iceida

Veft�marit um �r�unarm�l
�r�unarsamvinna
Samstarfs�j��ir 
16. september 2009 
�r�unara�sto� bjargar t�u ��sund b�rnum � dag!
�gunnisal 
N�st �egar einhver segir ��r a� �r�unara�sto� virki ekki, seg�u �� a� � hverjum degi s� t�u ��sund b�rnum bjarga�! �annig hlj��ar upphaf fr�ttar � veft�maritinu Vort Land � Noregi en l�kt og flestir a�rir fj�lmi�lar � heiminum vitnar riti� � n�ja sk�rslu Barnahj�lpar Sameinu�u �j��anna sem sta�festir a� mi�a� vi� t�lur fr� t�unda �ratug s��ustu aldar deyi n� t�u ��sund f�rri b�rn � hverjum degi.
 
� fr�tt � �slenska vef UNICEF segir:
 
UNICEF birti � g�r n�jar ni�urst��ur sem s�na a� d�nart��ni barna undir fimm �ra aldri h�lt �fram a� l�kka � �rinu 2008. Samkv�mt ni�urst��unum hefur barnadau�i dregist saman um 28% � �rabilinu 1990 til 2008; �r 90 dau�sf�llum � hverjar 1000 f��ingar � 65. �etta ���ir a� heildarfj�ldi barna undir fimm �ra aldri sem l�st �ri� 2008 var 8,8 millj�nir samanbori� vi� 12,5 millj�nir �ri� 1990. �ri� 1990 er vi�mi�unar�r fyrir hin svok�llu�u ��saldarmarkmi� Sameinu�u �j��anna.
 
"S� mi�a� vi� �ri� 1990 deyja n� 10.000 f�rri b�rn � hverjum degi," sag�i framkv�mdastj�ri  UNICEF, Ann M. Veneman. "�� mikill �rangur hafi n��st er ��s�ttanlegt a� � hverju �ri deyi 8,8 millj�nir barna fyrir fimm �ra afm�li� sitt."
 
Kjersti Fl�gstad framkv�mdastj�ri UNICEF � Noregi segir a� mikil l�kkun � d�nart��ni barna s� gott d�mi um �rangur af �r�unarstarfi og �v� hafi veri� �takanlegt a� heyra �a� � kosningabar�ttunni � Noregi � d�gunum a� skortur s� � �rangri af �r�unarsamvinnu. "�n rausnarlegs framlags fr� Noregi og ��rum �j��um hef�um vi� aldrei s�� �essar ni�urst��ur sem s�na a� millj�num barna hefur veri� bjarga�," er haft eftir Kjersti.


UNICEF � �slandi
 
 
Namib�a: Samskiptami�st�� heyrnarlausra stofnu� a� �slenskri fyrirmynd
�Vilhj�lmur WiiumMenntam�lar��uneyti Namib�u hefur �thluta� l�� fyrir n�ja Samskiptami�st�� heyrnarlausra og veri� er a� teikna h�sn��i og r��a f�lk til starfa. Stefnt er a� �v� a� starfsf�lk n�mib�sku samskiptami�st��varinnar, sem hloti� hefur nafni� Center for Communication and Deaf studies (CCDS), komi til �slands � �j�lfun � n�sta �ri hj� Samskiptami�st�� heyrnarlausra og heyrnarskertra.
 
"�a� var verulega �n�gjulegt a� sj� hvernig �j�nusta vi� heyrnarlausa er a� festa r�tur og sp�ra um allt land. Heyrnarlausir, sem fengi� hafa �j�lfun, eru farnir a� kenna ��rum og t�lkar t�lka fyrir heyrnarlausa � n�mi. Vi�horf innan sk�lakerfisins eru a� breytast �ar sem sk�lamenn eru a� vakna til vitundar um a� heyrnarlausir geti menntast," segir Valger�ur Stef�nsd�ttir framkv�mdastj�ri Samskiptami�st��var heyrnarlausra og heyrnarskertra � grein um t�knm�lsverkefni �SS� � Namib�u.
 
Fram kemur � grein Valger�ar a� samskiptami�st��in CCDS ver�ur opnu� n� � haustd�gum og �ar ver�i haldi� �fram a� vinna a� uppbyggingu og �r�un starfseminnar. Gert s� r�� fyrir a� samskiptami�st��varnar � �slandi og � Namib�u eigi �framhaldandi samstarf ��tt skrifstofu �r�unarsamvinnustofnunar � Namib�u ver�i loka�. "�annig m� fullyr�a a� hafin s� �r�un � Namib�u sem getur ekki anna� en eflst og dafna� og mun lei�a til mikilla og j�kv��ra breytinga � l�fi heyrnarlausa � landinu," segir Valger�ur.
 
H�n segir samstarf �r�unarsamvinnustofnunar, SHH og menntam�lar��uneytis Namib�u hafa veri� afar �n�gjulegt. Starfsf�lk skrifstofu �SS� � Namib�u hafi �samt heimam�nnum unni� a� �r�un og uppbyggingu � �j�nustu vi� heyrnarlausa � Namib�u eftir till�gum r��gjafa SHH og mikill �rangur hafi n��st.


 Grein Valger�ar
Mannsk�� �t�k � g�tum �ti � Kampala um helgina
 NewVision
 
"�a� er allt um gar� gengi� og l�fi� gengur sinn vanagang. � me�an � �l�tunum st�� h�ldu menn sig heima og �r�tt fyrir a� vi� v�rum vitni a� �v� sem var a� gerast � mi�borginni � f�studaginn �� var aldrei nein h�tta � fer�um fyrir okkur �slendinga e�a starfsf�lk okkar � umd�misskrifstofunni," segir �rni Helgason umd�missstj�ri �SS� � Kampala, h�fu�borg �ganda en �ar voru miklar r�stur � f�studag og um helgina. Alls l�tust 21 � �essum mannsk��u �t�kum og samkv�mt fr�ttum hefur Mannr�ttindavaktin krafist ranns�knar � hlut l�greglunnar � dau�sf�llunum. Sex hundru� voru handtekin.
 
�rni segir a� �a� hafi vissulega veri� �gnvekjandi sj�n a� sj� �eir�al�greglu og her gr�an fyrir j�rnum "stilla til fri�ar" me� h�rku og vopnavaldi. Hann nefnir hins vegar a� m�tm�lendur hafi ekki s�nt minni h�rku og beitt skotvopnum, m�rsteinum og bareflum. "Verst er a� miklar l�kur eru � �v� a� �etta s� forsmekkurinn af �v� sem ver�a mun algengt � a�draganda forsetakosninga �ri� 2011," segir hann.
 
�t�kin eru rakin til spennu milli Yoweri Museveni forseta �ganda og Ronalds Mutebi II konungs
B�gandar�kis sem er eitt fimm konungsr�kja � landinu. R�sturnar h�fust s��astli�inn fimmtudag �egar r�kisstj�rnin synja�i konungnum a� fer�ast inn � tilteki� sv��i � borginni. Ungmenni af B�ganda�ttb�lknum reiddust fer�abanninu og �yrptust �t � g�tur, st�lu m.a. skotf�rum fr� l�greglust�� og �� f�r allt � b�l og brand.
N�nast �m�gulegt a� n� ��saldarmarkmi�unum
gunnisalFj�rm�lakreppan lei�ir til �ess a� afar �l�klegt er a� ��saldarmarkmi� Sameinu�u �j��anna um a� draga �r s�raf�t�kt um helming fyrir �ri� 2015 n�ist, a� �v� er segir � n�rri sk�rslu UNCTAD (United Natins Conference On Trade And Development) sem birt var � r��stefnu � d�gunum. Al�j��a fj�rm�la- og efnhagskreppan hefur dregi� verulega �r hagvexti � �r�unarr�kjum.
 
N�nast �ll �r�unarr�ki hafa upplifa� mikinn samdr�tt fr� mi�ju �ri 2008, segir � sk�rslunni. �j��ir � As�u og Su�ur-Amer�ku hafi veitt mest vi�n�m vi� �standinu en miklir erfi�leikar ste�ji a� �j��um Austur-Evr�pu og hagkerfi �j��a � Afr�ku taki skell � �rinu 2009 auk �ess sem landsframlei�sla muni minnka verulega me�al �j��a � l�ndum sunnan Sahara.
 
�essi �r�un lei�i til �ess a� n�nast �m�gulegt s� a� n� ��saldarmarkmi�um Sameinu�u �j��anna fyrir �ri� 2015.
Fram kemur � sk�rslunni a� v��a um heim s� ver�hj��nun - ekki ver�b�lga - helsta �gnin � n�stu misserum.


N�nar
 
 
 
Markmi�um n�� � meirihluta verkefna Al�j��abankans 
gunnisalSkilgreind markmi� hafa n��st � tveimur af hverjum �remur verkefnum Al�j��abankans sem tengjast heilbrig�ism�lum, samkv�mt n�rri �ttekt sem kynnt ver�ur � Osl� � dag. Umsvif Al�j��abankans � �essu svi�i hafa minnka� � hlutfalli vi� a�ra m�laflokka en engu a� s��ur hefur stu�ningurinn veri� v��t�kur eins og t�lurnar gefa til kynna, 17 millj�r�um Bandar�kjadala var vari� til verkefna � �essu svi�i � �rabilinu 1997 til 2008.
 
Sum verkefnin t�kust f�d�ma vel og m.a. er tilgreint � �ttektinni malar�uverkefni � Eritreu �ar sem dau�sf�llum af v�ldum sj�kd�msins f�kka�i um 85%. �nnur verkefni t�kust verr og sk�rsluh�fundar segja a� almennt valdi �rangur verkefna � Afr�ku vonbrig�um, t.d. hafi a�eins eitt af hverjum �remur HIV/aln�misverkefnum tekist vel.

Peningana e�a l�fi�!
�gunnisal
Komugj�ld � heilsug�slust��var eru oft spurning um l�f e�a dau�a fyrir millj�nir manna me�al f�t�kustu �j��a heims. S� sem er of snau�ur til a� grei�a komugj�ld borgar me� l�fi s�nu, eins og segir � gl�n�rri sk�rslu hj�lparsamtakanna OXFAM. Sext�u samt�k leggja til � sk�rslunni - Peningana e�a l�fi� (Your Money Or Your Life) - a� � sj� �r�unarr�kjum ver�i heilsug�sla bo�in �keypis. L�ndin eru: Bur�ndi, Gana, L�ber�a, Malav�, M�samb�k, Nepal og S�erra Leone.
 
� n�stu viku, 23. september, bo�ar allsherjar�ing Sameinu�u �j��anna til lei�togafundur um heilbrig�ism�l og �� reynir, a� s�gn talsmanna OXFAM, � �a� hvort lei�togar heims eru rei�ub�nir a� sty�ja till�gur um �keypis heilbrig�is�j�nust i umr�ddum l�ndum og bjarga �annig ��sundum mannsl�fa.
 
� sk�rslunni kemur m.a. fram a� r�mlega h�lf millj�n barnshafandi kvenna deyi �rlega vegna �ess a� ��r f� ekki a�gengi a� nau�synlegri heilbrig�is�j�nustu. Ennfremur eru d�mi um a� sj�klingar s�u sviptir frelsi og haldi� nau�ugum innan heilbrig�isstofnana vegna �ess a� �eir geta ekki greitt komugj�ld.
 

Fr�ttatilkynning Oxfam
Athyglisvert
 
 
 
 
Veft�mariti� er �...
facebook
K�ktu � heims�kn!
B�luefni g�ti bjarga� millj�n b�rnum � �ri

gunnisal

R�mlega ein millj�n barna deyr �rlega af v�ldum tveggja sj�kd�ma sem tengjast lungnab�lgu, sj�kd�ma sem b�luefni g�tu au�veldlega r��i� b�t �, segir � ni�urst��um ranns�knar sem birt er � l�knat�marinu Lancet.
 
Um er a� r��a sj�kd�mana Streptococcus pneumoniae og Haemophilus influenzae B e�a Hib en af v�ldum �eirra l�tast �rlega 1.2 millj�nir barna undir fimm �ra aldri. �rugg og �rangursr�k b�luefni eru til fyrir b��a sj�kd�mana en 95% d�nartilfella eru me�al f�t�kra �j��a � Afr�ku og As�u.
 

N�nar
 
Fr�ttir & fr�ttask�ringar
L��r��i � N�karagva og fatla�ir � Afr�ku
Udvikling
Eins og jafnan eru margar �hugaver�ar greinar og fr�ttir um �r�unarm�l � n�jasta t�lubla�i Udvikling sem gefi� er �t af danska utanr�kisr��uneytinu. Nefna m� �tarlega umfj�llun um l��r��i - e�a �llu heldur skort � l��r��i - � N�karagva �ar sem velt er m.a. v�ngum yfir �v� hvort �a� hafi veri� r�ttm�t �kv�r�un Dana a� draga �r �r�unarsamvinnu vi� anna� f�t�kasta land Mi�-Amer�ku � lj�si �ess a� l��r��i � undir h�gg a� s�kja. Ennfremur er � bla�inu fimm s��na �ttekt � st��u fatla�ara � �r�unarl�ndum sem er allt fr� �v� a� vera afleit upp � �a� a� vera til fyrirmyndar.
 
N�tt t�lubla� Udvikling � Danm�rku


Logarnir kepptu � Danm�rku
Udvikling
Logarnir, landsli� Malav� � knattspyrnu, var � keppnisfer�alagi � Danm�rku � s��asta m�nu�i en li�i� undirb�r sig af kappi eins og m�rg �nnur landsli� undir heimsmeistarakeppnina � f�tbolta sem fram fer � Su�ur-Afr�ku � n�sta �ri. Samkv�mt fr�tt � vef utanr�kisr��uneytisins danska kepptu Logarnir vi� K�ge sem n��i a� pota inn sigurmarki � s��ustu m�n�tum leiksins. Li�i� er � 108. s�ti � FIFA listanum en �slendingar eru � 92. s�ti.
 

N�nar
 
Veft�marit um �r�unarm�l er gefi� �t af �r�unarsamvinnustofnun �slands. Ritinu er �tla� a� gl��a umr��u um �r�unarm�l og gefa �hugas�mum kost � a� fylgjast me� �v� sem h�st ber hverju sinni. Efni veft�maritsins �arf ekki endilega a� endurspegla stefnu stofnunarinnar.          
 
Skr�i� ykkur � �skrift � heimas��unni, www.iceida.is og l�ti� vinsamlegast a�ra me� �huga � �r�unarm�lum vita af tilvist veft�maritsins. Allar �bendingar um efni eru vel �egnar.  

�eir sem vilja afskr� sig af netfangalista, e�a senda okkur �bendingu um efni, eru vinsamlegast be�nir um a� senda sl�k erindi � netfangi� [email protected]. Ritstj�ri er Gunnar Salvarsson, [email protected].
  
ISSN 1670-8105
Bestu kve�jur, �tg�fu- og kynningardeild �SS�.