� 1965, s��asta dag marsm�na�ar. Um hausti�, � september, skipa�i Emil J�nsson utanr�kisr��herra �riggja manna nefnd til a� fjalla um m�li�. S� nefnd skila�i loks af s�r �liti h�lfum �ratug s��ar, 1970, en margt ger�ist � millit��inni og minnst af �v� inni � Al�ingi.

                                                       

�a� var unga f�lki� � �slandi sem h�lt � lofti merki �r�unarsamvinnu � sj�unda �ratugnum - ��tt hugtaki� �r�unarsamvinna v�ri ekki komi� til s�gunnar. Ungt f�lk, � stj�rnm�laflokkum, framhaldssk�lum, H�sk�lanum og f�lagasamt�kum, t�k upp m�lsta� bar�ttunnar gegn hungri og �skul��sm�las��ur dagbla�anna t�kust � um m�laflokkinn. S��sumars 1964 var fimmd�lka fyrirs�gn � s��u Sambands ungra sj�lfst��ismanna (SUS) � Morgunbla�inu: �slenskt �skuf�lk leggi eitthva� af m�rkum. �ar skrifar Ragnar Kjartansson greinina "Bar�ttan gegn hungri og f�visku - Ver�ugt verkefni" og fjallar um �ann mannsk��a �vin sem hungri� s� og ��r �j�ningar, veikindi og dau�sf�ll sem af f��uskorti lei�i. "Vi� �slendingar erum �ess vel megnugir a� senda h�p ungra, s�r�j�lfa�ra manna til a� taka ��tt � �v� v��t�ka og g�fuga starfi a� kenna og hj�lpa vanm�ttugum a� hj�lpa s�r sj�lfir." Hann vi�rar s��ar � greininni �� hugmynd a� �slenskur �skul��ur standi fyrir v��t�kum s�fnunum undir kj�ror�inu "herfer� gegn hungri," en FAO haf�i v��a um heim beitt s�r fyrir sl�kum herfer�um. Ragnar telur verkefni� ver�ugt og v�sar hugmyndinni til heildarsamtaka �skunnar � �slandi, �skul��ssambands �slands. Nokkrum misserum s��ar, vori� 1965, er hugmyndin or�in a� veruleika.

 

En hinkrum a�eins. �skul��sfylkingin h�lt me� sama h�tti og SUS �ti s��u � �j��viljanum � �essum �rum undir yfirskriftinni "�skan og s�s�alisminn" og �ar � b� var l�til hrifning af �msu � m�lflutningi SUS � grein sem bar yfirskriftina "S�ndarmennska og a�sto�in vi� hin van�r�u�u l�nd." Morgunbla�sgreininni er l�st sem fagurm�la hugvekju um bar�ttuna gegn hungri "og Bandar�kin �ar �spart lofu�," eins og sagt er. �lafur R. Einarsson skrifar undir greinina og segir: "En ar�r�n au�valds�j��a Vesturveldanna � hinum sveltandi b�rnum og al���u �r�unarlandanna gerir velviljuga a�sto� tilfinningar�ks almennings a� dropa � hafi." Fram kemur a� �skul��sfylkingin muni sty�ja framkomna hugmynd um "herfer� gegn hungri." Og lokaor�in: "�essi ver�ugu verkefni sem �skul��ssamb�nd borgaraflokkanna � �slandi sty�ja � or�i � m�lg�gnum s�num, hafa of oft reynst s�ndarmennskan ein � bor�i."

 

Og �a� er ekkert veri� a� tv�n�na vi� hlutina. �skul��ssamband �slands �kva� � stj�rnarfundi 25. �g�st a� bo�a fulltr�a hinna fj�gurra p�l�t�sku �skul��ssambanda til a� kanna m�guleika � a�ger�um til "styrktar �v� f�lki � heiminum, sem vi� skort og hungur b�r." S� fundur var haldinn 1. september og kom �ar fram mikill vilji fundarmanna. R�mri viku s��ar, 9. september, sam�ykkir stj�rn �S� a� skipa undirb�ningsnefnd me� Al���uflokksmanninn Sigur� Gu�mundsson � fors�ti, og s� nefnd vann um veturinn og skila�i �liti til stj�rnar 16. mars 1965, "vel unnar till�gur og s�rstaklega �tarlegar" eins og segir � fr�tt af a�lafundi �S� s��ar um vori�. Nefndin lag�i til nafngiftina "herfer� gegn hungri" - skammstafa� HGH. �v� n�st var framkv�mdanefnd skipu�.

 

Almenn fj�rs�fnun h�fst um hausti� og st�� yfir n�stu m�nu�i - �tti upphaflega a�eins a� standa yfir � einn m�nu� - �ar sem um tv� ��sund manns l�g�u h�nd � pl�g. �egar herfer�inni lauk kom � lj�s a� safnast h�f�u t�par 10 millj�nir kr�na, e�a �ref�ld s� upph�� sem gert var r�� fyrir � upphafi. Til marks um �huga almennings m� vitna � fr�tt Al���ubla�ins fr� 11. desember 1965: "Athyglisvert er hve ungt f�lk hefur l�ti� sig m�li skipta. � Reykjav�k t�ku um 1100 manns �r h�pi �skuf�lks ��tt � fj�rs�fnuninni. V��a � sveitum �ar sem nefndir voru ekki starfandi h�fu kvenf�l�g, ungmennaf�l�g, sk�lar og hreppsnefndin �tilkv�dd s�fnun me� g��um �rangri. B�rn � sk�lum landsins hafa s�nt mikla framtakssemi � sambandi vi� �mis konar fj�r�flunarlei�ir, hafa �au haldi� hlutaveltur og skemmtanir, bazara og b�gglauppbo�..."

 

Peningarnir f�ru til �kve�ins verkefnis sem unni� var undir merkjum FAO - Matv�la- og landb�na�arstofnunar Sameinu�u �j��anna. Verkefni� var a�sto� vi� fiskimenn � samf�l�gum vi� Alaotra-vatni� � eyjunni Madagaskar vi� austurstr�nd Afr�ku. "Vi� vatn �etta sem er mj�g au�ugt af fiski, b�a um 100 ��sund manns, sem lifa � fiskvei�um, en hafa mj�g frumst��a vei�it�kni og l�legan �tb�na�. Ef �essir fiskimenn fengju betri vei�arf�ri og v�ri kennt a� nota �au, myndu �eir ekki einungis geta framfleytt sj�lfum s�r miklu betur en n� er, heldur einnig s�� n�stu h�ru�um, en �ar r�kir n� mikill n�ringarskortur, fyrir f��u," segir � �lyktun St�dentar��s H�sk�la �slands hausti� 1965 eftir a� undirnb�ningsnefnd �S� haf�i fengi� �thluta� �kve�nu verkefni af h�lfu FAO.

 

� n�vember berst �akkl�tisbr�f fr� Madagaskar til Sigur�ar Gu�mundssonar formanns framkv�mdanefndar HGH fr� Amiel forseta landsnefndar Madagaskar um Herfer� gegn hungri. �ar segir m.a.: "��r megi� treysta �v�, a� vinarbrag� �etta mun s�rstaklega ver�a meti� af fiskim�nnum vi� Alaotra-vatni�, sem b�a vi� b�g kj�r, en munu n� geta �tb�i� sig vei�arf�rum og komi� vei�ia�fer�um s�num � n�t�mahorf, til mikilla heilla fyrir Alaotra-h�ra�i�. �a� er m�r s�rst�k �n�gja a� hugsa til �ess a� fiskimennirnir vi� Alaotra-vatn f� stu�ning fr� raunverulegum "br��rum" �ar sem �j�� y�ar hefur stunda� fiskvei�ar fr� alda��li, og hin mikla fjarl�g�, sem skilur oss a�, mun ekki koma � veg fyrir, a� mikil vin�tta skapist milli �j��a vorra."

 

Meira eftir viku. -Gsal

 

Hj� �tvegsb�ndum vi� Alaotra vatn - vi�tal V�sis vi� Andra �saksson sem dvaldi � Madagaskar