�TIME

Veft�marit um �r�unarm�l
�r�unarsamvinna
Samstarfs�j��ir 
11. mars 2009
Al�j��legar fj�rm�lastofnanir geta ekki komi� �r�unarl�ndum til bjargar
Aukin f�t�kt blasir vi� flestum �r�unarr�kjum 
�TIME
 
�egar Al�j��abankinn sendir fr� s�r sk�rslu me� heitinu "Synt � m�ti straumnum: hvernig �r�unarr�kjum farnast � heimskreppunni" - �� er nokku� lj�st a� mikil alvara er � fer�um. � sk�rslunni, sem tekin er saman � tilefni af  G20 lei�togafundi helstu i�nr�kja heims � n�sta m�nu�i, kemur fram a� einungis �ri�jungur �eirra Afr�kur�kja sem standa veikast fyrir hafa �� st��u a� geta b�gt fr� meiri f�t�kt. � �llum hinum r�kjunum blasir vi� a� f�t�kt aukist.
 
� sk�rslunni kemur ennfremur fram a� al�j��legar fj�rm�lastofnanir hafi ekki fj�rhagslegt bolmagn til �ess a� gr�pa inn � og grei�a skuldir og �hagst��an vi�skiptaj�fnu� � �eim 129 �r�unarl�ndum sem ver�a fyrir mestu skakkaf�llum. � �essu �ri eru skuldirnar 270-700 milljar�ar dala.
 
Gordon Brown fors�tisr��herra Breta sag�i � al�j��legri �r�unarm�lar��stefnu � London � vikunni a� Al�j��abankinn og lei�andi fj�rm�lakerfi � heiminum muni vinna saman a� stofnun s�rstaks sj��s sem hafi �a� hlutverk a� lei�a f�t�kustu �j��ir heims gegnum kreppuna.
 
Barack Obama forseti Bandar�kjanna og Ban Ki-moon framkv�mdastj�ri Sameinu�u �j��anna r�ddu vanda f�t�kra r�kja � fundi � Hv�ta h�sinu � g�rkv�ldi. �ar hvatti Obama �j��ir heims til a� gera r��stafanir til a� tryggja a� f�t�k r�ki ver�i ekki uppiskroppa me� matv�li vegna fj�rm�lakreppunnar.
 
Ennfremur segir � fr�ttum a� Dominique Strauss-Kahn, yfirma�ur Al�j��agjaldeyrissj��sins, vari vi� �v� a� aukin f�t�kt geti leitt til mikillar �lgu og �eir�a � �r�unarl�ndum. 
 
 
 
 
 
 
Marghli�a �r�unara�sto� Sv�a � uppn�mi:
Kr�fur um umb�tur og �hrif hj� stofnunum S�
PawelFlatoS�nsk stj�rnv�ld telja a� fj�rmunum sem greiddir eru til margra stofnana Sameinu�u �j��anna s� ekki vel vari� og l�ta a� �v� liggja a� h�tta fj�rstu�ningi vi� ��r nema hagkv�mni ver�i aukin og umb�tur ger�ar. �� gera Sv�ar kr�fu um aukin �hrif � stj�rn vi�komandi stofnana.
 
Gunilla Carlsson r��herra �r�unarm�la birti � m�nudag grein � st�rsta dagbla�i Sv��j��ar, Dagens Nyheter, �ar sem h�n ger�i grein fyrir �tarlegri �ttekt � marghli�a �r�unarstofnunum en ��r stofnanir f� �v� sem n�st helming allra framlaga Sv�a til �r�unarm�la, um 15 milljar�a s�nskra kr�na � �rinu 2009.
 
S�nsk stj�rnv�ld eru markvisst a� freista �ess a� n�ta betur �a� opinbera f� sem vari� er til �r�unarm�la. � fyrra var tv�hli�a �r�unarsamvinna til endursko�unar og �� var �kve�i� a� skerpa f�kus, f�kka b��i samstarfsl�ndum og svi�um. N� er teki� n�sta skref � endurmati � �r�unarm�lum me� �ttekt � marghli�a a�sto�inni sem fer til al�j��stofnana. �ttektin er s� fyrsta sinnar tegundar � Sv��j�� og n��i til 23 stofnana.
 
Me�al �eirra stofnana S� sem gagnr�ndar eru � s�nsku sk�rslunni m� nefna FAO, UNAIDS og UNIFEM.
 
Framl�g �slendinga til fj�l�j��legra stofnana Sameinu�u �j��anna � s��asta �ri nam r�mum 500 millj�num kr�na, e�a 28% af framl�gum okkar til �r�unarm�la.

Grein Gunillu Carlsson � Dagens Nyheter
F�t�kar konur � s�rstakri h�ttu
 
GunnisalAnders Nordstr�m framkv�mdastj�ra SIDA, �r�unarsamvinnustofnunar Sv��j��ar, vekur athygli � �v� � bla�agrein � Dagens Nyheter a� fj�rm�lakreppan sem n� r��ur yfir heiminn bitni s�rstaklega illa � konum � �r�unarl�ndum.
 
SIDA hefur � samstarfi vi� v�sindamenn fr� h�sk�lanum � Stokkh�lmi sko�a� hugsanlegar aflei�ingar fj�rm�lakreppunnar � �r�unarl�nd. Ni�ursta�an er s� a� kreppan lei�i til �ess a� st�rkostlegur afturkippur ver�i � jafnr�ttism�lum � heiminum, f�t�kar konur ver�i mestu f�rnarl�mb kreppunar: fleiri konur ney�ist til a� stunda v�ndi, ofbeldi gegn konum aukist oft � krepput�mum, f�rri st�lkur fari � sk�la og st�rf �ar sem konur eru � meirihluta, t.d. � vefna�i, s�u � s�rstakri h�ttu.
 
Nordr�m kallar eftir samvinnu vi� einkafyrirt�ki og segir �au � samvinnu vi� SIDA ver�a a� koma f�t�kustu konum heims til hj�lpar.

Greinin � Dagens Nyheter
 
AGS: Hagv�xtur s��ustu �ra � Afr�ku a� hverfa 
 �TIME
Al�j��agjaldeyrissj��urinn telur a� fj�rm�lakreppan � heiminum s� a� gera a� engu �ann hagv�xt sem veri� hefur � Afr�kul�ndum � s��ustu �rum. N� sp�ir sj��urinn h�gari hagvexti en ��ur � sunnanver�ri �lfunni, hann ver�i � yfirstandi �ri 3,3%, tv�falt minni en fyrir t�pu �ri �egar AGS sp��i 6,3% hagvexti � �lfunni.
 
�essar uppl�singar koma fram � n�rri sk�rslu AGS um efnahagshorfur � l�ndun sunnan Sahara: Impact of the Global Financial Crisis on Sub-Saharan Africa.
 
Tveggja daga r��stefna h�fst � morgun � Dar-es-Salaam � Tanzan�u  �ar sem r�dd ver�a vi�br�g� vi� �essari �r�un.
 
 


R��herrafundur norr�nna og afr�skra utanr�kisr��herra
� morgun h�fst � Helsingjaeyri � vesturstr�nd Sj�lands r��herrafundur norr�nna og afr�skra utanr�kisr��herra sem stendur yfir � tvo daga. Me�al umr��uefna � fundinum eru loftslagsm�l, kyn��ttaford�mar og �ryggism�l.
 
Fundinn sitja n�rr�nu utanr�kisr��herrarnir fimm �samt utanr�kisr��herrum t�u Afr�kulanda: Benin, Botsvana, Gana, Mal�, M�samb�k, Lesoto, Tansan�u, Su�ur-Afr�ku, N�ger�u og Senegal.
 
�etta er �ttundi fundur r��herranna.
 
�ver�skuldu�
athygli 
deadaid
H�ttan er s� a� �essi b�k f�i meiri athygli en h�n ver�skuldar. �a� er � t�sku a� r��ast gegn �r�unara�sto� til Afr�ku. - �annig hlj��ar upphaf ritd�ms Madeleine Bunting � The Guardian um Dead Aid, b�k samb�ska hagfr��ingsins Dambishu Moyo. � b�kinni hvetur Moyo til �ess a� �r�unarsamvinnu vi� Afr�kur�ki ver�i h�tt �v� h�n hafi gert illt verra. Afriku v�ri betur borgi� �n a�sto�ar. "��tt r�ksemdaf�rslan s� l�leg mun Dead Aid upphefja Moyo. Margir koma til me� a� vilja kynna sko�anir hennar me� �kef� til a� skera ni�ur � �r�unarm�lum n� �egar �r�stingur vex � a� spara � r�kis�tgj�ldum... Tillaga hennar um a� draga �r allri �r�unara�sto� � fimm �rum er h�skalega ��byrg: h�n myndi lei�a til lokana ��sunda sk�la og heilsug�slust��va um gervalla �lfuna, h�tt ver�ur a� veita lyf gegn HIV, malar�u og berkum, svo og matv�lagj�f til nau�staddra sem millj�nir rei�a sig � til lifsvi�urv�ris."
 
� sunnudag birtist heils��uumfj�llun um b�kina � Morgunbla�inu me� stuttu vi�tali vi� h�fundinn og � lei�ara � m�nudag var einnig fjalla� um ��r kenningar Moyo a� Afr�kur�kjum myndi farnast best ef �r�unarsamvinnu yr�i h�tt.
 
Eins og fram kemur � eftirfarandi grein hj� IRIN fr�ttaveitunni � g�r eru sko�anir Moyo mj�g umdeildar. �v� er til d�mis haldi� fram a� fyrir f�t�kt land eins og Samb�u, �ar sem h�fundurinn f�ddist, myndi st��vun �r�unara�sto�ar ekki vera besti kosturinn vi� n�verandi a�st��ur � heiminum. �� telur Paraminder Bahra, gagnr�nandi The Times, a� kenningar Moyo s�u illa �grunda�ar og l�klega fremur til �ess fallnar a� auka f�t�kt en draga �r henni.
 
T�kn vonar frums�nd � m�nudagskv�ld
T�kn vonar
Heimildamynd �r�unarsamvinnustofnunar og R�kis�tvarpsins, T�kn vonar, ver�ur frums�nd � Sj�nvarpinu n�stkomandi m�nudagskv�ld.  
Myndin fjallar um st��u heyrnarlausra � Namib�u en a�alefni myndarinnar er saga ungrar heyrnarlausrar konu, Treshiu, sem vinnur sem sj�lfbo�ali�i og kennir � litlum leiksk�la � nor�urhluta Namib�u. "Treshia er einstaklega heillandi pers�na, b�r yfir reisn �r�tt fyrir margv�slegt m�tl�ti � l�fnu og sagan hennar gefur tilefni til a� sko�a �msa ��tti n�nar og sk�rir m.a. hva� f�fr��i getur haft skelfilegar aflei�ingar og hva� t�kif�ri til menntunar skipta miklu m�li," segir Margr�t Bl�ndal handritsh�fundur myndarinnar. Vilhj�lmur ��r Gu�mundsson s� um kvikmyndat�ku, klippingu og stj�rna�i uppt�kum.
 
Myndin var tekin � Namib�u � s��asta �ri en st�rsta einstaka verkefni �SS� � landinu l�tur a� endurb�tum � menntun heyrnarlausra me� �herslu � t�knm�l. Verkefni� er unni� � samstarfi vi� Samskiptami�st�� heyrnarlausra og heyrnarskertra.

Athyglisvert 
The health worker shortage in Africa: are enough physicians and nurses being trained?- Yohannes Kinfu et al. 
Al�j��abankinn � naflasko�un
Stj�rnendur Al�j��abankans hafa skipa� nefnd til a� gera endurb�tur � skipulagi bankans � lj�si fram kominnar gagnr�ni �ess efnis a� bankinn hafi ekki brug�ist n�gilega hratt vi� fj�rm�lakreppunni. Ernesto Zedillo forseti Mex�� mun lei�a umb�tah�pinn.
Douglas Alexander �r�unarm�lar��herra Breta er einn �eirra sem hefur tali� Al�j��abankann hafa veri� of svifaseinan � vi�br�g�um vi� kreppunni.
�essa dagana er haldinn fundur � Lund�num um �r�unarm�l � a�draganda lei�togafundar G20 r�kjanna sem hefst � byrjun apr�l. � r��stefnunni hafa me�al annars teki� til m�ls Donald Kaberuka, yfirma�ur �r�unarbanka Afr�ku, og t�nlistarma�urinn Bob Geldof, sem hefur l�ti� �r�unarm�l sig miklu var�a um langt �rabil.
Kraftaverkahj�kkur � Malav�
Stef�nJ�n
"�a� var h�t��leg stund �egar Kraftaverkin voru formlega stofnu� me� pompi og prakt � litlu �orpi � Malav�," segir Stef�n J�n Hafstein � vefs��u sinni. "�slensku hj�kgrunarfr��ingarnir Gu�bj�rg Bergmundsd�ttir og Benedikta Svavarsd�ttir st��u a� baki �essu n�ja ��r�ttaf�lagi sem n� hefur eignast b�ninga, bolta, sk� og m�rk - allt me� tilstyrk �eirra tveggja."
 
Stu�ningur �slands vi� m�lefni kvenna � al�j��a- og �r�unarstarfi
Gunnisal
�sland hefur stutt s�rstaklega vi� m�lefni kvenna, eflingu jafnr�ttis, fr��slu og stu�ning vi� m��ur � s�nu al�j��astarfi og �r�unara�sto�. Fyrir �ri s��an setti �sland s�r ��tlun var�andi �lyktun �ryggisr��s Sameinu�u �j��anna nr. 1325 um konur, fri� og �ryggi og hefur veri� unni� a� t�u skilgreindum markmi�um � �v� sambandi. ��tlunin er til �riggja �ra.
�slensk stj�rnv�ld eiga miki� og gott samstarf vi� ��r stofnanir S� sem vinna a� jafnr�ttism�lum og eflingu � frumkv��isr�tti kvenna. �ar � me�al eru �r�unarsj��ur S� � ��gu kvenna (UNIFEM), Barnahj�lp S�, og Mannfj�ldasj��ur S�. Auk �ess sty�ja stj�rnv�ld a�ger�a��tlun Al�j��abankans � jafnr�ttism�lum.
 
�TIME 
Veft�marit um �r�unarm�l er gefi� �t af �r�unarsamvinnustofnun �slands. Ritinu er �tla� a� gl��a umr��u um �r�unarm�l og gefa �hugas�mum kost � a� fylgjast me� �v� sem h�st ber hverju sinni. Efni veft�maritsins �arf ekki endilega a� endurspegla stefnu stofnunarinnar.          
 
Skr�i� ykkur � �skrift � heimas��unni, www.iceida.is og l�ti� vinsamlegast a�ra me� �huga � �r�unarm�lum vita af tilvist veft�maritsins. Allar �bendingar um efni eru vel �egnar.  

�eir sem vilja afskr� sig af netfangalista eru vinsamlegast be�nir um a� senda bei�ni til okkar � netfangi� [email protected].
  
ISSN 1670-8105
 

Bestu kve�jur, �tg�fu- og kynningardeild �SS�.